Pin xe điện: Trung Quốc đang nắm trong tay cơ hội thống trị thế giới

Nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới đang trở nên lớn mạnh hơn. Vấn đề đặt ra là, liệu CATL có thể duy trì vị trí thống trị toàn cầu hay không phụ thuộc vào việc Bắc Kinh có chấp nhận một doanh nghiệp tư nhân độc quyền trong lĩnh vực công nghiệp chủ chốt.

Ngày 30/12/2021, Công ty Contemporary Amperex Technology Co., Limited  (CATL) thông báo đang đầu tư 24 tỷ nhân dân tệ (3,77 tỷ USD) mở rộng năng lực sản xuất pin ở tỉnh Tứ Xuyên, duy trì vị thế thống trị toàn cầu. CATL cũng đã bắt đầu xây dựng một khu công nghiệp ở Hồ Bắc để cung cấp năng lượng cho 4 triệu xe điện. Ngoài ra, công ty đang xem xét các địa điểm nhà máy ở Ba Lan với tổng vốn đầu tư khoảng 2 tỷ euro, trong khi Hungary cũng đang cạnh tranh để có được một chỗ đứng trong các kế hoạch mở rộng của CATL. Một nhà máy khác cũng đang được triển khai ở Đức.

Với khí thế đi lên mạnh mẽ này, CATL đang cung cấp năng lượng cho một loạt các công ty ô tô quốc tế và các nhà sản xuất xe điện lớn, bao gồm cả Tesla. Vị thế thống trị thị trường pin xe điện của CATL thể hiện rõ ràng trong hồ sơ công ty: đây là nhà sản xuất pin xe điện lợi nhuận lớn nhất thế giới và là một trong những công ty niêm yết công khai lớn nhất ở Trung Quốc.

CATL có thể sẽ “lên ghế nóng” do ngành công nghiệp pin xe điện đang ngày càng trở nên quan trọng và cấp bách, trong khi đó Bắc Kinh vốn có truyền thống không cho phép các doanh nghiệp tư nhân thống trị. Zeng Yuqun - mặc dù được đánh giá thấp hơn người đồng cấp tỷ phú Jack Ma - và các giám đốc điều hành hàng đầu của ông đã là những người hưởng lợi lớn từ giá cổ phiếu CATL. Với việc Trung Quốc đã và đang tập trung vào các biện pháp quản lý khiến Tencent Holdings Ltd., Alibaba Group Holding Ltd. và Ant Group Co., lao đao, thật đáng tự hỏi liệu Chủ tịch Tập Cận Bình có thể để một công ty nắm thế thống trị trong một lĩnh vực được coi là thiết yếu như vậy.

Chính sách chống độc quyền rộng lớn đã mở rộng ra ngoài các nền tảng trực tuyến. Cuối tháng trước, người đứng đầu văn phòng mới của Trung Quốc được giao nhiệm vụ theo dõi sức mạnh thị trường tập trung cho biết nước này sẽ tăng cường giám sát và thực thi pháp luật để điều chỉnh các lĩnh vực như đổi mới công nghệ và an ninh thông tin. 

Mặc dù CATL là đơn vị được hưởng lợi từ việc nhà nước mở rộng và tập trung vào xe điện, nhưng Bắc Kinh không để công ty tự do hoạt động. Vào tháng 11, Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến đã đặt câu hỏi về đợt chào bán cổ phần trị giá gần 9 tỷ USD mà công ty đang lên kế hoạch và hỏi liệu hãng có đang huy động vốn “quá mức” hay không. Ngay sau đó, nhà sản xuất pin đã cắt giảm hàng tỷ nhân dân tệ gây quỹ và cắt giảm phân bổ cho hai dự án, cùng với vốn lưu động. Trong phản hồi của mình với sàn giao dịch, công ty cho biết tài sản hiện tại của họ không đủ cho kế hoạch mở rộng.

Điều đáng quan tâm hơn là hệ sinh thái của các nhà cung cấp linh kiện đã phát triển xung quanh CATL. Ngoài ra, họ dựa vào sự thống trị thị trường của công ty với tư cách là một khách hàng an toàn. Chẳng hạn, Công ty Vật liệu mới Năng lượng Vân Nam, công ty sản xuất thiết bị tách pin, vào cuối tháng 12 thông báo họ đã ký hợp đồng với CATL. Đơn đặt hàng là một phần đáng kể trong năng lực của công ty và CATL đang cung cấp khoản thanh toán trước để đảm bảo sản xuất và cung cấp. Các công ty khác như Jiangsu Dingsheng New Energy Materials Co. (vừa ký hợp đồng) và Jiangsu Guotai International Group Co. (đang mở rộng cơ sở ở Ninh Đức và Ba Lan) tạo nên tổ ong xung quanh công ty.

Tuy nhiên, CATL đại diện cho con đường của Trung Quốc thống trị ngành công nghiệp pin EV toàn cầu và lĩnh vực năng lượng mới trên phạm vi rộng hơn. Không có quốc gia hoặc công ty nào đạt đến mức quy mô hoặc hiệu quả này. Một lý do khiến Tesla có thể đưa những chiếc xe của mình đi khắp thế giới là vì CATL đã có thể sản xuất với quy mô lớn những loại pin cần thiết. Đây cũng là một ví dụ cho thấy Trung Quốc nắm trong tay một phần quan trọng và cốt yếu như thế nào trong ngành công nghiệp xe điện.

Bắc Kinh có thể có những kế hoạch khác. Ví dụ, họ muốn tạo ra một khu liên hợp công nghiệp bao gồm các doanh nghiệp vừa và nhỏ hùng mạnh. Ngoài ra, cản đường CATL ở một thời điểm quan trọng như hiện nay của chu kỳ ô tô điện toàn cầu sẽ là điều ngu xuẩn, bởi vì Trung Quốc sẽ đánh mất cơ hội cuối cùng mà họ có được để chứng minh bản lĩnh công nghiệp của mình.