Dịch vụ “mua ngay, trả sau” (buy now, pay later) đã tăng nhanh ở Đông Nam Á. Các công ty như Grab Holdings Ltd., Sea Ltd. và GoTo Group đều đang cung cấp các khoản vay ngắn hạn để giúp khách hàng thanh toán nhiều loại sản phẩm và dịch vụ, bao gồm taxi, giao đồ ăn và các sản phẩm làm đẹp. Lần triển khai dịch vụ gần đây nhất trong khu vực là vào tháng 7, khi GoTo ra mắt dịch vụ trả sau có tên là GoPayLater Cicil - có nghĩa là “trả góp” trong tiếng Indonesia.

Cổ phiếu của Grab, GoTo và Sea, có tổng giá trị khoảng 60 tỷ USD, đã giảm mạnh trong năm nay. Grab và Sea giảm khoảng 2/3 kể từ đầu năm. GoTo, được niêm yết vào tháng 4, đã giảm 28% kể từ khi IPO.

Cả ba công ty có giá cổ phiếu sụt giảm đang hy vọng việc bổ sung dịch vụ mua ngay, trả sau sẽ tạo ra nhiều hoạt động kinh doanh hơn trên nền tảng của họ. Nhưng việc kinh doanh dịch vụ “buy now pay later” có nghĩa là các công ty công nghệ lớn này phải trả lời một câu hỏi mà những người cho vay truyền thống đã phải đối mặt trong nhiều thế kỷ. Đó là làm thế nào đảm bảo các khoản vay sẽ được hoàn trả?

Thông thường, các ngân hàng sử dụng kết hợp các phương pháp, như tính điểm tín dụng, xem xét thu nhập của người đi vay và lịch sử thanh toán để giảm nguy cơ vỡ nợ. Grab, Sea và GoTo, những công ty đang cung cấp các khoản vay nhỏ, ngắn hạn không có thế chấp, cho đến nay vẫn đang tránh việc kiểm tra tín dụng rườm rà như vậy.

Yvonne Szeto, phó chủ tịch phụ trách các chiến lược thương mại và bán hàng tại công ty xử lý thanh toán Worldpay cho biết: “Trong trường hợp không có những thông tin tài chính của người đi vay, nhà cung cấp dịch vụ mua ngay, trả tiền sau phải ra quyết định dựa trên số lượng dữ liệu ít ỏi hoặc thậm chí không đáng tin cậy”.

Các công ty cho biết họ đang quản lý rủi ro bằng cách phát triển các mô hình độc quyền để sàng lọc đơn xin vay - chẳng hạn như xem xét hành vi và dữ liệu trước đó của người dùng trên nền tảng của họ.

Hans Patuwo, người đứng đầu bộ phận thanh toán và dịch vụ tài chính của GoTo Financial cho biết: “Không ai là không có dữ liệu - ngay từ ngày đầu tiên người dùng sử dụng nền tảng, chúng tôi đã có một loạt dữ liệu về họ”. GoTo được hình thành từ sự hợp nhất giữa nền tảng gọi xe Gojek và Tokopedia, một công ty thương mại điện tử, hồi năm ngoái.

Các công ty này cũng đã áp dụng các biện pháp mà trong một số trường hợp có vẻ khắt khe hơn so với các yêu cầu thanh toán bằng thẻ tín dụng. Chẳng hạn Grab, công ty vận hành một siêu ứng dụng cung cấp một loạt các dịch vụ, cho biết sẽ tạm ngưng tài khoản nếu người dùng không thanh toán cho một hóa đơn quá hạn sau khi được thông báo. Người dùng sẽ phải thanh toán một khoản phí quản trị nếu muốn kích hoạt lại tài khoản.

Giám đốc điều hành Anthony Tan cho biết trong một cuộc gọi hội nghị, tỷ lệ nợ xấu của Grab vẫn ổn định “ở mức một con số thấp” trong quý thứ hai, tuy nhiên không nói rõ con số chính xác.

Một số khách hàng cho rằng những yêu cầu khắt khe đó sẽ đem lại lợi ích cho nền tài chính vững mạnh. Theo Napitupulu, một người Jakarta, sử dụng các dịch vụ như GoPayLater của GoTo, để giao nhận thực phẩm và mua sắm trực tuyến. Anh ta có thể vay số tiền tương đương khoảng 65 USD mỗi tháng - hạn mức tín dụng đã tăng lên kể từ khi Napitupulu bắt đầu sử dụng GoPayLater ba năm trước. Nền tảng sẽ không cho phép anh thực hiện các giao dịch khi chi tiêu đạt đến giới hạn đó. Điều đó bảo vệ Napitupulu khỏi nguy cơ bội chi.

“Đôi khi tôi mất kiểm soát”, Napitupulu, 26 tuổi, làm việc trong lĩnh vực tiếp thị cho một ngân hàng Indonesia, cho biết. Anh cũng có một thẻ tín dụng, và để dành nó cho các giao dịch mua lớn hơn.

Các công ty cho biết việc giới hạn dịch vụ mua ngay trả sau cho những người dùng thường xuyên là một cách để giảm rủi ro. Grab, công ty đã ra mắt dịch vụ PayLater vào năm 2019, chỉ cung cấp dịch vụ này cho những người dùng đã sử dụng ứng dụng ít nhất sáu tháng. Họ được đánh giá một phần dựa trên các hành vi gọi xe và xếp hạng trong chương trình khách hàng thân thiết của công ty. Dịch vụ GoPayLater Cicil của GoTo, tính một khoản phí nhỏ hàng tháng, có nhiều khả năng được cung cấp cho những người đã sử dụng dịch vụ thanh toán kỹ thuật số GoPay của công ty.

Với Grab, dịch vụ kinh doanh cho vay của công ty trong ba tháng kết thúc vào ngày 30/6 đã tăng hơn gấp đôi so với một năm trước đó, do nhiều khách hàng sử dụng PayLater hơn.