Châu Âu nghi có “tấn công” nhằm vào Nord Stream 1 và 2, Nga cảnh báo rủi ro nguồn cung khí đốt đi qua Ukraine

Châu Âu ngày 27/8 tiến hành điều tra sự việc mà Đức, Đan Mạch và Thuỵ Điển cho là “những vụ tấn công” gây ra tình trạng rò rỉ khí đốt nghiêm trọng trên biển Baltic từ hai đướng ống dẫn khí đốt Nord Stream 1 và 2.

Tuy nhiên, theo tin từ Reuters, hiện chưa rõ ai là người đứng sau sự cố rò rỉ này hay có bất kỳ vụ tấn công nào hay không nhằm vào những đường ống mà Nga và các đối tác châu Âu đã phải chi nhiều tỷ USD để xây dựng.

Bộ trưởng Bộ Kinh tế Đức Robert Habeck nói rằng sự cố rò rỉ là do những vụ tấn công có chủ đích nhằm vào hai đường ống và Berlin biết chắc rằng “sự cố này không phải do yếu tố tự nhiên hay hỏng hóc kỹ thuật”. Thủ tướng của Thuỵ Điển và Đan Mạch cũng cho rằng việc rò rỉ khí đốt rõ ràng bắt nguồn từ những hành động có chủ đích, có khả năng là phá hoại.

Tại một cuộc họp báo, Thủ tướng Thuỵ Điển Magdalena Andersson nói hai vụ nổ đã được phát hiện liên quan tới khí đốt rò rỉ và dù việc này không được coi là một vụ tấn công nhằm vào Thuỵ Điển. Chính phủ nước này đang liên hệ chặt chẽ với các đối tác, gồm Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cùng các nước láng giềng như Đan Mạch và Đức để theo dõi tình hình.

Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki lên án hành vi phá hoại, nhưng không đưa ra bằng chứng. “Chúng ta thấy rõ ràng đây là hành vi phá hoại, liên quan đến bước leo thang trong tình hình ở Ukraine,”, ông nói tại lễ khai trương một đường ống dẫn khí đốt mới giữa Na Uy và Ba Lan.

Về phần mình, Nga cũng nói rằng có khả năng Nord Stream 1 và 2 bị phá hoại và sự rò rỉ đang đe doạ an ninh năng lượng của châu Âu. Người phát ngôn Dmitry Peskov của điện Kremlin nói rằng vụ rò rỉ là “thông tin rất đáng quan ngại. Trên thực tế, chúng ta đang nói về những hỏng hóc còn chưa rõ nguyên nhân”.

Các nhà địa chất học của Đan Mạch và Thuỵ Điển cho biết đã ghi nhận hai vụ nổ lớn vào hôm 26/9 ở khu vực có rò rỉ khí đốt từ hai đường ống Nord Stream 1 và 2. “Những tín hiệu thu được cho thấy đây không phải là động đất mà là những vụ nổ”, Cơ quan Nghiên cứu địa chất Đan Mạch và Greenland (GEUS) công bố.

Các nhà địa chất học thuộc Đại học Uppsala của Thuỵ Điển, đơn vị hợp tác với GEUS, nói rằng vụ nổ thứ hai và lớn hơn “có sức mạnh tương đương hơn 100 kg thuốc nổ”, và cho biết các vụ nổ xảy ra trong nước chứ không phải dưới đáy biển.

Hai đường ống Nord Steam đã trở thành tâm điểm trong cuộc chiến năng lượng không ngừng leo thang giữa Nga và châu Âu. Cuộc chiến này là nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có tiền lệ trong khu vực, đẩy giá khí đốt tăng chóng mặt và dẫn tới một cuộc săn tìm nguồn cung thay thế.

“Đức là một cuộc gia biết tự bảo vệ mình và châu Âu là một châu lục có thể bảo vệ được hạ tầng năng lượng của mình”, ông Habeck nói và cho biết thêm nguồn cung năng lượng của Đức không bị ảnh hưởng bởi sự cố rò rỉ ở hai đường ống.

Theo nhà chức trách Đan Mạch, sự cố rò rỉ là rất lớn và có thể mất tới 1 tuần để đường ống Nord Stream 2 cạn khí đốt bên trong. Tàu bè đi qua khu vực bị rò rỉ khí đốt có thể mất sức nổi.

Ở thời điểm hiện tại, cả hai đường ống Nord Stream 1 và 2 đều không hoạt động. Nord Stream 2 thực ra chưa vận hành thương mại bao giờ, dù đã được cấp hàng trăm triệu mét khối khí đốt. Nord Stream 1 bị Nga khoá van vô thời hạn từ cuối tháng 8 vì lý do hỏng hóc kỹ thuật. Sự cố rò rỉ dập tắt những hy vọng cuối cùng còn lại về việc châu Âu có thể được Nga cung cấp khí đốt trở lại qua Nord Stream 1 trước mùa đông năm nay.

“Sự cố rò rỉ đồng nghĩa cả hai đường ống sẽ không thể cấp khí đốt cho châu Âu trong mùa đông tới, cho dù cuộc chiến tranh ở Ukraine có diễn biến như thế nào đi chăng nữa”, Eurasia Group nhận định trong một báo cáo.

Hãng khí đốt quốc doanh Nga Gazprom cảnh báo rằng dòng chảy khí đốt đi qua Ukraine cũng đang đối mặt rủi ro vì mâu thuẫn pháp lý. Nếu dòng chảy này bị cắt, toàn bộ Tây Âu sẽ không còn nhận được khí đốt Nga. Khi đó, chỉ còn đường ống TurkStream đi qua Thổ Nhĩ Kỳ dẫn khí đốt Nga tới một số nước châu Âu gần Nga và thân thiện với Moscow.

Chỉ một ngày sau khi sự cố rò rỉ Nord Stream được phát hiện, Gazprom ngày 27/9 nói rằng tranh chấp pháp lý liên quan đến việc quá cảnh khí đốt Nga qua Ukraine đang đặt ra khả năng Nga trừng phạt công ty khí đốt Naftogaz của Ukraine. Nếu sự trừng phạt xảy ra, Gazprom sẽ không thể thanh toán phí trung chuyển, và dòng chảy khí đốt sẽ bị đe doạ.

Hiện tại, khoảng 40 triệu mét khối khí đốt Nga đi qua Ukraine mỗi ngày, và 30 triệu mét khối đi qua đường ống TurkStream.

Giá khí đốt ở châu Âu tăng mạnh trong phiên giao dịch ngày 27/9, sau khi có những thông tin trên. Giá khí đốt giao sau trên sàn TTF ở Hà Lan tăng 10%. Dù đã giảm nhiều từ đỉnh cao của năm nay, giá khí đốt ở châu Âu hiện vẫn cao gấp hơn 3 lần so với thời điểm đầu tháng 9 năm ngoái.

“Chắc chắn châu Âu sẽ có một cuộc suy thoái kinh tế trong mùa đông do giá khí đốt cao và nguy cơ thiếu hụt khí đốt. Những diễn biến mới nhất là tín hiệu cho thấy mối quan hệ giữa Nga với châu Âu xung quanh vấn đề năng lượng sẽ không sớm được cải thiện”, chuyên gia Henning Gloystein của Eurasia Group nhận định.