“Cả họ làm quan” vào báo cáo thẩm tra về chống tham nhũng
Cử tri phản ánh tại một số địa phương có hiện tượng “cả họ làm quan” nhưng vẫn “đúng quy trình”
Cần ngăn chặn tình trạng những người trong một đại gia đình cùng làm “quan” trong một địa phương, dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu.
Đó là một trong nhiều ý kiến được nêu tại báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2016 của Uỷ ban Tư pháp Quốc hội.
Khắc phục bổ nhiệm ồ ạt
Vẫn thẳng thắn chỉ ra nhiều yếu kém của phòng chống tham nhũng nối dài năm này qua năm khác, song ở báo cáo này, Uỷ ban Tư pháp phân tích đậm hơn nguyên nhân từ công tác cán bộ.
Báo cáo thẩm tra nêu rõ, đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri và báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tế là người thân, trong gia đình, có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ...
Tình trạng này đã gây nghi ngờ, bức xúc, bất bình trong dư luận, làm giảm sút lòng tin của nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về phòng chống tham nhũng nói chung và phòng chống tham nhũng trong công tác tổ chức cán bộ nói riêng.
Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ ghi nhận, xem xét kỹ các phản ánh của đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí, chỉ đạo người có trách nhiệm tổng kiểm tra, rà soát và giải trình về các trường hợp cụ thể được phản ánh.
Trên cơ sở đó Chính phủ đánh giá tổng thể thực trạng và đề ra giải pháp xử lý, khắc phục trong thời gian tới.
Uỷ ban Tư pháp nhấn mạnh, thực hiện kiến nghị này cũng đồng thời góp phần thiết thực vào việc thực hiện nghiêm nghị quyết hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 vừa qua.
Cơ quan thẩm tra cũng phản ánh ý kiến cho rằng, khoản 3 điều 37 Luật Phòng chống tham nhũng hiện hành mới chỉ quy định, “người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu không được bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột của mình giữ chức vụ quản lý về nhân sự, kế toán - tài vụ, thủ quỹ, thủ kho trong cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc giao dịch mua bán vật tư, hàng hóa, ký kết hợp đồng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị đó”, nhưng lại chưa quy định về việc cấm người đứng đầu bổ nhiệm người thân thích vào vị trí lãnh đạo trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý.
Vì thế dẫn đến thời gian qua, cử tri phản ánh tại một số địa phương có hiện tượng “cả họ làm quan” nhưng vẫn “đúng quy trình”.
Liên quan đến vấn đề này, một số cử tri cũng đề nghị Nhà nước cũng cần tổ chức nghiên cứu, tham khảo, tiếp thu những điểm tiến bộ của luật về hồi tỵ đã từng được một số triều đại trong lịch sử Việt Nam áp dụng có hiệu quả. Theo đó, luật này được đặt ra để ngăn chặn tình trạng những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu.
Uỷ ban Tư pháp cho rằng, đây là những ý kiến rất cần được lắng nghe, quan tâm, nghiên cứu để bảo đảm vừa trọng dụng được nhân tài, vừa tránh tình trạng lạm quyền để trục lợi trong công tác cán bộ, báo cáo thẩm tra nhấn mạnh.
Chưa rõ địa chỉ trách nhiệm
Lần này, cơ quan thẩm tra đồng ý với Chính phủ về đánh giá tình hình tham nhũng.
Trước đó, tại phiên họp cuối tháng 9/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ vẫn nhận định cơ bản như ba năm gần đây nhất: “Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và chưa bị đẩy lùi”.
Khi đó, Ủy ban Tư pháp cho rằng, trong 4 năm gần đây, Chính phủ không còn đánh giá tình hình tham nhũng ở mức độ “nghiêm trọng” như năm 2012 trở về trước, trong khi đánh giá của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cũng như phản ánh của nhiều người dân và doanh nghiệp thì “tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng”.
Sau đó, ở báo cáo gửi đến Quốc hội, Chính phủ đánh giá: “Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn ra phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực với mức độ phổ biến, tính chất rất nghiêm trọng”.
Đánh giá này là đúng với thực trạng hiện nay cũng như phản ánh của người dân, doanh nghiệp và xếp hạng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, cơ quan thẩm tra đồng tình.
Nhưng cơ quan thẩm tra cũng cho rằng báo cáo của Chính phủ đã nêu lên nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác phòng chống tham nhũng, nhưng chưa chỉ rõ địa chỉ của tồn tại, hạn chế đó và trách nhiệm cá nhân của người có thẩm quyền.
Trong nhiều phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội khóa trước đánh giá một trong những nguyên nhân dẫn đến hoạt động của bộ máy nhà nước trì trệ, nhất là tình hình tham nhũng còn nghiêm trọng là do trong nhiều năm các báo cáo này vẫn còn biểu hiện nể nang, ngại va chạm, đánh giá chung chung, “có một số nơi”, “có một bộ phận”, “một số người đứng đầu”, “một số cơ quan, đơn vị”… mà không có địa chỉ cụ thể nên không xác định được trách nhiệm cá nhân và không có tác dụng mạnh mẽ để chỉnh đốn, thay đổi
Quyết tâm chống tham nhũng chỉ nằm trên văn bản, còn hành động trên thực tế lại chưa tương xứng, báo cáo thẩm tra nêu.
