Mặc thuế quan, người Mỹ lạc quan về tăng trưởng kinh tế, lạm phát và lãi suất thời Trump 2.0

Theo một khảo sát của công ty tư vấn và phân tích Gallup (Mỹ) được công bố ngày 3/2, so với thời điểm 10 năm trước, người Mỹ lạc quan hơn về nền kinh tế và thị trường chứng khoán, đồng thời đặt nhiều kỳ vọng tốt đẹp hơn vào triển vọng lạm phát và lãi suất.

Kết quả này cho thấy bất chấp những lo ngại lạm phát gia tăng do chính sách thuế quan cũng như chính sách nhập cư của Tổng thống Donald Trump, người Mỹ vẫn tin tưởng triển vọng nền kinh tế trong ngắn hạn.

Khảo sát được thực hiện thông qua phỏng vấn trên điện thoại trong 2 tuần đầu tiên của tháng 1/2025 với sự tham gia khoảng 1.000 người trưởng thành Mỹ. Theo đó, 53% người được hỏi dự báo kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng tốt trong 6 tháng tới. Khoảng 61% nhận định thị trường chứng khoán sẽ tăng điểm trong thời gian tới - tỷ lệ cao nhất kể từ khi Gallup bắt đầu đưa câu hỏi này vào khảo sát năm 2001.

Dù có khoảng 52% người được hỏi cho rằng lạm phát sẽ tăng lên trong những tháng tới nhưng đây là tỷ lệ thấp nhất kể đối với câu hỏi về lạm phát kể từ năm 2003. Ngoài ra, 33% - một tỷ lệ cao kỷ lục - nhận định lạm phát sẽ giảm.

Về lãi suất, 41% dự báo lãi suất tại Mỹ sẽ giảm trong thời gian tới, trong khi 35% nhận định lãi suất tăng. Năm 2019, một năm trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, chỉ 9% người được hỏi nhận định lãi suất sẽ giảm. Tỷ lệ những người tin rằng lãi suất sẽ tăng cũng giảm 32 điểm phần trăm so với khảo sát đầu năm 2019. 21% người được hỏi tin rằng lãi suất sẽ giữ nguyên trong thời gian tới.

Trong cuộc họp chính sách vào tuần trước, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết định giữ nguyên lãi suất và cho biết lạm phát là một trong những yếu tố quyết định bước đi tiếp theo của cơ quan này trong tương lai gần. Tháng 12 năm ngoái, Fed hạ lãi suất quỹ liên bang xuống còn 4,25-4,5% và dự báo sẽ có 2 lần giảm lãi suất trong năm nay.

Triển vọng lạc quan về nền kinh tế của người dân Mỹ tương đồng với quan điểm của nhiều nhà kinh tế và các nhà hoạch định chính sách tại Fed. Trong hai năm 2022 và 2023, Fed tăng lãi suất mạnh để chống lại lạm phát cao kỷ lục và bắt đầu giảm lãi suất vào cuối năm ngoái khi lạm phát bắt đầu hạ nhiệt và thị trường lao động vững vàng.

Hầu hết các nhà hoạch định chính sách Fed nhận định kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng khoảng 2,1% trong năm nay, thấp hơn so với mức 2,8% của năm 2024 nhưng cao hơn so với xu hướng dự báo trong dài hạn. Về lạm phát, các nhà hoạch định chính sách dự báo lạm phát sẽ giảm từ 2,6% vào tháng 12/2024 xuống còn 2,5% trong cuối năm nay. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp - hiện là 4,1% - được dự báo tăng lên 4,3% vào cuối năm nay.

Tuy vậy, khác với quan điểm của các nhà hoạch định chính sách, trong khảo sát của Gallup, chỉ 38% người Mỹ được hỏi dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng năm nay, trong khi 38% nhận định tỷ lệ này sẽ giảm.

Khảo sát của Gallup cho thấy chỉ 21% người Mỹ ủng hộ Đảng Dân chủ nhận định nền kinh tế sẽ khởi sắc trong những tháng tới, so với 78% người ủng hộ Đảng Cộng hòa. Ngược lại, niềm tin thị trường chứng khoán sẽ tốt lên được cảm nhận chung ở tất cả các nhóm tuổi, giới tính, thu nhập, đảng phái chính trị và giáo dục.

Thuế quan của chính quyền Trump đang là một trong những chủ đề nhận được nhiều sự chú ý nhất hiện nay.

Ngày 1/2, ông Trump ký sắc lệnh áp thuế quan 25% với hàng nhập khẩu Mexico và Canada, đồng thời tăng 10% thuế quan với hàng Trung Quốc cho đến khi tình trạng mà ông xem là "khẩn cấp quốc gia" về nạn nhập cư trái phép và buôn lậu fentanyl chấm dứt, có hiệu lực từ ngày 4/2. Tuy nhiên, ngày 3/2, quyết định áp thuế quan với hàng Mexico và Canada đã được hoãn lại sau khi hai bên đạt được một số thỏa thuận.

Thế giới đang đổ dồn quan tâm vào các bước đi thuế quan sắp tới của ông Trump. Đây sẽ là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới triển vọng lạm phát và tăng trưởng kinh tế Mỹ trong thời gian tới. Ông Trump trước đó cũng cho biết muốn đánh thuế thêm với một số mặt hàng cụ thể và có thể áp thuế với hàng nhập khẩu từ châu Âu.

Theo mô hình đánh giá tác động kinh tế từ kế hoạch thuế quan của ông Trump của ông Greg Daco - nhà kinh tế trưởng của công ty kiểm toán EY - tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ giảm 1,5 điểm phần trăm trong năm nay, đồng thời rơi vào tình trạng đình lạm (stagflation), tức tăng trưởng kinh tế thấp kết hợp với lạm phát cao. Trong khi đó, nếu bị áp thuế quan 25% với hàng hóa vào Mỹ, kinh tế Canada và Mexico có thể rơi vào suy thoái.