“Tiền rẻ” từ gói hỗ trợ lãi suất 2% không chảy vào chứng khoán, VN-Index khó bùng nổ như 2009

Như VnEconomy đưa tin, ngày 20/5/2022, Chính phủ chính thức ban hành Nghị định 31/2022/NĐ-CP về việc hỗ trợ lãi suất từ Ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Đồng thời trong cùng ngày, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn các NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất theo Nghị định trên.

Thời gian thực hiện trong năm 2022 và 2023 hoặc có thể kết thúc sớm hơn khi tổng số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đạt khoảng 40.000 tỷ đồng, nhưng không vượt quá ngày 31/12/2023. Hiện tại, đã có Agribank chính thức thông báo triển khai hỗ trợ lãi suất 2%.

KỊCH BẢN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN NĂM 2009 CÓ LẶP LẠI? 

Theo ước tính của Agriseco, dư nợ hỗ trợ lãi suất trong 2 năm tới khoảng 1 triệu tỷ đồng/năm trên tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống hiện tại khoảng 11 triệu tỷ đồng. Như vậy, tỷ trọng dư nợ được hỗ trợ lãi suất trung bình năm/tổng dư nợ toàn hệ thống lần này ước tính ở mức 9%, thấp hơn so với con số này của năm 2009 (khoảng 27%).

Về mặt tích cực, gói hỗ trợ lãi suất lần này kỳ vọng sẽ tạo ra cú hích để các doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình hồi phục, góp phần vào tăng trưởng kinh tế để hoàn thành mục tiêu 6% - 6.5% của Chính phủ. Tuy nhiên, việc doanh nghiệp được hỗ trợ sử dụng nguồn vốn sai mục đích có thể dẫn tới những hiệu ứng không mong muốn cho nền kinh tế.

Trên thị trường, đã xuất hiện những lo ngại với quy mô gói lãi suất lần này sẽ khiến thị trường chứng khoán lặp lại kịch bản như năm 2009.

Cụ thể, trong năm 2009, Việt Nam cũng đã triển khai gói hỗ trợ lãi suất từ Ngân sách nhà nước áp dụng cho các khoản vay ngắn - trung - dài hạn. Chính sách này được đưa ra như một bộ phận của nhóm chính sách tài khóa và tiền tệ nhằm kích thích nền kinh tế đang bị tác động của cuộc khủng hoảng toàn cầu. Mức hỗ trợ gói năm 2009 là 4%/năm đến năm 2010 điều chỉnh mức hỗ trợ xuống 2%/năm với các khoản vay trung dài hạn.

Quy mô gói hỗ trợ lãi suất năm 2009 gồm: Gói 1 (hỗ trợ vay ngắn hạn) trị giá 17.000 tỷ đồng (tương đương khoảng 1 tỷ USD), triển khai trong 1 năm (2009); Gói 2 (hỗ trợ vay trung dài hạn) trị giá 20.000 tỷ đồng (tương đương 1,17 tỷ USD), triển khai trong 2 năm (2009-2010); Dư nợ gói hỗ trợ lãi suất đã thực hiện trong 2009 khoảng 470.000 tỷ đồng trên dư nợ toàn hệ thống là 1,7 triệu tỷ đồng.

Sau khi có gói lãi suất này, giai đoạn 2009-2011 xuất hiện dòng tiền đầu cơ đổ vào thị trường tài sản như vàng, ngoại tệ, bất động sản gây áp lực không nhỏ lên lạm phát từ 2010. CPI năm 2010 và 2011 tăng cao, lần lượt 9,19% và 18,58% so với cùng kỳ. Giá vàng năm 2009 tăng 19,16%, năm 2010 tăng 36,72%, 2011 tăng 39%. Tỷ giá năm 2009 tăng 9,17%, năm 2010 tăng 7,63% và năm 2011 tăng 8,47%.

