Thách thức ứng dụng AI trong y tế: Khoảng cách tốc độ công nghệ và yêu cầu đảm bảo an toàn

Trong bối cảnh Việt Nam đứng trước ngưỡng cửa lịch sử, quyết liệt triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị cùng các mục tiêu quốc gia, hướng tới trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, ngành y tế nói riêng trở thành một trong những trụ cột quan trọng để nâng cao chất lượng sống, đảm bảo an sinh xã hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. 

Ngày 6/6, tại Diễn đàn “Đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế” (Healthcare Innovation Forum - HIF 2025), các nhà hoạch định chính sách, cơ quan quản lý, chuyên gia trong và ngoài nước, doanh nghiệp y dược, doanh nghiệp công nghệ, các cơ sở khám chữa bệnh đã có những cuộc đối thoại đa chiều nhằm tìm lời giải hữu hiệu nhất cho công tác chăm sóc sức khỏe người dân.

NGÀNH Y TẾ CẦN ĐỘT PHÁ ĐỂ HIỆN THỰC HÓA KHÁT VỌNG QUỐC GIA

Ông Darrell Oh, chủ tịch Pharma Group, cho rằng đầu tư cho y tế chính là đầu tư cho nguồn lực quý giá nhất của đất nước - đó là đầu tư cho con người. HIF 2025 đã tập trung thảo luận các giải pháp đột phá về đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực ưu tiên của ngành y tế; tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo; đẩy nhanh chuyển đổi số trong y tế.

Đại sứ Marc E. Knapper, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, cho rằng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo đang mở ra tiềm năng cách mạng hóa chăm sóc sức khỏe và phát triển dược phẩm – từ khám phá thuốc dựa trên AI, y học cá nhân hóa đến chẩn đoán dự đoán và điều trị chính xác.

“Tại Việt Nam, sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghệ cùng với cam kết đổi mới y tế đang tạo cơ hội đặc biệt để ứng dụng AI vì lợi ích của người bệnh trong nước và toàn cầu”, Đại sứ Marc E. Knapper nói và cho rằng sự giao thoa giữa chuyển đổi số và đổi mới dược phẩm mở ra tiềm năng thúc đẩy các liệu pháp đột phá, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng với chi phí hợp lý. 

“Với tinh thần quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, Hoa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam xây dựng ngành y tế bền vững và bao trùm, thông qua việc chia sẻ công nghệ, chuyên môn sản xuất – nghiên cứu, và các thực hành quản lý tiên tiến. Hoa Kỳ cũng cam kết hợp tác để tạo môi trường pháp lý dựa trên khoa học, thúc đẩy tiếp cận thuốc cứu sống, đảm bảo an toàn – hiệu quả, và hỗ trợ Việt Nam vươn lên thành trung tâm đổi mới dược phẩm trong khu vực”, Đại sứ Marc E. Knapper nói.

Tại sự kiện, ông Trương Gia Bình Chủ tịch HĐQT FPT, cho biết Việt Nam đã chọn bước vào kỷ nguyên vươn mình và để hiện thực hóa các khát vọng, ngành y tế cần ba đột phá: cơ chế, đổi mới sáng tạo và hợp tác công – tư.

Công nghệ được đánh giá sẽ tạo ra bước nhảy vọt trong chăm sóc sức khỏe. AI có thể xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ, từ đó cá thể hóa dịch vụ y tế cho từng người dân. Các chuyên gia cho rằng có hai lĩnh vực mà Việt Nam có thể làm được và làm nhanh nếu tận dụng tốt công nghệ và dữ liệu.

Thứ nhất là lĩnh vực thử nghiệm thuốc mới – nếu Việt Nam xây dựng được hệ thống dữ liệu y tế tập trung và ứng dụng AI vào phân tích, Việt Nam có thể trở thành điểm đến cho các trung tâm thử nghiệm thuốc hiện đại. Điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian nghiên cứu, giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận thuốc mới cho người dân.

Thứ hai là phát triển các mô hình khám chữa bệnh kiểu mới – như bệnh viện từ xa, giúp giải quyết bài toán y tế cơ sở và nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho người dân.

THÁCH THỨC VỀ KHOẢNG CÁCH GIỮA TỐC ĐỘ CÔNG NGHỆ VÀ YÊU CẦU AN TOÀN

Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy bên lề sự kiện, ông Vũ Anh Tú, Giám đốc Công nghệ Tập đoàn FPT, nhấn mạnh các Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 03/NQ-CP và Nghị quyết 57-NQ/TW đã thể hiện rõ vai trò then chốt của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển đất nước.

