Cạn kiệt tiền mặt, số lượng startup đang được "rao bán hạ giá" cao kỷ lục

Cạn kiệt tiền mặt, chương trình “big sale” mà hàng hóa được “khuyến mãi” ở đây chính là các startup đang diễn ra mạnh mẽ tại Pháp. Đây cũng được xem là biểu tượng cho sự sụp đổ rộng khắp châu Âu, buộc các công ty khởi nghiệp đang tuyệt vọng phải bán mình bằng bất cứ giá nào.

Làn sóng bán mình với giá rẻ gia tăng cho thấy nhiều nhà sáng lập và quỹ đầu tư mạo hiểm bắt đầu cảm nhận được hậu quả của mùa đông tài trợ, đánh dấu sự kết thúc đau đớn cho một kỷ nguyên khởi nghiệp dư thừa.

Olivier Saint-Marc, nhà phân tích cấp cao tại công ty tư vấn M&A Avolta, cho biết: “Các công ty đốt tiền, chi cho tiếp thị, tuyển dụng dồi dào, đưa ra những quyết định tồi, mua văn phòng lớn và ngày nay, họ thấy mình đang sử dụng một mô hình không bền vững. Họ vẫn cần tiền mặt nhưng không ai có thể hỗ trợ họ nữa nên đây là một cuộc mua bán hạ giá”.

Avolta ghi nhận 201 lượt rao bán tại Pháp trong nửa đầu năm 2023, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, tổng giá trị chỉ đạt 738 triệu euro, thấp hơn 71% so với 184 giao dịch đã hoàn tất trong cùng kỳ năm 2022. Và quy mô giao dịch trung bình đã giảm từ 40 triệu euro xuống còn 10 triệu euro.

Đó là một sự thật phũ phàng đối với một hệ sinh thái vốn chỉ được biết đến phát triển vượt bậc trong những năm gần đây. Trong nửa đầu năm 2023, các công ty khởi nghiệp chỉ huy động được số tiền bằng khoảng một nửa so với cùng kỳ năm trước. Mức giảm đó lần lượt là 37% và 62% ở Đức và Anh.

Giờ đây, nguồn tài trợ đã cạn kiệt, các công ty điên cuồng cố gắng cắt giảm chi phí để tìm kiếm lợi nhuận, nhưng nhiều công ty nhận thấy mình bị thiếu vốn và không có thêm nguồn tài trợ nào trước mắt. M&A là lối thoát cuối cùng đối với một số người - và là cơ hội cho những người khác.

STARTUP TỪNG ĐƯỢC ĐỊNH GIÁ 220 TRIỆU EURO ĐÃ BÁN MÌNH VỚI GIÁ 14 TRIỆU EURO 

Một trong những thất bại thảm hại nhất đối với công ty khởi nghiệp là thương vụ bán công ty khởi nghiệp công nghệ bảo hiểm Luko của Pháp gần đây.

Công ty đã huy động được 68 triệu euro và đến đầu năm 2022, công ty trông giống như một gã khổng lồ. Mùa xuân năm đó, họ mua lại hai công ty để thúc đẩy việc mở rộng ở châu Âu.

Đó là khi Raphaël Vullierme, Giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Luko, cho biết ông bắt đầu quá trình gây quỹ cho vòng Series C. Tuy nhiên, sau đó, cổ phiếu công nghệ bảo hiểm được giao dịch công khai đã sụp đổ ở Mỹ và các quỹ đầu tư mạo hiểm đột nhiên sa sút trong lĩnh vực này.

Không thể huy động thêm tiền, Luko cắt giảm nhân sự, phát triển sản phẩm mới và rời khỏi một số quốc gia. Nhưng thế vẫn chưa đủ. Đầu năm nay, Luko đã tìm kiếm sự bảo vệ tại tòa án kinh doanh Pháp để đàm phán lại khoản nợ 45 triệu euro.

Trong các thủ tục pháp lý đó, Admiral Group có trụ sở tại Anh tuyên bố đã mua lại Luko. Mặc dù các công ty không tiết lộ giá trị nhưng các báo cáo cho thấy là khoảng 14 triệu euro - một số tiền khiêm tốn đối với một công ty từng được định giá 220 triệu euro.

Jean de La Rochebrochard, người đứng đầu Kima Ventures, gần đây đã lưu ý trong bản tin có tiêu đề “Ảo tưởng” rằng công ty đã xóa sổ hai công ty khởi nghiệp mà họ đã hỗ trợ 150.000 euro mỗi công ty khởi nghiệp. Các khoản đầu tư của Kima có thời điểm có tổng giá trị là 8 triệu USD. Một trong những công ty đó là Luko.

“Hai công ty đó là một phần trong danh mục đầu tư gồm tổng cộng 1200 công ty và chúng chỉ là những tảng đá lớn hơn nối tiếp rất nhiều công ty nhỏ trong vài tháng qua, nhưng tôi tin rằng sáu đến mười tám tháng tới sẽ không mấy dễ chịu, đó là điều chắc chắn”.