Đó là một trong nhiều ý kiến được nêu tại báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2016 của Uỷ ban Tư pháp Quốc hội.
Khắc phục bổ nhiệm ồ ạt
Vẫn thẳng thắn chỉ ra nhiều yếu kém của phòng chống tham nhũng nối dài năm này qua năm khác, song ở báo cáo này, Uỷ ban Tư pháp phân tích đậm hơn nguyên nhân từ công tác cán bộ.
Báo cáo thẩm tra nêu rõ, đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri và báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tế là người thân, trong gia đình, có trường hợp bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ...
Tình trạng này đã gây nghi ngờ, bức xúc, bất bình trong dư luận, làm giảm sút lòng tin của nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về phòng chống tham nhũng nói chung và phòng chống tham nhũng trong công tác tổ chức cán bộ nói riêng.
Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ ghi nhận, xem xét kỹ các phản ánh của đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí, chỉ đạo người có trách nhiệm tổng kiểm tra, rà soát và giải trình về các trường hợp cụ thể được phản ánh.
Trên cơ sở đó Chính phủ đánh giá tổng thể thực trạng và đề ra giải pháp xử lý, khắc phục trong thời gian tới.
Uỷ ban Tư pháp nhấn mạnh, thực hiện kiến nghị này cũng đồng thời góp phần thiết thực vào việc thực hiện nghiêm nghị quyết hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12 vừa qua.
Cơ quan thẩm tra cũng phản ánh ý kiến cho rằng, khoản 3 điều 37 Luật Phòng chống tham nhũng hiện hành mới chỉ quy định, “người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu không được bố trí vợ hoặc chồng, bố, mẹ, con, anh, chị, em ruột của mình giữ chức vụ quản lý về nhân sự, kế toán - tài vụ, thủ quỹ, thủ kho trong cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc giao dịch mua bán vật tư, hàng hóa, ký kết hợp đồng cho cơ quan, tổ chức, đơn vị đó”, nhưng lại chưa quy định về việc cấm người đứng đầu bổ nhiệm người thân thích vào vị trí lãnh đạo trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý.
Vì thế dẫn đến thời gian qua, cử tri phản ánh tại một số địa phương có hiện tượng “cả họ làm quan” nhưng vẫn “đúng quy trình”.
Liên quan đến vấn đề này, một số cử tri cũng đề nghị Nhà nước cũng cần tổ chức nghiên cứu, tham khảo, tiếp thu những điểm tiến bộ của luật về hồi tỵ đã từng được một số triều đại trong lịch sử Việt Nam áp dụng có hiệu quả. Theo đó, luật này được đặt ra để ngăn chặn tình trạng những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu.
Uỷ ban Tư pháp cho rằng, đây là những ý kiến rất cần được lắng nghe, quan tâm, nghiên cứu để bảo đảm vừa trọng dụng được nhân tài, vừa tránh tình trạng lạm quyền để trục lợi trong công tác cán bộ, báo cáo thẩm tra nhấn mạnh.
Chưa rõ địa chỉ trách nhiệm
Lần này, cơ quan thẩm tra đồng ý với Chính phủ về đánh giá tình hình tham nhũng.
Trước đó, tại phiên họp cuối tháng 9/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ vẫn nhận định cơ bản như ba năm gần đây nhất: “Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và chưa bị đẩy lùi”.
Khi đó, Ủy ban Tư pháp cho rằng, trong 4 năm gần đây, Chính phủ không còn đánh giá tình hình tham nhũng ở mức độ “nghiêm trọng” như năm 2012 trở về trước, trong khi đánh giá của Ban Chấp hành Trung ương Đảng cũng như phản ánh của nhiều người dân và doanh nghiệp thì “tham nhũng vẫn còn nghiêm trọng”.
Sau đó, ở báo cáo gửi đến Quốc hội, Chính phủ đánh giá: “Tình hình tham nhũng vẫn đang diễn ra phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực với mức độ phổ biến, tính chất rất nghiêm trọng”.
Đánh giá này là đúng với thực trạng hiện nay cũng như phản ánh của người dân, doanh nghiệp và xếp hạng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, cơ quan thẩm tra đồng tình.
Nhưng cơ quan thẩm tra cũng cho rằng báo cáo của Chính phủ đã nêu lên nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác phòng chống tham nhũng, nhưng chưa chỉ rõ địa chỉ của tồn tại, hạn chế đó và trách nhiệm cá nhân của người có thẩm quyền.
Trong nhiều phiên thảo luận, đại biểu Quốc hội khóa trước đánh giá một trong những nguyên nhân dẫn đến hoạt động của bộ máy nhà nước trì trệ, nhất là tình hình tham nhũng còn nghiêm trọng là do trong nhiều năm các báo cáo này vẫn còn biểu hiện nể nang, ngại va chạm, đánh giá chung chung, “có một số nơi”, “có một bộ phận”, “một số người đứng đầu”, “một số cơ quan, đơn vị”… mà không có địa chỉ cụ thể nên không xác định được trách nhiệm cá nhân và không có tác dụng mạnh mẽ để chỉnh đốn, thay đổi
Quyết tâm chống tham nhũng chỉ nằm trên văn bản, còn hành động trên thực tế lại chưa tương xứng, báo cáo thẩm tra nêu.
