Các hãng ô tô có thể mất 20 tỷ USD mỗi năm tại Trung Quốc

Paul Gong, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ô tô Trung Quốc tại UBS, cho biết nhu cầu giảm đối với các thương hiệu nước ngoài sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa công suất lên đến 10 triệu xe.

"Chúng tôi cho rằng các nhà sản xuất ô tô nước ngoài cần đánh giá lại và điều chỉnh chiến lược của họ tại Trung Quốc", Paul Gong cho biết.

Gong nói rằng các nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Trung Quốc sẽ tiếp tục giành được thị phần và tăng lợi nhuận trong quá trình hợp nhất. Khi các nhà sản xuất ô tô nước ngoài cắt giảm sản lượng và chính phủ Trung Quốc ngừng tài trợ cho các nhà sản xuất nhà nước đang thua lỗ, một số công ty nội địa hàng đầu có tiềm năng tăng gấp đôi lợi nhuận vào năm 2030.

Dự báo được đưa ra trong bối cảnh môi trường cạnh tranh khốc liệt giữa các nhà sản xuất ô tô trong và ngoài nước tại Trung Quốc, với các nhà sản xuất đưa ra các đợt giảm giá và các tính năng mới hấp dẫn để thu hút khách hàng. Ở nước ngoài, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang vật lộn với viễn cảnh thuế quan cao hơn từ Mỹ và Liên minh châu Âu (EU).

Bất chấp lợi nhuận bị siết chặt do cuộc chiến giảm giá, thị trường ô tô Trung Quốc đang kết thúc năm 2024 với đà tăng trưởng mạnh mẽ. Theo Hiệp hội ô tô chở khách Trung Quốc (CPCA), doanh số bán xe chở khách bán buôn hàng tháng của Trung Quốc đạt 2,73 triệu chiếc vào tháng 10, mức cao nhất trong 10 năm qua, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước và tăng 9% so với tháng trước đó. CPCA cho biết hơn một nửa số xe chở khách được bán vào tháng 10 là xe điện (EV).

UBS cho biết các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đã mất thị phần tại Trung Quốc kể từ năm 2017, nhưng tốc độ suy thoái đã tăng tốc nhanh hơn vào năm 2024.

"Mọi người đều đang phải đối mặt với tình huống tương tự, đó là sự trỗi dậy của các thương hiệu ô tô Trung Quốc đã khiến các nhà sản xuất ô tô toàn cầu liên tục mất thị phần tại Trung Quốc", Gong nhấn mạnh.

Một số nhà sản xuất ô tô nước ngoài, bao gồm Honda, Nissan và Volkswagen, đã cắt giảm sản lượng tại Trung Quốc trong năm nay và đóng cửa các nhà máy tại địa phương. Gong nói các nhà sản xuất nước ngoài cạnh tranh trên thị trường cao cấp có thể phục hồi tốt hơn so với các nhà sản xuất trong phân khúc đại chúng. Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu nên định vị lại thương hiệu của mình để tránh cạnh tranh trực tiếp với các công ty trong nước và tạo sự khác biệt bằng các tính năng cao cấp, độc đáo.

Ông cũng cho biết các nhà sản xuất nước ngoài nên khám phá các loại quan hệ đối tác mới, như hợp tác với các nhà cung cấp linh kiện và công nghệ của Trung Quốc, thay vì thành lập liên doanh với các nhà sản xuất ô tô địa phương.

"Tận dụng chuỗi cung ứng ô tô và công nghệ EV thông minh của Trung Quốc là rất quan trọng đối với thành công lâu dài của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài", Gong nhấn mạnh.

Chủ tịch Ủy ban Thương mại của Nghị viện châu Âu trong khi đó cho rằng châu Âu và Trung Quốc đang thảo luận các giải pháp thay thế cho thuế quan của EU đối với xe điện Trung Quốc, bao gồm cả việc đặt ra mức giá tối thiểu cho xe điện từ đại lục được xuất khẩu sang khối, mặc dù các quan chức EU khác cho biết họ vẫn còn lâu mới đạt được thỏa thuận.

"Đây là tin rất tích cực", Gong nói. "Việc đặt ra mức giá tối thiểu vẫn cản trở và hạn chế doanh số bán hàng của các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc tại EU. Nhưng so với thuế quan, mức giá tối thiểu này có thể mang lại thêm lợi nhuận cho các công ty ô tô".

Trong bối cảnh cạnh tranh, UBS dự báo đợt giảm giá tiếp theo trên thị trường ô tô Trung Quốc sẽ diễn ra vào quý đầu tiên của năm 2025 do kỳ nghỉ Tết Nguyên đán sớm hơn.

Những gã khổng lồ sản xuất ô tô toàn cầu như General Motors (GM), Nissan và Volkswagen từ lâu đã dựa vào Trung Quốc để đạt doanh số hàng tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, khi sự cạnh tranh trong nước gia tăng, ý tưởng rằng các nhà sản xuất ô tô nước ngoài có thể rời khỏi Trung Quốc hoàn toàn trong năm năm tới hiện đang được thảo luận như một khả năng thực sự.

Năm 2023, GM bán được ít ô tô hơn ở Trung Quốc so với doanh số bán tại Mỹ lần đầu tiên kể từ năm 2009. Mới đây nhất là năm 2017, hãng đã bán được hơn 4 triệu ô tô tại quốc gia này. Đến cuối năm ngoái, con số đó đã giảm gần một nửa. Volkswagen của Đức và Nissan của Nhật Bản vẫn bán được nhiều xe hơn ở Trung Quốc so với thị trường trong nước nhưng khoảng cách đã thu hẹp đáng kể.

Sự suy giảm của các nhà sản xuất ô tô nước ngoài phần lớn là do sự trỗi dậy của các đối thủ cạnh tranh trong nước, nhiều công ty trong số đó đang dẫn đầu cả về sản xuất xe điện và áp dụng phần mềm tiên tiến. Công ty xe điện lớn nhất Trung Quốc BYD chỉ bán được 420.294 xe tại Trung Quốc vào năm 2017, cùng năm mà GM đạt doanh số cao nhất. Đến cuối năm 2023, doanh số hàng năm của BYD đã vượt qua 3 triệu xe. Nhìn chung, các thương hiệu trong nước hiện chiếm 62% doanh số bán xe tại Trung Quốc, so với chưa đến một nửa vào năm 2020.

Sự phát triển của các nhà sản xuất ô tô điện của Trung Quốc cũng tác động đến các công ty ô tô nhà nước trong nước của Trung Quốc. SAIC Motor, đối tác liên doanh lớn của GM từ năm 1997, đã kiếm được khoảng 40 tỷ USD doanh thu trong nửa đầu năm 2024, giảm 12,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, doanh thu của BYD trong nửa đầu năm 2024 là khoảng 43 tỷ USD, tăng khoảng 16%.

Các hãng sản xuất ô tô nước ngoài có thể phải hy sinh lợi nhuận nếu muốn giành lại thị phần tại Trung Quốc. Nhà sản xuất xe điện Tesla của Mỹ đã gây ra cuộc chiến giá cả tại Trung Quốc vào cuối năm 2022 khi bắt đầu giảm giá xe của mình và cuộc chiến đã trở nên gay gắt hơn kể từ đó.