Với thị trường chứng khoán, VN-Index đã ghi nhận mức tăng ấn tượng từ 230 điểm lên gần 500 điểm tương đương mức tăng trưởng trên 100% trong năm 2009 với sự xuất hiện dòng tiền đầu cơ chảy vào thị trường chứng khoán, khi lợi suất từ sản xuất kinh doanh giảm dần.

Thị trường biến động trong xu hướng giảm cả về ở hai năm tiếp sau đó. Riêng trong năm 2011, VN-Index và HNX Index lần lượt giảm tới trên 25% và gần 50% so với đầu năm, thanh khoản bình quân sụt giảm tới 60%.

Tuy nhiên, với gói hỗ trợ lãi suất 2% năm nay, Agriseco kỳ vọng dòng tiền sẽ được sử dụng đúng mục đích cho phục hồi sản xuất kinh doanh và rủi ro liên quan đến việc nợ xấu tăng lên do sử dụng vốn sai mục đích là thấp do cơ quan nhà nước đã có những hành động định hướng dòng tiền tập trung vào sản xuất kinh doanh trước khi ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất; Năng lực quản lý điều hành của Ngân hàng Nhà nước đã được nâng cao và quy trình thẩm định và giám sát chặt chẽ với các Ngân hàng Thương mại.

Do đó gói hỗ trợ lãi suất sẽ đem lại những hiệu ứng tích cực nhưng không quá mạnh mẽ do quy mô thị trường đã lớn hơn nhiều so với 2009. Cụ thể, vốn hóa của thị trường chứng khoán cuối năm 2009 là 620 nghìn tỷ đồng, đạt 45% GDP trong khi vốn hóa thị trường chứng khoán tại thời điểm cuối năm 2021 đạt gần 5.800 nghìn tỷ đồng, đạt gần 93% GDP.

Đà tăng trưởng của thị trường sẽ xuất phát từ việc cải thiện kết quả kinh doanh và năng lực nội tại doanh nghiệp thay vì sự thúc đấy từ dòng tiền đầu cơ.

CỔ PHIẾU NHÓM NÀO HƯỞNG LỢI?

Cũng theo đánh giá của Agriseco, ngành Ngân hàng sẽ được hưởng lợi từ gói hỗ trợ lãi suất này khi có thể mở rộng quy mô và tốc độ tăng trưởng tín dụng, đẩy mạnh thu nhập lãi thuần.

Đặc biệt, nhóm ngân hàng quốc doanh có thể sẽ được ưu tiên hơn khi đã tích cực đi đầu trong việc cắt giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng trong thời gian dịch vừa qua. Thêm vào đó, kỳ vọng sẽ có đợt nới room tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới cho các Ngân hàng thương mại khi nhiều ngân hàng đã sử dụng gần hết hạn mức được cấp đầu năm.

Các doanh nghiệp đầu ngành trong các ngành được hỗ trợ, đáng chú ý là: Nhóm dịch vụ hàng không, vận tải kho bãi, du lịch, dịch vụ lưu trú, ăn uống; Nhóm ngành sản xuất- xuất khẩu, bao gồm: nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản và công nghiệp chế biến, chế tạo; Nhóm Công nghệ thông tin.

Theo Nghị định được ban hành, các doanh nghiệp chỉ được hỗ trợ lãi suất khi đã trả hết số dư nợ gốc bị quá hạn và/ hoặc số dư lãi chậm trả. Cùng với đó, các khoản vay gia hạn nợ cũng sẽ không được hỗ trợ lãi suất đối với thời gian gia hạn nợ.

Do vậy, các doanh nghiệp đầu ngành sẽ có khả năng đáp ứng được điều kiện hỗ trợ cao hơn do có sức chống chịu tốt hơn phần còn lại của ngành khi chịu ảnh hưởng từ dịch. Hơn nữa, đây sẽ là các doanh nghiệp được hưởng lợi kép từ: việc phục hồi sản xuất kinh doanh khi nền kinh tế đang dần trở về bình thường và gói hỗ trợ lãi suất 2% mới ban hành.