Kinh tế Nhật Bản tăng mạnh hơn dự báo, BOJ có thêm lý do để tăng lãi suất

Kết quả này củng cố khả năng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) tiếp tục tăng lãi suất trong thời gian tới.

Số liệu sơ bộ do Văn phòng Nội các Nhật Bản công bố sáng 17/2 cho thấy tổng sản phẩm trong nước (GDP) của nước này đạt mức tăng trưởng hàng năm 2,8%, vượt xa mức dự báo tăng 1% mà các chuyên gia kinh tế đưa ra trong một cuộc khảo sát của hãng tin Reuters.

Thị trường chứng khoán Nhật Bản và tỷ giá đồng yên đều tăng sau khi số liệu trên được công bố. Chỉ số Nikkei 225 chốt phiên đầu tuần với mức tăng 0,13%, còn đồng yên có lúc tăng gần 0,3% so với USD, đạt 151,94 yên đổi 1 USD.

Báo cáo GDP mới nhất của Nhật Bản cho thấy một số điểm sáng trong bức tranh nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. Dù vậy, một số nhà phân tích cho rằng số liệu tăng trưởng toàn phần đã được cải thiện một phần nhờ nhập khẩu giảm trong quý 4 - yếu tố cải thiện số liệu thương mại ròng, bên cạnh việc tiền thưởng cuối năm kích thích người tiêu dùng chi tiêu.

“Nếu đào sâu chi tiết, có thể thấy nền kinh tế không thực sự mạnh như những gì được phản ánh qua số liệu tổng quát”, nhà phân tích Katzutaka Maeda của Viện nghiên cứu Meiji Yasuda nhận định với hãng tin Reuters.

Theo số liệu đã qua điều chỉnh, GDP quý 3/2024 của Nhật Bản đạt tốc độ tăng trưởng hàng năm 1,7%, tương đương mức tăng 0,7% so với quý trước. Tốc độ tăng so với quý trước này cũng cao hơn nhiều so với dự báo tăng 0,3% mà giới phân tích đưa ra.

Tiêu dùng tư nhân, bộ phận chiếm hơn một nửa sản lượng kinh tế của Nhật Bản, tăng 0,1% trong quý 4 so với quý trước, vượt mức dự báo tăng 0,3%, nhưng thấp hơn mức tăng 0,7% đạt được trong quý 3. Ông Maeda cho rằng tiêu dùng được thúc đẩy bằng mức thưởng cuối năm cao, và từ tháng 1/2025 trở đi, tiêu dùng có thể sẽ suy yếu khi hiệu ứng của tiền thưởng không còn.

“Xu hướng cốt lõi của tiêu dùng vẫn còn yếu trong bối cảnh giá thực phẩm tăng cao”, vị chuyên gia nói.

Đầu tư cơ bản - một động lực của tăng trưởng kinh tế dựa trên nhu cầu của khu vực tư nhân - tăng 0,5% trong quý 4, không đạt mức dự báo tăng 1% mà giới phân tích đưa ra, nhưng đảo ngược cú giảm của quý trước đó.

Đầu tư cơ bản tiếp tục là một thành phần nhiều biến động trong chuỗi dữ liệu GDP của Nhật Bản. Trước đây, hạng mục này là thường là đối tượng của những điều chỉnh mạnh tay, dẫn tới ảnh hưởng đến số liệu GDP toàn phần. Dữ liệu GDP quý 4/2024 sau điều chỉnh sẽ được Chính phủ Nhật Bản công bố vào ngày 11/3.

Nhu cầu bên ngoài ròng, tức xuất khẩu trừ đi nhập khẩu, đóng góp 0,7 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP quý 4 của Nhật, đảo ngược sự đóng góp âm của quý 3. Sự suy giảm của nhập khẩu có thể là một dấu hiệu của nhu cầu yếu trong nước, theo các nhà phân tích.

Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Bộ Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa nói rằng sự phục hồi chậm của nền kinh tế Nhật được dự báo sẽ tiếp tục. “Tuy nhiên, điều cần thiết là cần phải nhận thức rõ về sức ép suy giảm niềm tin của người tiêu dùng do giá của thực phẩm và các hàng hóa thiết yếu hàng ngày khác vẫn đang tăng. Điều này có thể gây suy giảm chi tiêu”, ông Akazawa nói.

Giới phân tích cũng đề cập đến việc các kế hoạch thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể gây đảo lộn thương mại toàn cầu và gây áp lực suy giảm tăng trưởng đối với nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu của Nhật Bản. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật, chiếm 1/5 tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này.

“Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump còn nhiều điều khó lường. Bởi vậy, vẫn có khả năng xuất khẩu của Nhật sang thị trường Mỹ gặp trở ngại”, nhà kinh tế Uichiro Nozaki của công ty Nomura Securities nhận định.

Dù vậy, số liệu GDP mới nhất của Nhật Bản ủng hộ quan điểm của BOJ rằng các yếu tố nhu cầu, lạm phát và tăng trưởng kinh tế ít nhất đủ vững để BOJ tiếp tục tăng lãi suất trong năm nay. “Dữ liệu GDP lần này không có những dấu hiệu của một tình thế xấu đến mức mà BOJ phải dừng tăng lãi suất, dù họ không phải vội trong việc tăng lãi suất”, ông Nozaki nói.

Cuối tháng 1 vừa qua, BOJ đã có đợt tăng lãi suất thứ ba kể từ khi khởi động chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ vào tháng 3 năm ngoái. Sau đợt tăng này, lãi suất ngắn hạn của BOJ đạt 0,5%, cao nhất 17 năm.

Số liệu của Chính phủ Nhật Bản cho thấy GDP danh nghĩa của nước này đạt 609,29 nghìn tỷ yên trong năm 2024, tương đương 4 nghìn tỷ USD, đánh dấu lần đầu tiên vượt ngưỡng 600 nghìn tỷ yên. Dù vậy, Nhật Bản vẫn là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, đứng sau Mỹ, Trung Quốc và Đức.