Đề xuất đầu tư BOT trên đường độc đạo, tỉnh Quảng Nam kiến nghị thu phí ra sao trên Quốc lộ 14D?
Tỉnh Quảng Nam đề xuất mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện trạng. Tuy nhiên, lại vướng quy định không đầu tư BOT các các tuyến đường độc đạo hiện hữu...
Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam vừa có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ đề nghị đầu tư dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D trên tuyến đường hiện trạng theo hình thức BOT.
Tuyến Quốc lộ 14D dài 74,4 km kết nối đường Hồ Chí Minh với Cửa khẩu quốc tế Nam Giang, tỉnh Quảng Nam là một phần của Hành lang kinh tế Đông - Tây 2 (EWEC2) đi qua lãnh thổ 3 nước Việt Nam, Lào và Thái Lan. Tuyến đường có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Nam, TP. Đà Nẵng và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
"Tuyến đường hiện nay có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp, nhiều đường cong nhỏ, kết cấu mặt đường yếu, thường xuyên hư hỏng, không đảm bảo lưu thông cho các phương tiện vận chuyển hàng hóa có tải trọng lớn", UBND tỉnh Quảng Nam nêu rõ bất cập.
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung cũng có nhu cầu vận chuyển hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam sang tiêu thụ ở khu vực Nam Lào và Đông Bắc Thái Lan qua tuyến đường này.
"Do nhu cầu vận chuyển hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Nam Giang ngày càng lớn, hệ thống đường bộ phía nước bạn Lào được mở rộng trong khi Quốc lộ 14D chưa đáp ứng nhu cầu vận chuyển. Bộ Giao thông vận tải nghiên cứu, lập chủ trương đầu tư dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D nhưng lại chưa cân đối được nguồn vốn để triển khai thực hiện sớm".
Hiện nay dự án có trong danh mục đầu tư giai đoạn 2021 - 2030 của đồ án Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng nguồn vốn trung hạn chưa thể đáp ứng nhu cầu đầu tư sớm.
Trước đó, tại buổi làm việc với tỉnh Quảng Nam tháng 3/2022, Thủ tướng thống nhất chủ trương nghiên cứu đầu tư tuyến đường mới nối từ Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến cảng biển Quảng Nam theo hình thức PPP nhưng sau khi khảo sát thực tế, tuyến đường hiệu quả nhất là đi theo Quốc lộ 14D hiện trạng.
"Phương án đầu tư tuyến đường mới không khả thi do địa hình khu vực rất khó khăn, chênh lệch độ cao rất lớn, địa chất phức tạp, chi phí đầu tư rất cao", UBND tỉnh Quảng Nam đánh giá.
Cùng với đó, khi xây dựng thêm tuyến mới thì không tận dụng được quỹ đất, kết cấu hạ tầng tuyến Quốc lộ 14D hiện trạng và tốn kém chi phí bảo trì đồng thời cho cả 2 tuyến đường.
Ngoài ra, tuyến mới phải đi qua Vườn quốc gia Sông Thanh, ảnh hưởng tiêu cực đến hiện trạng cũng như hệ sinh thái rừng tự nhiên.
Về cơ chế đầu tư và nguồn vốn, trường hợp đầu tư theo tuyến đường hiện trạng thì phải sử dụng vốn ngân sách nhà nước nhưng hiện nay Chính phủ chưa thể cân đối được nguồn vốn.
Tuy nhiên, điều đáng nói, trường hợp đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) lại chưa tuân thủ đúng Nghị quyết số 437 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: “Chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu".
Từ các khó khăn nêu trên, tỉnh Quảng Nam đề nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chủ trương đầu tư, mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện trạng.
"Trong trường hợp này, sẽ nghiên cứu phương án thu phí và vị trí đặt trạm thu phí hợp lý, dự kiến chỉ thu phí đối với các xe vận chuyển hàng hóa qua lại Cửa khẩu quốc tế Nam Giang, vị trí đặt trạm thu phí tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang, để không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhân dân đi lại trên tuyến đường này, không thuộc đối tượng vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu", UBND tỉnh Quảng Nam nhấn mạnh.
