Chuyên gia đề xuất giữ nguyên lãi suất 0% với tiền gửi bằng đồng USD

Ngày 17/7, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức họp với các chuyên gia kinh tế để trao đổi về chính sách ngoại tệ và lãi suất tiền gửi bằng đồng USD dưới sự chủ trì của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà.

Tại cuộc họp, các chuyên gia đánh giá cao Ngân hàng Nhà nước về các biện pháp chống đô la hóa cũng như chính sách lãi suất 0% với tiền gửi bằng USD đã và đang phát huy hiệu quả, qua đó góp phần ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ, giảm tỷ lệ "đô la hóa", tăng dự trữ ngoại hối và tác động đến luồng kiều hối cũng như dòng vốn FII và FDI…

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, trong nhiều năm qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã chỉ đạo xuyên suốt việc điều hành chính sách tiền tệ hướng tới mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, chống đô la hóa, từng bước chuyển dần quan hệ huy động – cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua – bán, từ đó nâng cao vị thế của VND.

Thực hiện chủ trương này, Ngân hàng Nhà nước đã kết hợp linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ đưa lạm phát từ mức hai con số xuống một con số và duy trì ở mức thấp. Đồng thời, để đảm bảo nắm giữ VND có lợi hơn USD, Ngân hàng Nhà nước tập trung kiên định triển khai trong điều hành chính sách tiền tệ thông qua công cụ lãi suất và tỷ giá. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi USD 1%/năm đối với tổ chức vào năm 2010 và 3%/năm đối với cá nhân năm 2011 và điều chỉnh giảm dần về mức 0%/năm từ cuối năm 2015.

Theo Phó Thống đốc, tỷ lệ đô la hóa trong nền kinh tế giảm mạnh từ 2015 tới nay. Theo đó, tỷ lệ tiền gửi ngoại tệ/tổng phương tiện thanh toán giảm từ mức 11,06% năm 2014 xuống khoảng 6,05% tính đến tháng 6/2024. 

Bên cạnh đó, từng bước chuyển dịch quan hệ huy động - cho vay sang quan hệ mua- bán ngoại tệ, nâng cao vị thế VND. Nguồn huy động ngoại tệ đáp ứng nhu cầu sử dụng ngoại tệ trong nước, thể hiện qua hệ số tín dụng/huy động ngoại tệ dưới 100% và giảm đều qua các năm từ mức 77,43% năm 2016 xuống mức 52,65% đến tháng 6/2024.

Trao đổi tại cuộc họp, các chuyên gia kinh tế đều đánh giá cao Ngân hàng Nhà nước về các biện pháp chống đô la hóa.

Theo chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, việc kiên định duy trì mức lãi suất 0% đối với tiền gửi bằng đồng USD đã trở thành giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho mục tiêu ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát và tăng giá trị VND, đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi nước ta đã chuyển sang một vị thế mới.

TS. Trương Văn Phước, Nguyên Quyền Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, có được những kết quả tích cực trong ổn định kinh tế vĩ mô, một phần nhờ vào việc hạn chế "đô la hoá".

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, ngay từ ban đầu Ngân hàng Nhà nước đã có kế hoạch và lộ trình rõ ràng đối với việc duy trì hướng đến đưa lãi suất USD về 0%. Mặc dù còn tồn tại một vài bất cập, song những khó khăn này có thể điều chỉnh được và nhìn chung, công tác điều hành chính sách lãi suất và ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước đã cho thấy tác động tích cực đến nền kinh tế vĩ mô. TS Lê Xuân Nghĩa kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục duy trì và thực hiện đánh giá toàn diện chính sách này trong thời gian tới; đồng thời tiếp tục nghiên cứu để thực hiện đúng chủ trương giảm "đô la hóa" của Đảng và Nhà nước đã đề ra, đồng nghĩa với việc giảm sự "hấp dẫn" của việc nắm giữ đồng đô la trong tương lai.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Đại học FullBright Việt Nam cho rằng, trong ngắn hạn, nếu thay đổi lãi suất USD thì thị trường sẽ nhìn nhận như một giải pháp tình thế, sẽ có tác động tiêu cực.

Cùng đó, trong trung hạn, nhìn vào chính sách tiền tệ của Mỹ, mặc dù lãi suất USD cao trên 5% nhưng trong trung hạn lãi suất đồng USD liên ngân hàng trên thị trường Mỹ sẽ ở mức khoảng 2,25%-2,3%, nếu thế, Việt Nam có thể duy trì trung hạn lãi suất tiền gửi 0% với USD.

Cũng theo ông Thành, trong dài hạn, Việt Nam nên kiên định chuyển từ huy động - cho vay ngoại tệ sang mua - bán ngoại tệ, từ đó nâng cao vị thế của VND.