Kỳ vọng từ cú hích môi trường kinh doanh minh bạch

Sáng 26/5/2025, Hội thảo Khoa học “Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế” do Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam và Tạp chí Điện tử Doanh nhân Việt Nam phối hợp tổ chức đã thu hút sự tham gia của đông đảo các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế và đại diện cộng đồng doanh nghiệp. Tại đây, các bên đã cùng nhau thảo luận về những rào cản hiện tại và đề xuất các giải pháp nhằm đưa Nghị quyết 68/NQ-TW vào thực tiễn cuộc sống.

BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ VÀ KỲ VỌNG “ĐỔI MỚI LẦN 2”

Phát biểu khai mạc, PGS.TS Nguyễn Trọng Điều, Chủ tịch Hội Doanh nhân Tư nhân Việt Nam, khẳng định Nghị quyết 68 là “bước ngoặt lịch sử”, đưa kinh tế tư nhân lên vị trí trung tâm trong hệ thống phục vụ và kiến tạo của bộ máy công vụ.

“Để Nghị quyết được thể chế hóa một cách đúng đắn, hiệu quả, phụng sự mục tiêu tối thượng là sự phát triển lớn mạnh của đất nước, cần sự chung tay nghiên cứu, thảo luận để thống nhất nhận thức và hành động,” ông Điều nhấn mạnh.

Với hơn 30 năm gắn bó với nền kinh tế nước nhà, bà Nguyễn Thị Nga, Phó Chủ tịch Thường trực Hội, Chủ tịch Tập đoàn BRG, bày tỏ sự lạc quan về một “thời kỳ Đổi mới lần 2” trước những chủ trương mạnh mẽ gần đây của Đảng, Quốc hội và Chính phủ.

Tuy nhiên, bà cũng trăn trở về việc cần phải thể chế hóa đầy đủ, toàn diện và khoa học để Nghị quyết 68 được thực thi một cách bài bản, giúp các doanh nhân yên tâm đầu tư phát triển kinh doanh, đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của đất nước, xứng đáng với vai trò là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế”.

ƯU TIÊN HÀNG ĐẦU LÀ CẢI CÁCH THỂ CHẾ, DỠ BỎ RÀO CẢN

Những kỳ vọng này hoàn toàn có cơ sở khi những bất cập trong môi trường kinh doanh hiện tại đang là lực cản lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Dẫn chứng kết quả khảo sát môi trường kinh doanh gần đây, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết có 74% doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh do vướng mắc thủ tục hành chính liên quan đến đất đai và 67% doanh nghiệp gặp phải tình trạng thời gian chờ giải quyết thủ tục kéo dài hơn so với quy định. Sự phức tạp, chồng chéo của các quy trình đầu tư với hàng loạt thủ tục lớn nhỏ đang tạo ra gánh nặng “khủng khiếp” cho các doanh nghiệp.

Vì vậy, vị chuyên gia đề xuất cần có hành động cụ thể, mạnh mẽ và đột phá từ Quốc hội và Chính phủ để dòng vốn nhanh chóng chảy vào nền kinh tế; đồng thời, xem xét bỏ một số luật và cải tiến mạnh mẽ những bộ luật hiện hành để khơi thông dòng vốn.

“Mô hình đầu tư đặc biệt đang áp dụng cho nhà đầu tư công nghệ cao có thể mở rộng ra những dự án khác, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân. Đây có thể là cú hích quan trọng với kinh tế tư nhân trong thời gian tới”, ông Tuấn nêu quan điểm.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, cũng bổ sung thêm một trong những rào cản lớn nhất hiện nay đối với khu vực doanh nghiệp tư nhân. Đơn cử như Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có nhiều điểm bất cập, cần được sửa đổi để có thể áp dụng hiệu quả. 

“Cả nước có hơn 940.000 doanh nghiệp đang hoạt động, tuy nhiên phần lớn là doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ, đây là nhóm dễ tổn thương trước mọi biến động của thị trường, thời tiết hay dịch bệnh. Dù mục tiêu đến năm 2020 là có 1 triệu doanh nghiệp, nhưng đến nay vẫn chưa đạt được. Đây là minh chứng rõ ràng cho những khó khăn trong việc thành lập và duy trì hoạt động doanh nghiệp”, ông Phòng nhấn mạnh.

TS.Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược (Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương), nhấn mạnh đến vai trò then chốt của thể chế trong thúc đẩy kinh tế tư nhân.

“Một thể chế tốt sẽ giúp các cơ quan quản lý nhà nước thực thi hiệu quả và doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ. Ngược lại, thể chế yếu kém sẽ trở thành rào cản”, bà Minh khẳng định và cho rằng cải cách cần bắt đầu từ những việc cụ thể, như tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan nhà nước để giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.

MINH BẠCH CHÍNH SÁCH, TẠO NỀN TẢNG CHO SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA DOANH NGHIỆP

Tuy nhiên, để doanh nghiệp tư nhân thực sự bùng nổ, điều quan trọng, theo các chuyên gia là kiến tạo một môi trường kinh doanh thực sự minh bạch, công bằng và có tính dự báo cao.

Ông Nguyễn Bá Hùng, Kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam, cho rằng động lực phát triển kinh tế tư nhân đến từ một môi trường cạnh tranh lành mạnh và sự phát triển đầy đủ của các loại thị trường. Ông nhấn mạnh tính tiên quyết của một “môi trường chính sách rõ ràng, minh bạch và đảm bảo cạnh tranh lành mạnh”, bao gồm việc giảm các điều kiện gia nhập thị trường, chống độc quyền, chống gian lận thương mại và bảo vệ người tiêu dùng. Đặc biệt, sự ổn định và tính dự báo của môi trường kinh doanh là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp có thể lên kế hoạch hoạt động.

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup, đồng tình rằng khi doanh nghiệp muốn huy động vốn, đặc biệt từ các kênh phi truyền thống, yếu tố “minh bạch” là yêu cầu tất yếu. Điều này không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính mà còn lan tỏa ra toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp và cách thức quản lý của nhà nước.

Theo TS.Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, khi thủ tục trở nên đơn giản, nhà đầu tư trẻ có năng lực sẽ gia nhập thị trường, cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn. Do đó, doanh nghiệp cần tự nâng cao năng lực trước những rủi ro từ thị trường và các hiệp hội có vai trò quan trọng trong việc kết nối, đào tạo, thậm chí có thể đảm nhận một số chức năng nhà nước giao phó.

“Các hiệp hội có vai trò rất quan trọng. Có những việc nhà nước không thể làm tốt hơn hiệp hội. Các hiệp hội triển khai thiết thực hơn rất nhiều trong việc kết nối doanh nghiệp, kết nối cung cầu, đào tạo nâng cao năng lực doanh nghiệp, sàng lọc doanh nghiệp. Khi hiệp hội khẳng định được vị trí của mình, một số chức năng của nhà nước như cấp chứng chỉ có thể giao cho hiệp hội,…”, ông Hiếu nhấn mạnh.