Trong bài phát biểu điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ngày 18/9, Trợ lý Ngoại trưởng về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương David R. Stilwell trình bày về tầm nhìn của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong đó lên án hành động gây hấn của Trung Quốc trên biển Đông. 

"Dù Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ đã có những bước tiến đáng kể trong việc củng cố và thúc đẩy một trật tự tự do và cởi mở tại khu vực, chúng tôi lên án việc một số bên đang chủ động tìm cách thách thức cho trật tự này. Chúng tôi cam kết hợp tác với mọi quốc gia tuân thủ đúng luật, nhưng cũng sẽ đứng lên chống lại bất kỳ quốc gia nào có hành động theo kiểu 'săn mồi' để phá hoại hệ thống luật lệ", ông Stilwell, người mới nhậm chức hồi tháng 6, phát biểu.

Ông Stilwell cho biết, kể từ đầu tháng 7, các tàu của Trung Quốc đã tiến hành thăm dò trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam với sự hộ tống của lực lượng tuần duyên có vũ trang và cảnh sát biển. 

"Hành động này nhằm đe dọa Việt Nam và các nước ASEAN khác không được khai thác tài nguyên dầu khí tại biển Đông. Với những hành động phạm pháp liên tiếp và quân sự hóa các tranh chấp, Bắc Kinh đã và đang cản trở các nước thành viên ASEAN tiếp cận trữ lượng tài nguyên năng lượng có thể khai thác được trị giá hơn 2.500 tỷ USD", ông Stilwell cho biết. 

Trong Chiến lược An ninh Quốc gia công bố năm 2017, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc sử dụng các biện pháp thưởng phạt kinh tế làm bóp méo thị trường, dùng biện pháp gây ảnh hưởng và đe dọa nhằm thuyết phục các quốc gia khác tuân theo lập trường chính trị và an ninh của mình.

Theo Trợ lý ngoại trưởng Mỹ, Bắc Kinh đang theo đuổi một tầm nhìn khác mang tính áp đặt cho Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhằm lập lại trật tự khu vực theo hướng có lợi cho mình và đặt Trung Quốc vào vị thế cạnh tranh chiến lược với mọi quốc gia muốn duy trì một trật tự tự do và cởi mở, tôn trọng chủ quyền và sự đa dạng.

Stilwell cho biết tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng đã phát đi thông điệp rõ ràng trong đó lên án hành động bắt nạt của Bắc Kinh trên bển Đông. 

"Ngoại trưởng đã kêu gọi các nước ASEAN và Trung Quốc hướng tới một Bộ Quy tắc Ứng xử thực chất và phù hợp với Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS)", ông Stilwell cho biết.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh rằng Washington tìm kiếm mối quan hệ hợp tác mang tính xây dựng và hướng tới kết quả với Trung Quốc, dựa trên sự công bằng và tôn trọng chủ quyền.

"Chính phủ của Tổng thống Trump nhấn mạnh sự cạnh tranh với Trung Quốc. Điều này không đồng nghĩa với việc chúng tôi hướng tới xung đột hay từ bỏ hợp tác theo hướng đôi bên cùng có lợi", ông Stilwell cho biết. "Tuy nhiên, chúng tôi sẵn sàng đứng lên phơi bày và chống lại những hành động làm suy yếu trật tự quốc tế tự do và cởi mở - yếu tố đã nuôi dưỡng hòa bình và thịnh vượng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong nhiều thập kỷ qua".