Điều gì đợi ông Biden sau tháng cầm quyền đầu tiên?

Sau một tháng cầm quyền, Tổng thống Mỹ Joe Biden đang tiến tới được Quốc hội nước này phê chuẩn gói kích cầu 1,9 nghìn tỷ USD. Ông cũng đảo ngược nhiều chính sách của người tiền nhiệm Donald Trump trong các vấn đề từ chống biến đổi khí hậu tới nhập cư, trong khi tốc độ phân phối vaccine Covid-19 hàng ngày ở Mỹ tăng 55%.

Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, đó có thể mới là phần dễ trong những công việc mà ông Biden phải làm.

ĐOÀN KẾT ĐẢNG DÂN CHỦ

Chiến lược rộng hơn của Nhà Trắng - bao gồm tránh những xung đột chính trị không thể thắng, tập trung vào những chính sách có sức hút lớn với cử tri, và phớt lờ những cuộc tấn công của phe Cộng hòa - sẽ ngày càng khó khăn hơn trong những tháng sắp tới, ngay cả khi có thêm hàng triệu người Mỹ được tiêm chủng ngừa Covid và nền kinh tế Mỹ khởi sắc.

"Sắp tới, họ sẽ gặp phải một số vấn đề", ông Jim Manley, người từng là một cố vấn chính trị cấp cao của phe Dân chủ, nhận xét.

Ông Biden đã thực thi nhiều trong số những thay đổi mà ông có thẩm quyền rõ ràng để làm, thông qua việc ban hành các sắc lệnh điều hành. Thách thức mà ông gặp phải trong thời gian tới sẽ bao gồm thúc đẩy những dự luật mà nội bộ Đảng Dân chủ không có sự nhất trí quan điểm, chẳng hạn như xóa-giảm nợ cho sinh viên vay học tập, tăng thuế hay siết kiểm soát ngành công nghiệp năng lượng.

Ngoài ra, còn có những cuộc chiến chính trị đầy khó khăn vốn đã định hình nền chính trị Mỹ suốt cả một thế hệ, bao gồm việc ai có thể công dân Mỹ, việc bỏ phiếu bầu cử có thể được thực thi dễ dàng tới mức độ nào, liệu Chính phủ có nên chi trả cho chăm sóc y tế, và ai được phép sở hữu và sử dụng súng.

Chưa kể, nhiều vấn đề "khó nhằn" khác - từ thuế quan thương mại, chính sách Trung Quốc, cho tới giám sát ngành công nghệ - đều đang được rà soát tại Nhà Trắng.

Đảng Dân chủ của ông Biden đang hành động để đưa gói 1,9 nghìn tỷ USD được thông qua, cho dù kế hoạch có hội đủ sự ủng hộ của Đảng Cộng hòa hay không. Mục tiêu của họ là gói kích cầu được phê chuẩn trước hạn chót vào giữa tháng 3, thời điểm mà chương trình bảo hiểm thất nghiệp mở rộng hết hạn.

Dự luật này chỉ cần đa số phiếu đều được thông qua, nhưng đòi hỏi tất cả các nghị sỹ Dân chủ phải hợp lực với Nhà Trắng. Mối hoài nghi đang gia tăng bởi dự luật bao gồm một điều khoản về nâng mức lương tối thiểu liên bang lên 15 USD/giờ, một con số gây thất vọng lớn đối với những người Dân chủ thuộc phái tự do.

Những mối rạn nứt này được thể hiện rõ khi một số nghị sỹ Dân chủ - bao gồm hạ nghị sỹ Alexandria Ocasio-Cortez đến từ New York và thượng nghị sỹ Elizabeth Warren - chỉ trích ông Biden sau khi vào hôm 16/2, ông có nói rằng ông không đồng tình với các thành viên Đảng Dân chủ muốn xóa những khoản nợ sinh viên 50.000 USD.

THUYẾT PHỤC PHE CỘNG HÒA CŨNG KHÔNG DỄ

Một dự luật về nhập cư được Nhà Trắng hậu thuẫn, công bố hôm 18/2, khó có khả năng được Thượng viện thông qua. Nhân vật số 2 của Đảng Dân chủ ở Thượng viện, nghị sỹ Dick Durbin, nằm trong số những người đề xuất một nỗ lực ít tham vọng hơn về vấn đề người nhập cư được đưa tới Mỹ khi còn là trẻ em.

Nhiều nghị sỹ Cộng hòa đã có sự dịch chuyển quan điểm sau những năm cầm quyền của ông Trump - ông Paul Shumaker, một cựu chiến lược gia của Đảng Cộng hòa nhận định. Ông cho rằng ông Biden có thể lôi kéo những người Cộng hòa thông qua những nhượng bộ về thuế và chi tiêu, nhưng nếu ông Biden làm quá ít trong việc này, một số thành viên của Đảng Dân chủ có thể thất vọng.

"Ông ấy đang hưởng một kỳ trăng mật, nhưng ai mà biết đến khi nào thì kỳ trăng mật đó kết thúc", ông Shumaker nói.

Kết quả các cuộc khảo sát dư luận đầu nhiệm kỳ của ôn Biden cho thấy việc thu hút sự ủng hộ của cử tri từ cả hai đảng là không hề dễ dàng. Khoảng 56% người Mỹ ủng hộ những gì ông Biden đã và đang làm trên cương vị Tổng thống Mỹ, theo một cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos, nhưng trong đó chỉ có 20% là cử tri Cộng hòa.

Niềm hy vọng của Nhà Trắng về tập hợp sự ủng hộ của cả hai đảng nằm ở kế hoạch hạ tầng của ông Biden. Kế hoạch này mới đang trong giai đoạn hình thành, nhưng được dự báo sẽ vượt qua gói 1,9 nghìn tỷ USD cả về quy mô, phạm vi và giá trị.

Một kế hoạch như vậy chắc chắn sẽ làm gia tăng thâm hụt ngân sách và đòi hỏi một số biện pháp tăng thuế - những điểm chắc chắn sẽ khiến phe Cộng hòa "dậy sóng". Kế hoạch trên còn có thể đi kèm những biện pháp chống biến đổi khí hậu và đề xuất của ông Biden về trợ cấp cho các trường đại học.

Việc hoàn thiện một kế hoạch với nhiều chi tiết như vậy là không dễ dàng nếu ông Biden chưa có được một đội ngũ cấp cao đầy đủ. Chẳng hạn, người được ông Biden chọn cho vị trí Giám đốc ngân sách là bà Neera Tanden đang vấp phải sự phản đối của thượng nghị sỹ Dân chủ Joe Manchin, người cũng phản đối việc đưa lương tối thiểu 15 USD/giờ vào kế hoạch kích cầu.