Ông Tú cho biết trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, Chính phủ đã đưa ra những chương trình hành động cụ thể, điển hình là việc thúc đẩy sử dụng dữ liệu y tế và xây dựng hồ sơ sức khỏe cá nhân. Hiện nay, các mô hình thí điểm đang được triển khai tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Chợ Rẫy và một số địa phương, với mục tiêu liên thông dữ liệu y tế, để mỗi người dân – từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành – đều có một hồ sơ sức khỏe số hoàn chỉnh. Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong hệ thống bệnh viện lớn trên cả nước.

Với vai trò của một tập đoàn công nghệ lớn, FPT đang tham gia vào nhiều đề án của Chính phủ, trong đó có cả lĩnh vực y tế. “FPT đang tập trung mạnh mẽ vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe toàn dân, coi đây là một ưu tiên chiến lược”, ông Vũ Anh Tú nói.

“Với lĩnh vực y tế, chúng tôi mong muốn công nghệ sẽ đóng vai trò tích cực trong việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe người dân. Ngoài ra, thông qua công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu, người dân Việt Nam có thể tiếp cận với các loại thuốc mới sớm hơn, đồng thời đẩy nhanh và nâng cao hiệu quả các thử nghiệm thuốc tại Việt Nam, tương tự như ở các quốc gia tiên tiến”.

Tuy vậy, ông Tú cũng thừa nhận ngành y tế khi ứng dụng công nghệ để chuyển đổi số và chuyển đổi thông minh phải đối mặt với những thách thức rất lớn. Chẳng hạn, mọi thứ trong y tế cần được thử nghiệm hết sức cẩn thận. Các thử nghiệm không chỉ phải được thực hiện trên quy mô lớn mà còn tính đến các yếu tố di truyền và đặc thù của người Việt Nam. 

Tuy nhiên, ông khẳng định công nghệ rõ ràng là một hướng đi vô cùng quan trọng trong chăm sóc sức khỏe. “Vấn đề là làm sao để kết hợp được hai yếu tố: đảm bảo an toàn, phù hợp với người Việt Nam, đồng thời bắt kịp với những xu hướng công nghệ mới. Đây là một thách thức đòi hỏi rất nhiều chuyên môn và kiến thức công nghệ để lựa chọn hướng đi vừa an toàn, vừa đáp ứng được sự đổi mới nhanh chóng của công nghệ”.

Theo chuyên gia FPT, hiện nay các quốc gia tiên tiến đã áp dụng công nghệ rất hiệu quả. Chẳng hạn, Singapore đang sử dụng AI để khám phá thuốc mới hoặc cá nhân hóa các loại thuốc. Các trường đại học và công ty lớn ở Singapore cũng hợp tác để nghiên cứu và ứng dụng AI trong điều trị y tế. 

“Tại Việt Nam, để kết hợp hai yếu tố này, đặc biệt trong thử nghiệm thuốc, chúng ta cần rất nhiều dữ liệu và thời gian. Đây chính là nơi AI có thể phát huy tiềm năng to lớn”, ông Tú nói. Với khối lượng dữ liệu khổng lồ, AI có thể xử lý nhanh chóng và hiệu quả, giúp rút ngắn thời gian thử nghiệm mà vẫn đảm bảo tính chính xác. 

Lãnh đạo FPT cho rằng Việt Nam hoàn toàn có thể tiếp cận và áp dụng các công nghệ này. Đặc biệt, Việt Nam có lợi thế lớn với hơn 1 triệu kỹ sư công nghệ thông tin, tạo nền tảng mạnh mẽ để phát triển lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe và dược phẩm theo hướng công nghệ. Điều quan trọng là cần có một phương án tiếp cận an toàn, phù hợp với đặc thù của Việt Nam, nhưng đồng thời tận dụng được những công nghệ đã được chứng minh ở các nước tiên tiến.

Theo đó, một trong những yếu tố quan trọng là tạo điều kiện thuận lợi hơn để quá trình thử nghiệm thuốc được tiến hành nhanh chóng, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Điều này đòi hỏi các khung pháp lý linh hoạt hơn, giúp rút ngắn thời gian phê duyệt mà vẫn duy trì các tiêu chuẩn cao. Ông Tú cho biết FPT mong muốn đóng góp vào việc xây dựng các chính sách hỗ trợ công nghệ, đặc biệt là AI, để thúc đẩy thử nghiệm và triển khai thuốc mới nhanh hơn, từ đó giúp người dân Việt Nam sớm tiếp cận với các giải pháp y tế tiên tiến.