Ngành dược đang hưởng lợi từ sự già hóa dân số Việt Nam?

Chứng khoán Rồng Việt vừa có báo cáo cập nhật triển vọng ngành dược với điểm nhấn ngành dược phẩm Việt Nam đang có bước phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng kép khoảng 10% mỗi năm trong giai đoạn 2020 – 2023.

Tốc độ tăng trưởng nhanh trong giai đoạn bùng phát của dịch COVID – 19, khi người dân chi tiêu nhiều hơn cho các nhóm sản phẩm về hô hấp và miễn dịch. Đà tăng trưởng có sự chậm lại trong năm 2023 khi dịch bệnh đi qua, quy mô toàn ngành đạt 8,5 tỷ USD tăng 6% theo IQVIA.

Trong đó: Doanh thu trên kênh ETC (bệnh viện) đạt 3,4 tỷ USD tăng 18%, chiếm 40% quy mô thị trường. Bước tăng trưởng mạnh mẽ nhờ được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ của Chính phủ thông qua Luật khám, chữa bệnh sửa đổi số 15/2023/QH15, nghị quyết số 80/2023/QH15 về việc gia hạn số đăng ký thuốc, Thông tư số 06/2023/TTBYT về việc tháo gỡ khó khăn trong việc đấu thầu thuốc tại cơ sở công lập.

Doanh thu trên kênh OTC đạt 5,1 tỷ USD giảm 1%, thị phần bị thu hẹp 4 pps so với cùng kỳ, chiếm tỷ trọng 60% quy mô thị trường. Kênh OTC tăng trưởng âm khi đã đi qua giai đoạn dịch bệnh. Đồng thời, người dân quay trở lại bệnh viện làm giảm nhu cầu mua các sản phẩm thuốc trên kênh bán lẻ.

Theo IQVIA, tổng chi tiêu dành cho dược phẩm toàn cầu được dự báo tăng trưởng kép từ 3 – 6% trong giai đoạn từ 2023 – 2027, ước tính sẽ đạt 1,9 nghìn tỷ USD vào năm 2027. Sau giai đoạn biến động mạnh do đại dịch gây ra từ năm 2020 – 2022, tốc độ tăng trưởng nhìn chung sẽ chững lại và quay trở lại quỹ đạo ổn định kể từ năm 2024.

Tuy nhiên, các khu vực trên thế giới đang phát triển theo các xu hướng khác nhau. Tại quốc gia đã phát triển như Mỹ, quy mô thị trường tại đây gần như đi ngang với dự báo tăng trưởng kép chỉ từ -1% - 2%, do tác động của việc hết hạn bằng sáng chế dẫn đến sự cạnh tranh giữa thuốc biệt dược gốc và thuốc tương đương sinh học.

Trong khi đó, các quốc gia tại khu vực đang phát triển như Nam Mỹ, Châu Á – Thái Bình Dương (không bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản và Ấn Độ), Trung Đông được kỳ vọng tăng trưởng nhanh, bởi xu hướng già hóa dân số và sự chuyển đổi sang các sản phẩm thuốc đắt tiền khi thu nhập tăng lên.

Không đứng ngoài xu hướng phát triển chung của cả khu vực, ngành dược Việt Nam đang được hưởng lợi trong dài hạn bởi sự già hóa dân số và chi tiêu của người dân dành cho dược phẩm ngày càng tăng lên. 

Theo Tổng cục thống kê, số người trên 60 tuổi khoảng 13 triệu người tương đương với 13,17% tổng dân số Việt Nam vào năm 2022. Con số này được dự báo sẽ tăng lên 29,22 triệu người, chiếm 25,35% tổng dân số Việt Nam vào năm 2050.

Fitch Solutions dự báo chi tiêu bình quân đầu người dành cho dược phẩm có xu hướng tăng lên từ mức 1,46 triệu đồng của năm 2021 lên 2,12 triệu đồng vào năm 2026, tương đương với mức tăng trưởng kép 7,8% trong vòng 5 năm tới, chiếm tỷ trọng trung bình 5% thu nhập bình quân đầu người mỗi năm.

Trong môi trường chính sách thuận lợi, VDSC cho rằng kênh ETC sẽ tiếp tục là động lực tăng trưởng chính của ngành dược trong năm 2024. Mặc dù giá trị trúng thầu trong hai tháng đầu năm chỉ đạt 10,5 nghìn tỷ đồng giảm 28%  do mức nền cao của cùng kỳ, tuy nhiên sự sụt giảm chủ yếu đến từ thuốc biệt dược gốc với giá trị là 671 tỷ đồng giảm 92%, vốn là nhóm thuốc được nhập khẩu từ nước ngoài.

Dựa vào chính sách ưu tiên sử dụng thuốc generic thay vì biệt dược gốc nhằm giảm giá thành, giảm gánh nặng kinh tế cho quỹ BHYT, giá trị trúng thầu tại các nhóm từ 2 – 4 đạt 6 nghìn tỷ đồng tăng 93% với tỷ trọng thuốc nội địa lên tới 88%. Đây được xem như chỉ báo sớm về xu hướng tăng trưởng của các công ty dược nội địa.

Mặt khác, kênh OTC dự kiến sẽ tăng trưởng ổn định tương đương với mức tăng trưởng chung của ngành khoảng 7% nhờ hệ thống phân phối rộng lớn của các chuỗi cửa hàng thuốc bán lẻ  và hơn 62.000 nhà thuốc truyền thống thói quen mua thuốc tại các cửa hàng bán lẻ thay vì đến bệnh viện của phần đông người dân.