THÙNG RÁC CỦA NGƯỜI NÀY LÀ KHO BÁU CỦA NGƯỜI KHÁC

Trong khi đối với một số nhà sáng lập, việc kết thúc thời kỳ kiếm tiền dễ dàng đồng nghĩa với việc bán mình với một tấm séc giá rẻ, thì những người khác lại thấy mình ở vị thế mạnh hơn. Các công ty khởi nghiệp có một ít tiền dự phòng sẵn sàng đi “săn sale”.

Mua công nghệ của đối thủ cạnh tranh với giá rẻ là một cách tuyệt vời để phát triển nhanh chóng, cung cấp dịch vụ mới và mở rộng sang các thị trường mới với mức chi tiêu tiền mặt hạn chế.

Đó là trường hợp của nhà sản xuất máy bay không người lái Delair của Pháp, hồi đầu năm đã công bố mua lại công ty khởi nghiệp máy bay không người lái dưới nước Notilo Plus. Notilo Plus đã huy động được gần 3 triệu euro trong khoản tài trợ giai đoạn đầu với mức định giá ước tính dưới 13 triệu euro.

Nhưng chi phí cao để chế tạo một phần cứng phức tạp như máy bay không người lái dưới nước có nghĩa là Notilo Plus cần rất nhiều vốn. Đối mặt với tình trạng thiếu tiền mặt, công ty đã bắt đầu thủ tục phá sản khi Delair mua lại.

Bastien Mancini, Giám đốc điều hành của Delair, cho biết: “Họ đã gặp phải một thời điểm mà tiền bạc khó kiếm hơn nhưng họ vẫn cần tài trợ để phát triển sản phẩm của mình”.

Delair tập trung chủ yếu vào các ứng dụng công nghiệp và quốc phòng, đồng thời tham vọng của Mancini là chế tạo các phương tiện quan sát tự hành có thể triển khai trên bộ, trên không và trên biển. Mặc dù người sáng lập từ chối cho biết ông đã trả bao nhiêu cho công ty, nhưng có thể đó là một khoản hời.

Là một công ty có tiền mặt trong ngân hàng – hoạt động kinh doanh đã có lãi kể từ năm 2021 – Delair đang ở một vị thế vững chắc. Mancini nói: “Đó là thị trường của người mua”, đồng thời cho biết thêm rằng ông đang để mắt đến các cơ hội khác.

Tương tự, vào đầu mùa hè này, công ty khởi nghiệp video kỹ thuật số Cenareo bất ngờ nhận thấy mình có đủ khả năng thực hiện việc mua lại. Cenareo bước vào năm 2023 với tư cách là một công ty có lãi khi nghe tin EasyMovie, một công ty khởi nghiệp sản xuất video có trụ sở tại Paris, đã nộp đơn xin phá sản.

EasyMovie đã cố gắng mở rộng sang lĩnh vực bán phần mềm doanh nghiệp nhưng không thành công như mong đợi. Chẳng bao lâu sau, công ty đã phải cố gắng cắt giảm chi phí.

Keribin cho biết công ty đã tiến gần đến điểm hòa vốn khi cắt giảm nhân sự từ 140 xuống 55 người và huy động một số trái phiếu chuyển đổi vào năm ngoái. Nhưng vẫn không đủ để không bị phá sản.

LẬP NGÂN SÁCH ĐỂ “SĂN SALE”

Kỳ lân trên thị trường trực tuyến Mirakl có thể sẽ lập ra một danh sách mua lại thậm chí còn lớn hơn.

Công ty đã huy động được 870 triệu euro, bao gồm 780 triệu euro vào năm 2020 và 2021 trước khi nhóm tài trợ kết thúc và được nhiều người coi là một trong những ứng cử viên hàng đầu của Pháp cho một đợt IPO lớn trong những năm tới. Vào đầu tháng 8, công ty đã tận dụng động lực đó để có được hạn mức tín dụng trị giá 100 triệu euro nhằm theo đuổi các hoạt động mua lại.

Giám đốc tài chính Mirakl Eric Heurtaux cho biết công ty vẫn còn rất nhiều tiền VC trong ngân hàng. Khoản nợ sẽ giúp họ linh hoạt hơn nếu nhận thấy cơ hội mua lại, đặc biệt là các công ty có thể củng cố các lĩnh vực sản phẩm mới hoặc tăng cường khả năng của mình trong các lĩnh vực như AI.

Công ty cho biết họ đang nhận được ngày càng nhiều lời mời chào từ các công ty đang đối mặt với tình trạng khủng hoảng tiền mặt và Heurtaux cho biết thách thức hiện nay là duy trì kỷ luật.

Nhưng công ty cũng khẳng định giá cả không thể là lý do chính cho một thỏa thuận. Thay vào đó, điều quan trọng là tìm ra các công ty khởi nghiệp đáp ứng được nhu cầu chiến lược, lý tưởng nhất là một công ty đã phát triển công nghệ mạnh mẽ nhưng chưa thể huy động vốn ở vòng tiếp theo.

“Chúng tôi không phải là những tay cờ bạc và chúng tôi sẽ không chỉ mua thứ gì đó vì nó rẻ,” ông nói. “Tôi háo hức trả nhiều tiền hơn cho những mục tiêu tốt hơn là mua một startup với giá rất rẻ nhưng không phù hợp với chúng tôi”.