Đề nghị quy định cụ thể các loại phụ cấp, khoản bổ sung không phải đóng bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội Việt Nam vừa có văn bản góp ý vào dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội.

Góp ý vào dự thảo, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề nghị quy định cụ thể các loại phụ cấp, khoản bổ sung không phải đóng bảo hiểm xã hội.

Theo đó, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không gồm các chế độ và phúc lợi khác nêu trong Điều 104 Bộ luật Lao động, tiền thưởng sáng kiến, tiền ăn giữa ca, hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ, sinh nhật, hỗ trợ khi có thân nhân tử vong, có người thân kết hôn…

Lý giải cho đề xuất này, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng doanh nghiệp có nhiều khoản phụ cấp, bổ sung trả cho người lao động với các tên gọi đa dạng, phong phú hoặc gọi theo vùng miền, dẫn đến khó xác định chính xác khoản nào làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.

Việc bổ sung các khoản tiền không gắn với quá trình lao động, làm việc như đề xuất này còn tạo thuận lợi khi thực hiện.

Về truy thu, truy đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, Bảo hiểm xã hội đề xuất cụ thể lãi suất làm cơ sở tính tiền lãi truy thu ở mức 0,03%/ngày để phù hợp, thống nhất cách tính với doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng.

Nếu chủ sử dụng lao động chưa đóng đủ số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì giải quyết chế độ, xác nhận thời gian đóng cho người lao động tới thời điểm đã đóng bảo hiểm xã hội.

Sau khi thu hồi số tiền phải đóng, cơ quan chuyên môn xác nhận, bổ sung thời gian đóng và điều chỉnh mức hưởng chế độ liên quan. Việc này phù hợp với nguyên tắc “đóng đến đâu, xác nhận đến đó”, đảm bảo tốt hơn quyền của người lao động.

Pháp luật hiện hành quy định, trường hợp người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, thì tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có).

Đối với người lao động theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, từ ngày 1/1/2021 trở đi, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động. 

Tuy nhiên, Luật Bảo hiểm xã hội 2024, có hiệu lực chính thức từ ngày 1/7/2025, đã có những thay đổi về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Theo đó, đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, thì tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có).

Trường hợp người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, thì tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.

Trường hợp người lao động ngừng việc vẫn hưởng tiền lương tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất, thì đóng theo tiền lương được hưởng trong thời gian ngừng việc.

Các đối tượng được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng, bao gồm: người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài được hưởng chế độ sinh hoạt phí.

Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tham gia theo quy định của Chính phủ; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn Nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã không hưởng tiền lương.

Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng bảo hiểm xã hội theo tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội đã lựa chọn, thì người lao động được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.

Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu, cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.