Vừa lên cầm quyền, Tổng thống Argentina đã phá giá đồng tiền một nửa

Argentina phá giá đồng peso 54%, cải tổ việc neo buộc tỷ giá vào đồng USD và công bố kế hoạch cắt giảm chi tiêu mạnh tay để xoá bỏ tình trạng thâm hụt ngân sách trong năm tới. Đây là những bước đi đầu tiên trong chương trình “liệu pháp sốc” của tân Tổng thống Javier Milei nhằm đưa nền kinh tế trở lại trạng thái cân bằng.

Trong một bài phát biểu trên truyền hình vào hôm thứ Ba, Bộ trưởng Bộ Kinh tế Luis Caputo tuyên bố hạ tỷ giá chính thức của đồng peso xuống còn 800 peso tương đương 1 USD. Trước đó, tỷ giá chính thức là 366,5 peso đổi 1 USD. Từ thời điểm này trở đi, Ngân hàng Trung ương Argentina sẽ đặt mục tiêu phá giá đồng tiền 2% mỗi tháng.

“Không có thêm tiền nữa”, ông Caputo nói lặp đi lặp lại trong bài phát biểu, và nhấn mạnh rằng Argentina cần “cai nghiện” thâm hụt ngân sách.

Ngoài ra, một quan chức cấp cao cho biết Chính phủ Argentina sẽ giảm chi tiêu một lượng tương đương 2,9% tổng sản phẩm trong nước (GDP) như một biện pháp điều chỉnh tài khoá đầy quyết đoán. Trong đó, việc cắt giảm trợ cấp năng lượng sẽ tiết kiệm khoản ngân sách tương đương 0,5% GDP; giảm trợ cấp giao thông tiết kiệm một khoản tương đương 0,2% GDP; và giảm lương hưu và chi phí an sinh xã hội giúp tiết kiệm thêm một khoản tương đương 0,4% GDP.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính Argentia dự kiến thu ngân sách từ thuế sẽ tăng 2,2% trong năm 2024. Các biện pháp khác bao gồm giảm một nửa số bộ trong chính phủ, giảm cấp ngân sách cho các tỉnh và tạm dừng các dự án công cộng. Nhưng đồng thời, Argentina sẽ tăng cường một số chương trình phúc lợi xã hội nhất định - theo ông Caputo.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) lên tiếng hoan nghênh động thái của chính quyền mới thành lập ở Argentina, cho rằng đây là “những hành động quyết liệt đầu tiên”. “Việc họ quả quyết thực thi các biện pháp này sẽ giúp ổn định nền kinh tế và đặt nền móng cho sự phát triển bền vững hơn với vai trò dẫn dắt nhiều hơn của khu vực tư nhân”, một tuyên bố của IMF có đoạn.

Trong bài phát biểu nhậm chức vào hôm Chủ nhật, ông Milei đã cảnh báo người dân Argentina sẽ phải trải qua một quãng thời gian khó khăn kéo dài nhiều tháng, khi ông triển khai các biện pháp để đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế. Lạm phát ở Argentina hiện là hơn 140% mỗi năm, và giá cả được dự báo sẽ tăng từ 20-40% mỗi tháng trong những tháng tới - nhà lãnh đạo cho biết.

Việc phá giá đồng peso của Argentina từ lâu đã được coi là tất yếu. Trước khi ông Milei trở thành Tổng thống, thị trường đã dự báo đồng tiền này sẽ giảm giá khoảng 27% trong tuần cầm quyền đầu tiên của chính quyền mới. Một số ngân hàng đầu tư như JPMorgan Chase thậm chí dự báo đồng peso sẽ mất giá khoảng 44%. Để chuẩn bị cho sự mất giá đồng tiền này, các cửa hiệu thực phẩm đã tăng giá và các ngân hàng đưa ra mức tỷ giá nội tệ giảm mạnh chỉ vài giờ trước tuyên bố ngày thứ Ba.

Trong nhiều năm, Argentina đã kìm hãm sự mất giá của đồng nội tệ trên thị trường chính thức thông qua các biện pháp kiểm soát tiền tệ và hạn chế nhập khẩu, bảo vệ dự trữ ngoại hối càng co lại. “Mớ hổ lốn” biện pháp kiểm soát vốn đã dẫn tới tình trạng hàng chục loại tỷ giá khác nhau cùng tồn tại một lúc, gây cản trở kinh doanh và đầu tư tại nền kinh tế lớn thứ hai ở Nam Mỹ.

“Chúng ta ngày càng trở nên tệ hơn vì cách chúng ta phản ứng là tấn công vào hậu quả, chứ không phải vào vấn đề. Bây giờ, chúng ta sẽ làm ngược lại so với những gì đã làm trước đây, và đó là giải quyết gốc rễ của vấn đề”, ông Caputo nói trong bài phát biểu.

Chính quyền tiền nhiệm của Argentina đã “đốt” dự trữ ngoại hối để duy trì tỷ giá chính thức quanh ngưỡng 350 peso đổi 1 USD kể từ cuộc bầu cử sơ bộ hồi tháng 8 - khi chiến thắng bất ngờ thuộc về ông Milei đã khiến thị trường rơi vào một vòng xoáy sụt giảm. Trên thị trường “chợ đen” ở Argentina, tỷ giá hiện đang ở ngưỡng khoảng 1.000 peso đổi 1 USD.

Từ chỗ lo sợ khi ông Milei giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ, nhà đầu tư đến nay đã có một cái nhìn khác về chính trị gia theo trường phái tự do này. Họ hoan nghênh các bước đi đầu tiên của ông khi trở thành Tổng thống đắc cử, bao gồm chọn một số nhân vật kỳ cựu ở Phố Wall vào các vị trí chủ chốt trong nội các, đồng thời từ chối những đề xuất cực đoan như đôla hoá nền kinh tế hay đóng cửa ngân hàng trung ương.

Ông Caputo từng giữ vị trí Bộ trưởng Bộ Tài chính thời chính quyền Tổng thống Mauricio Macri, tham gia đàm phán một thoả thuận 16,5 tỷ USD với các chủ nợ trái phiếu của Argetina, theo đó cho phép nước này quay trở lại thị trường vốn quốc tế. Trong một đợt người dân Argentina ồ ạt rút tiền khỏi ngân hàng vào năm 2018, ông Macri đã bổ nhiệm ông Caputo vào vị trí Thống đốc Ngân hàng Trung ương, nhưng ông chỉ giữ vai trò này trong vài tháng rồi bất ngờ từ chức do căng thẳng với IMF.

Lần này, ông Caputo đã đưa ông Santiago Bausili - một đồng nghiệp lâu năm của ông và là một “cựu binh” của hai ngân hàng lớn Deustche Bank và JPMorgan Chase - vào vị trí đứng đầu Ngân hàng Trung ương Argentina.