Gen Z: Lực lượng lao động bị “mắc kẹt” từ Covid-19 đến ChatGPT

Khác với nhiều người, Melissa Swift, lãnh đạo của công ty tư vấn Mercer bày tỏ đồng cảm với thế hệ lao động mới: “Nhân viên Gen Z bị cuốn vào một tình huống khó xử giữa Covid và ChatGPT”. Khi họ vừa tốt nghiệp, đại dịch ập đến–thời điểm mà tỷ lệ thất nghiệp đạt mức cao nhất kể từ cuộc Đại suy thoái toàn cầu, hàng loạt sinh viên mới tốt nghiệp phải vật lộn để có chỗ đứng trong những bước đầu của con đường sự nghiệp. 

KHÓ KHĂN CỦA GENZ

Cho đến hiện nay, mặc dù thị trường việc làm đã ổn định trở lại, Gen Z có nhiều cơ hội để thăng tiến trong công việc. Thế nhưng, sau thời gian giãn cách xã hội, xu hướng làm việc từ xa đã trở thành điều kiện công việc mục tiêu của nhiều bạn trẻ. Vô hình chung, điều này cũng đã gây ra sự mất kết nối sâu sắc của Gen Z ít nhất là với các cộng sự và những hậu quả đầu tiên là giảm năng suất và hợp tác trong công việc.  

Bên cạnh đó, Swift cũng cho biết, việc trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng như ChatGPT có nguy cơ làm đảo lộn phần lớn công việc trong giai đoạn đầu sự nghiệp của một người mới. Nói một cách khác, dựa vào các trợ lý ảo này, Gen Z trở nên lười biếng trong việc học hỏi các quy chuẩn chuyên môn ban đầu, tạo ra những lỗ hổng trong kỹ năng và năng lực làm việc của họ. Theo một cuộc thăm vào tháng 3/2023, khoảng 40% nhân viên quen thuộc với ChatGPT được hỏi, cảm thấy ngại rằng chatbot có thể thay thế hoàn toàn công việc của họ, 

Từ nhiều tác động khách quan này, Swift cho biết Gen Z đang hình thành những thói quen và văn hóa mới trong cách họ làm việc. Họ khác biệt với bất kỳ thế hệ lao động nào trước đó. Swift nhận định, những điều này đã tạo ra một cơn bão hoàn hảo cho sự bất hòa giữa Gen Z với những người quản lý đang cảm thấy mệt mỏi về họ. 

Jeffrey Arnett, nhà tâm lý học và học giả nghiên cứu cấp cao tại Đại học Clark chia sẻ với Fortune rằng hàng loạt thay đổi mới đã đánh dấu một sự thay đổi mang tính thế hệ trong cách chúng ta nhìn nhận công việc. Điều đó có nghĩa là thái độ của Gen Z đối với công việc không chỉ được định hình bởi bản sắc thế hệ và kinh nghiệm của họ, mà còn bởi những tác động của giai đoạn sống của họ.

LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG THẾ HỆ X CŨNG ĐỐI MẶT VỚI KHỦNG HOẢNG 

Theo Fortune, các nhà quản lý thế hệ X và trước đó đang phải đối mặt với tình trạng kiệt sức sau những trì trệ của thời gian dịch bệnh, điều này khiến họ có rất ít thời gian để đào tạo các cấp dưới của mình, chứ đừng nói đến việc quan tâm đến cảm xúc và trải nghiệm ban đầu khi mới làm việc của lực lượng lao động mới. 

Có một sự thật là Gen X, những người bắt đầu sự nghiệp trong thời kỳ bong bóng dotcom, thường lựa chọn những công việc phù hợp với giá trị của họ, giống như Gen Z đang làm hiện nay. 

Theo Fortune, trong một cuộc khảo sát với 3.400 lao động, gần một nửa (46%) các nhà quản lý cấp trung nói rằng có khả năng họ sẽ bỏ việc trong vòng một năm vì căng thẳng liên quan đến công việc.

Jarik Conrad, Giám đốc điều hành của Viện lực lượng lao động Hoa Kỳ, cho biết vào thời điểm đó: “Nỗi bất an và lo lắng kinh niên sau khi trải qua hết cuộc khủng hoảng toàn cầu này đến cuộc khủng hoảng toàn cầu khác đang đeo bám nhân viên. Khắc phục mọi thứ đã tiêu tốn quá nhiều năng lượng và ảnh hưởng đến khả năng duy trì, hiệu suất, sự đổi mới trong nhân viên”. 

Trên thực tế, các nhà quản lý cấp trung thường đóng vai trò là “bộ giảm xóc” của tổ chức, không chỉ chịu tác động từ dưới lên mà còn chịu trách nhiệm từ trên xuống. Báo cáo Văn hóa Toàn cầu năm 2023 của Viện Tanner cho biết áp lực từ nhiều phía đang khiến năng lượng làm việc của họ ngày càng trở nên tồi tệ. Chính vì vậy, theo một chuyên gia, các lãnh đạo cấp cao không nên chỉ yêu cầu các nhà quản lý công nhận thường xuyên những đóng góp độc đáo của các thành viên dưới quyền của họ mà các nhà quản lý cũng “nên được ghi nhận một cách chu đáo”.

Bất kể lực lượng lao động ở thế hệ nào cũng đều mong muốn được công nhận, kết nối với các đồng nghiệp, nhận được lời khuyên chân thành từ cấp trên. Và biết đâu trong một buổi cà phê mở lòng giữa lãnh đạo và nhân viên, cả hai lại nhận ra rằng họ có nhiều điểm chung hơn những gì họ tưởng…