Trong nhiều năm qua, startup Eutelsat đến từ Pháp đã cố gắng xây dựng phương án thay thế dịch vụ internet vệ tinh Starlink của tỷ phú Elon Musk tại châu Âu. Công ty đã sáp nhập với OneWeb, liên doanh về vệ tinh đến từ Anh, vào năm 2023, nhằm củng cố ngành công nghiệp truyền thông vệ tinh khu vực và nỗ lực bắt kịp Starlink, vốn thuộc sở hữu của SpaceX.

Tuần trước, chính phủ Pháp vừa dẫn đầu khoản đầu tư trị giá 1,35 tỷ EUR (1,58 tỷ USD) vào Eutelsat, trở thành cổ đông lớn nhất của công ty với khoảng 30% cổ phần.

Theo CNBC, châu Âu phần lớn vẫn tụt hậu so với Hoa Kỳ trong cuộc đua không gian toàn cầu. “Chòm sao” hơn 7.000 vệ tinh của Starlink hoàn toàn áp đảo Eutelsat. Trong khi đó, năng lực phóng vệ tinh của châu Âu cũng hạn chế hơn. Khu vực vẫn phụ thuộc nhiều vào Hoa Kỳ cho một số dịch vụ phóng vệ tinh — lĩnh vực đang bị thống trị bởi SpaceX.

Hiện tại, vốn hóa thị trường của Eutelsat là 1,6 tỷ EUR (1,89 tỷ USD), thấp hơn nhiều so với định giá của SpaceX, công ty mẹ của Starlink, ước tính khoảng 350 tỷ USD trong đợt bán cổ phần thứ cấp vào năm ngoái. 

Ông Luke Kehoe, nhà phân tích ngành tại công ty giám sát mạng Ookla, nhận định khoản đầu tư của Pháp vào Eutelsat cho thấy nước này “đang xem Eutelsat không chỉ là công ty viễn thông thương mại mà còn là nhà cung cấp hạ tầng trọng yếu”, đồng thời là “tài sản chiến lược” trong nỗ lực của EU nhằm giành quyền tự chủ công nghệ.

Tuy nhiên, việc xây dựng một đối thủ châu Âu dành cho Starlink không hề dễ dàng.

BÀI TOÁN QUY MÔ

Một số chuyên gia trong ngành truyền thông chia sẻ với CNBC rằng, dù Eutelsat có thể thúc đẩy nỗ lực của châu Âu nhằm tạo ra nhà cung cấp internet vệ tinh có chủ quyền, việc cạnh tranh với Starlink sẽ đòi hỏi phải tăng đáng kể đầu tư vào vệ tinh quỹ đạo Trái đất thấp (LEO).

Bộ phận OneWeb của Eutelsat hiện vận hành tổng cộng 650 vệ tinh LEO — chưa bằng một phần mười hệ thống toàn cầu gồm 7.600 vệ tinh của Starlink.

“Nhằm cung cấp dung lượng và vùng phủ sóng tốt, Eutelsat cần tăng số lượng vệ tinh trên quỹ đạo, điều này trở nên khó khăn hơn do nhiều vệ tinh của OneWeb đang tiến gần đến cuối vòng đời và cần được thay thế trước khi có thể mở rộng quy mô”, ông Joe Gardiner, nhà phân tích tại công ty nghiên cứu thị trường CCS Insight, trả lời CNBC qua email.

Chuyên gia Kehoe từ Ookla cũng đồng tình: “Cơ hội để Eutelsat đạt được vị thế ngang bằng với Starlink trong phân khúc internet vệ tinh đại trà trong vòng 5 năm tới vẫn rất hạn chế, xét đến quy mô toàn cầu không ai sánh bằng của SpaceX trong hạ tầng LEO”.

“Ngay cả với khoản rót vốn mới nhất từ chính phủ Pháp, Eutelsat vẫn tụt lại phía sau Starlink ở nhiều lĩnh vực then chốt như vốn đầu tư, năng lực sản xuất, quyền tiếp cận dịch vụ phóng, phổ tần và thiết bị dành cho người dùng”.

Tuy nhiên, ông Kehoe cho rằng công ty “có nền tảng thuận lợi để thành công trong một số phân khúc yêu cầu cao về chủ quyền và an ninh, cũng như khối doanh nghiệp – nơi ưu tiên kiểm soát về mặt pháp lý hơn là dung lượng thô của chòm sao vệ tinh”. 

LIỆU EUTELSAT CÓ THỂ THAY THẾ STARLINK Ở CHÂU ÂU?

Đây rõ ràng là điều mà nhiều người kỳ vọng. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã kêu gọi châu Âu tăng tốc đầu tư vào không gian.

Khi Eutelsat công bố khoản đầu tư từ Pháp vào tuần trước, công ty nhấn mạnh vai trò là “nhà điều hành duy nhất ở châu Âu có mạng lưới LEO đang hoạt động hoàn chỉnh”, cũng như vai trò “chiến lược của chòm sao LEO trong mô hình phòng thủ có chủ quyền và truyền thông không gian của Pháp”.

Ngược lại, cựu Giám đốc Điều hành Eutelsat, bà Eva Berneke, từng thừa nhận công ty không thể so sánh với quy mô của Starlink.

CEO Berneke sau đó bị thay thế bởi ông Jean-Francois-Fallacher, cựu Giám đốc Điều hành Tập đoàn viễn thông Pháp Orange, vào tháng 5 vừa qua.

KHÔNG THỂ SO SÁNH TRỰC TIẾP

Dù Eutelsat đang đẩy mạnh đầu tư vào vệ tinh LEO thông qua OneWeb, nhiều chuyên gia cho rằng kiến trúc kỹ thuật và thiết kế quỹ đạo của hãng cuối cùng vẫn khác biệt so với Starlink.

“Chòm sao OneWeb hiện đang sử dụng kiến trúc dạng ‘ống cong’ (bent-pipe), không mạnh mẽ bằng vệ tinh của Starlink; do đó, OneWeb sẽ cần đầu tư vào nhóm vệ tinh thế hệ thứ hai”, ông Kehoe nói thêm.

Các trường hợp ứng dụng dịch vụ của công ty Pháp cũng khác với Starlink. Eutelsat vận hành cả chòm sao vệ tinh địa tĩnh (GEO) lẫn LEO. Vệ tinh GEO bay ở độ cao lớn hơn nhiều so với LEO và thường có thể phủ sóng khu vực rộng lớn hơn với số lượng vệ tinh ít hơn.

“Nhóm vệ tinh ở độ cao lớn hơn của Eutelsat được sử dụng cho tình huống chuyên biệt, như phủ sóng vùng cực cho các công ty và cơ sở nghiên cứu tại khu vực xa xôi như Greenland hay Alaska”, ông Joe Vaccaro, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc đơn vị phân tích mạng ThousandEyes thuộc Cisco, cho biết.

Nhìn về tương lai, Eutelsat có kế hoạch “phát triển dựa trên cải tiến vận hành” với “mô hình tiếp cận thị trường khác biệt” và “nền tảng gắn kết chặt chẽ với châu Âu”. Công ty cũng lưu ý chính phủ Anh có thể sẽ tăng đầu tư vào Eutelsat “trong thời gian tới”.