ChatGPT tạo ra thách thức với ngành giáo dục như nào?
Người học sẽ phải thay đổi như thế nào, và chính sách của Nhà nước sẽ phải thay đổi, điều chỉnh như thế nào để chúng ta tận dụng được những lợi thế và giảm thiểu những tác động tiêu cực, những mặt trái của công nghệ mang lại...
Chiều 13/2, Bộ Giáo dục và Đào tạo giao cho Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam tổ chức Tọa đàm “Chat GPT, Trí tuệ nhân tạo – Lợi ích và thách thức đối với giáo dục”.
Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết công nghệ thông tin trong nhiều thập kỷ qua mang lại rất nhiều lợi ích. Sự ra đời của những công nghệ mới, công cụ mới đều giúp cho công việc trở nên thuận tiện, dễ dàng hơn. Đặc biệt trong ngành Giáo dục, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả của giáo dục.
“Trong thời kỳ Covid-19, chúng ta chứng kiến sự thay đổi rất lớn trong việc chuyển từ học tập trực tiếp sang học tập trực tuyến, với nhiều công cụ hỗ trợ rất hữu hiệu.
Trước kia, ngành giáo dục, hay là các nhà giáo có một đặc quyền là truyền bá tri thức, có câu nói “một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy”. Ngày nay, với ứng dụng khoa học công nghệ, vai trò người thầy chắc chắn sẽ không mất đi nhưng ngày một thay đổi.
Chúng ta chứng kiến sự ra đời của nhiều công nghệ, lúc đầu rất nhiều người lo lắng, từ sự ra đời của radio, tivi, camera..., công nghệ dạy học trực tuyến. Nhiều người lo lắng vai trò người thầy sẽ mất đi, giáo dục cũng sẽ có những thách thức rất lớn. Cuối cùng chúng ta đều thấy, tất cả những công nghệ đó ra đời đều giúp cho ngành giáo dục có những bước tiến lớn”, Thứ trưởng Sơn nói.
Theo Thứ trưởng, để nhìn rõ bản chất của ChatGPT, đứng từ phía các nhà công nghệ, những chuyên gia công nghệ, và đứng từ phía khai thác sử dụng, từ phía chuyên gia giáo dục, làm sao quản lý, hỗ trợ về mặt chính sách để có thể phát huy những tính năng, lợi thế của công cụ này nói riêng và trí tuệ nhân tạo nói chung; cũng như để hạn chế những mặt trái, tác động tiêu cực của những công nghệ, công cụ này.
“Chắc chắn những công nghệ này sẽ tác động một cách căn bản và toàn diện tới mọi mặt trong ngành giáo dục, từ chương trình giáo dục, cho tới vai trò người thầy, cách tổ chức dạy và học, cách tiếp cận học liệu, cách tiếp cận với tri thức của người học.
Và đặc biệt quan trọng đây là vai trò cá nhân hóa, cá thể hóa quá trình học tập của người học, và ngày càng hướng tới quá trình dạy và học, hướng tới người học nhiều hơn là người dạy.
Vai trò người thầy sẽ thay đổi nhưng thay đổi như thế nào để không chỉ là thích ứng mà còn đón đầu và còn để phát huy những lợi thế của công nghệ.
Người học sẽ phải thay đổi như thế nào, và chính sách của Nhà nước sẽ phải thay đổi, điều chỉnh như thế nào để chúng ta tận dụng được những lợi thế và giảm thiểu những tác động tiêu cực, những mặt trái của công nghệ mang lại”, Thứ trưởng nói thêm và cho biết, trên sơ sở trao đổi, Bộ sẽ có những nghiên cứu thấu đáo, để từng bước rà soát và có những điều chỉnh về chính sách trong thời gian tới.
CHATGPT TÁC ĐỘNG ĐẾN XÃ HỘI, GIÁO DỤC NHƯ NÀO?
Xuất hiện trong thời gian ngắn song ChatGPT đã tạo nên cơn sốt toàn cầu. PGS.TS Tạ Hải Tùng, Hiệu trưởng Trường Công nghệ thông tin và truyền thông, Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, sản phẩm này đã đi thẳng đến người dùng đại chúng. Những người làm công nghệ thấy đây là phần mềm Demo cho công nghệ mô hình xử ngôn ngữ lớn. Vì vậy, chúng ta không nên kỳ vọng nó thay thế con người trong “một sớm một chiều” vì ChatGPT là phần mềm mang tính dự đoán, không có khả năng tư duy như con người.
