Lệnh cấm TikTokshop: Tương lai của thương mại xã hội Đông Nam Á sẽ ra sao?
Dự kiến tăng trưởng hàng năm của thị trường trực tuyến tại Châu Á Thái Bình Dương sẽ đạt 14,7%, có doanh thu 489 triệu USD trong năm 2023…
Trong những năm gần đây, lĩnh vực thương mại điện tử đã và đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ hướng tới một hình thức mua sắm trực tuyến hấp dẫn và tương tác hơn được gọi là “thương mại xã hội”. Người đóng vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng này là TikTok. Nền tảng chia sẻ video cực kỳ phổ biến này đã tích hợp liền mạch tính năng mua sắm vào ứng dụng của mình, cho phép người dùng khám phá và mua sản phẩm mà không cần rời khỏi nền tảng.
Cách tiếp cận mua sắm mới lạ này đã thu hút được nhiều sự chú ý, dự kiến tăng trưởng hàng năm của thị trường trực tuyến tại Châu Á Thái Bình Dương sẽ đạt 14,7%, có doanh thu 489 triệu USD trong năm 2023. Đặc biệt, thương mại xã hội đã tăng trưởng hết sức nhanh chóng tại Đông Nam Á, một khu vực có bối cảnh kỹ thuật số khá năng động. Tuy nhiên, sự đột phá này lại đang gặp “rắc rối” với lệnh cấm TikTokshop đến từ Indonesia.
TẠI SAO INDONESIA LẠI BAN LỆNH CẤM TIKTOKSHOP?
Việc cấm thương mại xã hội trên các nền tảng chia sẻ video phổ biến ở Indonesia đã làm chững lại lĩnh vực thương mại điện tử của họ. Động lực để chính quyền địa phương đưa ra quyết định này là để bảo vệ các doanh nghiệp ngoại tuyến, chợ và doanh nghiệp nhỏ. Lập trường của họ bắt nguồn từ mối lo ngại về giá cả có tính chất săn mồi và ảnh hưởng quá mức của các thuật toán.
Họ cho rằng sự tách biệt này không chỉ bảo vệ sự đổi mới mà còn bảo vệ sinh kế của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang cố gắng cạnh tranh. Đáp lại, các nhà điều hành nền tảng cho rằng sự kết hợp giữa nền tảng xã hội và hoạt động bán hàng sẽ thúc đẩy sự đổi mới và hỗ trợ hàng triệu thương nhân và người tiêu dùng, nhấn mạnh vai trò quan trọng của nền tảng đối với một số người trong việc duy trì sinh kế của họ.
TikTok đã chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng, chiếm 5% tổng giá trị hàng hóa thương mại điện tử ở Indonesia vào cuối năm 2022. Lệnh cấm giao dịch mua sắm trực tuyến thông qua các nền tảng mạng xã hội, bao gồm TikTok Shop (gần 56% doanh số bán hàng thương mại trên mạng xã hội) và Facebook (38% doanh thu), đã ngăn chặn người dùng thực hiện các giao dịch liên quan đến hàng hóa và dịch vụ một cách hiệu quả.
Tình trạng này không chỉ thu hút sự giám sát từ chính quyền Indonesia mà còn từ các nhà lập pháp Hoa Kỳ, những người lo ngại về cơ cấu sở hữu và các chi nhánh của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc ByteDance.
TÁC ĐỘNG CỦA LỆNH CẤM ĐỐI VỚI THƯƠNG MẠI XÃ HỘI
Lệnh cấm thương mại điện tử trên các nền tảng xã hội, từng là một yếu tố chính trong bối cảnh bán lẻ kỹ thuật số của Indonesia, đã gây được tiếng vang đối với nhiều bên liên quan. Các doanh nghiệp nhỏ sử dụng các nền tảng này để mở rộng phạm vi tiếp cận thị trường và tăng doanh số bán hàng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Lệnh cấm đã làm gián đoạn nghiêm trọng hoạt động hàng ngày của họ, buộc họ phải tranh giành các nền tảng thay thế.
Trong một số trường hợp, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã phải thu hẹp quy mô hoặc thậm chí đóng cửa, làm trầm trọng thêm tình trạng mất việc làm và tác động tiêu cực đến bối cảnh kinh tế của đất nước. Lệnh cấm đặt ra một tình thế tiến thoái lưỡng nan đáng kể đối với các nền tảng thương mại điện tử lâu đời đã kết hợp chiến lược mua sắm trực tuyến vào hoạt động của họ. Quá trình chuyển đổi phải trả giá, dẫn đến chi phí hoạt động và tiếp thị tăng lên khi họ cố gắng lôi kéo những người dùng thương mại điện tử trước đây trên mạng xã hội.
Người tiêu dùng cũng phải gánh chịu tác động của lệnh cấm thị trường thương mại xã hội. Nhiều người đã quen với sự tiện lợi và liền mạch khi mua sắm trực tiếp thông qua các nền tảng này. Tuy nhiên, vì lệnh cấm có hiệu lực, người tiêu dùng phải điều hướng trên nhiều nền tảng để tìm thấy sản phẩm mong muốn, gây ra sự phân mảnh và bất tiện đáng kể.
TƯƠNG LAI CỦA THƯƠNG MẠI XÃ HỘI TẠI ĐÔNG NAM Á
Để đối phó với lệnh cấm gần đây của Indonesia đối với các giao dịch thương mại điện tử thông qua nền tảng truyền thông xã hội TikTok, Malaysia đang kiểm tra chặt chẽ các hành động này để xác định các biện pháp thích hợp cho đất nước. Bộ trưởng Truyền thông và Kỹ thuật số, Fahmi Fadzil, đã nhận được nhiều lời phàn nàn của công chúng về lệnh cấm. Sự xem xét kỹ lưỡng này diễn ra khi các tổ chức truyền thông cũng lên tiếng phàn nàn về tác động của mạng xã hội đối với hoạt động của họ.
Quy định tiềm năng của Malaysia về việc bán hàng qua các thị trường truyền thông xã hội có thể gửi tín hiệu đến các quốc gia Đông Nam Á khác, có khả năng gây ra một loạt các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn trong khu vực. Mặc dù nó được dựng lên để bảo vệ người tiêu dùng nhưng các biện pháp này cũng có thể cản trở sự đổi mới và cản trở tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, bối cảnh mua sắm trên mạng xã hội cũng có thể có những điều chỉnh để ứng phó với những thách thức pháp lý này. Các nền tảng như TikTok có thể thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt hơn để xác minh người bán, xác thực sản phẩm và nâng cao tính minh bạch.
Hơn nữa, những người chơi thương mại điện tử lâu đời có thể sẽ tận dụng môi trường mua sắm trực tuyến đang phát triển. Họ có thể phát triển các tính năng mới hoặc tạo dựng quan hệ đối tác với các nền tảng truyền thông xã hội để mang lại trải nghiệm mua sắm liền mạch hơn.
Lệnh cấm của Indonesia đã khơi dậy một cuộc đối thoại quan trọng về tương lai của thương mại xã hội ở Đông Nam Á. Xung đột giữa lệnh cấm TikTokshop và bối cảnh thương mại kỹ thuật số đang phát triển đã nhấn mạnh mối quan hệ phức tạp giữa bán hàng trực tuyến, các biện pháp quản lý và tăng trưởng kinh tế.