13:40 07/08/2019

Trung Quốc bị Mỹ dán nhãn “thao túng tiền tệ”: Việt Nam nên ứng xử thế nào?

Duyên Duyên

Hiện tại, Việt Nam không bị Mỹ "gắn mác" là nước thao túng tiền tệ song đã bị đưa vào danh sách 21 nước thuộc diện theo dõi.

Việt Nam cũng là quốc gia có khả năng khá cao bị chuyển sang nhóm các nước thao túng tiền tệ.
Việt Nam cũng là quốc gia có khả năng khá cao bị chuyển sang nhóm các nước thao túng tiền tệ.

Việt Nam cần phối hợp tốt để trao đổi thông tin, giải trình, thể hiện thiện chí, thường xuyên trao đổi với Mỹ để không bị quy kết là thao túng tiền tệ.

Đây là lời khuyên được TS. Cấn Văn Lực và nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu Ngân hàng BIDV đưa ra trước bối cảnh Mỹ vừa chính thức quy kết Trung Quốc thao túng tiền tệ ngày 5/8.

Quyết định trên của Mỹ được đưa ra sau khi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) cùng ngày cho phép tỷ giá đồng Nhân dân tệ giảm mạnh, một hành động được cho là nhằm trả đũa việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần trước đột ngột tuyên bố áp thuế quan lên 300 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc.

Theo nhóm tác giả, thuật ngữ quốc gia "thao túng tiền tệ" được Bộ Tài chính Mỹ định nghĩa là một quốc gia cố ý điều chỉnh tỷ giá để tác động đến cán cân thanh toán hoặc đạt được lợi thế cạnh tranh không lành mạnh trong thương mại quốc tế.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, thao túng tiền tệ có thể được thực hiện bằng cách Ngân hàng Trung ương một nước can thiệp một chiều (mua hoặc bán) liên tục trên thị trường ngoại hối. Qua đó tác động lên tỷ giá theo hướng khiến đồng nội tệ yếu đi, để thúc đẩy xuất khẩu, gây bất lợi đối với thương mại của Mỹ và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, việc làm của người dân Mỹ.

Hiện tại, Việt Nam không bị Mỹ "gắn mác" là nước thao túng tiền tệ song đã bị đưa vào danh sách 21 nước thuộc diện theo dõi. 

Tuy nhiên, Việt Nam cũng là quốc gia có khả năng bị chuyển sang nhóm các nước thao túng tiền tệ do Việt Nam đã chạm hai ngưỡng là cán cân thương mại với Mỹ thặng dư trên 20 tỷ USD và thặng dư cán cân vãng lai trên 2% GDP.

Còn điều kiện thứ ba là có can thiệp một chiều vào thị trường ngoại hối thông qua việc mua ròng ngoại tệ liên tục của Ngân hàng Nhà nước cũng đã gần chạm ngưỡng (1,7% GDP so với ngưỡng 2% GDP). 

Đây là rủi ro đối với Việt Nam trong những lần rà soát tiếp theo của Bộ Tài chính Mỹ (mà gần nhất là tháng 9/2019).

Từ đó, TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả của Viện Đào tạo và Nghiên cứu Ngân hàng BIDV cho rằng, Việt Nam cần làm tốt 3 việc quan trọng.

Thứ nhất, cần phối hợp tốt để trao đổi thông tin, giải trình, thể hiện thiện chí, thường xuyên trao đổi đối với Mỹ.

"Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để trao đổi, làm việc về các vấn đề mà Bộ Tài chính Mỹ quan tâm trên tinh thần hợp tác, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong việc giải trình các vấn đề liên quan tới chính sách tỷ giá, thương mại của Việt Nam phục vụ đợt rà soát vào tháng 9/2019, tránh bị đưa vào danh sách thao túng tiền tệ, gây bất lợi cho Việt Nam", nhóm tác giả đề xuất.

Thứ hai, chính sách tỷ giá của Việt Nam cần tiếp tục theo hướng chủ động, linh hoạt, khéo léo, hạn chế can thiệp trực tiếp, một chiều và liên tục vào thị trường ngoại hối để không bị vi phạm ngưỡng thứ ba như nêu trên. 

Theo đó, Việt Nam cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách hợp lý; cần thực hiện linh hoạt (có mua, có bán) và cần giải trình với Mỹ việc điều hành tỷ giá trong thời gian qua là phù hợp với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế cũng như đặc thù của nền kinh tế Việt Nam, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không lành mạnh.

Đặc biệt, Việt Nam cần hết sức bình tĩnh, không để bị cuốn vào dòng xoáy chiến tranh tiền tệ nếu có và không nên phá giá đồng tiền vì điều chỉnh tỷ giá liên quan đến nhiều mặt của nền kinh tế (không chỉ liên quan đến xuất khẩu, mà còn nhập khẩu, nợ ngước ngoài, áp lực lạm phát…) và có thể tăng rủi ro bị Mỹ gắn thao túng tiền tệ. 

Thay vào đó, Việt Nam cần kiên định chính sách tỷ giá chủ động, linh hoạt, tiếp tục củng cố dự trữ ngoại hối, kết hợp với truyền thông một cách hiệu quả nhằm kiểm soát yếu tố tâm lý, rủi ro lan truyền.

Thứ ba, các cơ quan chức năng cần kiên quyết xử lý nghiêm hành vi đội lốt thương mại, đội lốt đầu tư để "lách thuế" từ Mỹ.

"Có thể thấy rõ thái độ cứng rắn của Mỹ về vấn đề thương mại và Mỹ không ngại sử dụng các biện pháp trừng phạt lên các quốc gia vi phạm. Trên thực tế, việc Mỹ quyết định tăng thuế đối với một số sản phẩm bị cáo buộc thay đổi xuất xứ để né thuế, như áp thuế mức 456,23% đối với một số loại thép nhập khẩu từ Việt Nam có sử dụng vật liệu từ Hàn Quốc và Đài Loan là một điển hình", chuyên gia Cấn Văn Lực nhận định.

Cuối cùng, nhóm tác giả cho rằng, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang, Trung Quốc bị Mỹ gắn mác thao túng tiền tệ khiến rủi ro chính sách, rủi ro địa chính trị trở nên phức tạp hơn nhiều, đòi hỏi Chính phủ, các Bộ, ngành Việt Nam cần theo dõi, bám sát diễn biến động thái của Chính phủ Mỹ để phối hợp, tăng khả năng giải trình thông tin, tránh bị đưa vào diện thao túng tiền tệ, gây bất lợi cho Việt Nam.

Đồng thời cần tiếp tục theo dõi sát sao biến động trên thị trường tài chính - tiền tệ quốc tế, động thái của ngân hàng trung ương các nước, từ đó đưa ra các kịch bản và ứng xử phù hợp, kịp thời.