Còn theo ông Phùng Việt Thắng, Phó Tổng giám đốc Microsoft Việt Nam cho biết ChatGPT là phiên bản thành công của công nghệ trí tuệ nhân tạo. Nhưng phần mềm này có các yếu tố khác với công nghệ khác, đó là tính phổ cập, tiếp cận và học hỏi mang màu sắc ngôn ngữ. “Nếu ChatGPT không dùng tiếng Việt thì chắc hẳn chúng ta không có buổi hội thảo ngày hôm nay”, ông Thắng nói.
Ông Thắng cho biết, ChatGPT "nóng lên" trong thời gian qua là biểu hiện tốt vì nó vừa là động lực để đầu tư công nghệ cho giáo dục, làm chủ công nghệ mới ra sao, vừa cần xác định thách thức của nó mang tính tích cực hay tiêu cực?
GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đặt vấn đề, công cụ mới cho phép học sinh được hỏi song có một số chuyên gia quan ngại về chất lượng thông tin, chất lượng câu hỏi. AI dựa trên phân tích sẵn có. Nếu nguồn dữ liệu có định kiến hoặc sai lệch, vậy làm thế nào để đảm bảo có thể sử dụng được câu trả lời từ công cụ này?
Trước vấn đề trên, TS. Nguyễn Thành Nam, Nhà sáng lập FUNiX nhấn mạnh, cái hay nhất của ChatGPT là không có “human” – con người nên sinh viên dám hỏi và hỏi thoải mái. Bởi vì có công cụ này nên sinh viên mạnh dạn hỏi thầy hơn hẳn và đây là bước đầu tiên rất quan trọng.
Còn theo PGS.TS Tạ Hải Tùng, khi đưa công nghệ vào hỗ trợ chúng ta sẽ hiểu hơn học sinh, sinh viên, từ đó thiết kế bài giảng tốt hơn. “Quay lại câu chuyện của ChatGPT, một số trường ở Mỹ có ý định cấm dùng vì lo ngại sinh viên sử dụng để làm bài luận, đó là cách tiếp cận khá bảo thủ… Công nghệ không đem lại sự đe dọa ai mà chủ yếu là chúng ta phải thích ứng như thế nào”, vị chuyên gia này nêu ý kiến.
TS Lê Thống Nhất cũng cho rằng, ở góc độ giáo viên nên coi ChatGPT là trợ thủ.
LIỆU CHATGPT CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VAI TRÒ CỦA NGƯỜI THẦY?
Nội dung trên được các chuyên gia tập trung làm rõ trong chủ đề “Trí tuệ nhân tạo trong bối cảnh đổi mới giáo dục”.
Thầy Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa các Khoa học giáo dục Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, ChatGPT có thể giải phóng cho giáo viên trong các công việc phải lặp đi lặp lại. Đây là cơ hội giúp chúng ta chuyển đổi từ dạy nội dung sang năng lực. Nếu dùng ChatGPT hợp lý có thể tạo ra tài liệu cá thể hóa cho mỗi học sinh.
Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM cho biết, ChatGPT có thể giúp cho thầy cô nói riêng và giúp ngành giáo dục nói chung bước tiến nhanh hơn.
Nhấn mạnh vai trò dẫn dắt của người thầy không thể thay thế nhưng phải thay đổi, thầy Hoàng Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn nói:
"Tôi cũng tò mò thử nghiệm ChatGPT và đặt ra câu hỏi giống như đang hỏi vấn đáp với học sinh nhưng khi tôi hỏi xoáy thêm thì phần mềm không trả lời được. Để Chat GPT như 1 chuyên gia, học viên nghiên cứu tôi nghĩ là không. Nếu Chat GPT có kiến thức phổ thông, thường thức là tốt nhưng để sáng tạo luận văn, luận án thì không. Dù vậy không có nghĩa là chúng ta không thay đổi. Giáo viên cần ý thức là học viên có thể thu thập kiến thức ở nhiều nơi", thầy Tuấn nói thêm.
Ở góc độ quản lý, thầy Tuấn cho rằng, sự nhất quán về mặt quản lý của đơn vị là quan trọng. Thực ra sinh viên đã dùng ChatGPT và các phần mềm khác nên cần chính sách nhất quán trong thi cử. Từ góc độ giảng viên, các chuyên gia nói tôi rất nhất trí vì nó tạo ra yêu cầu thay đổi một cách đồng bộ.
