Chủ tịch Quốc hội: "Cần khắc phục khuynh hướng bảo thủ và đổ thừa cho cơ chế"

Tiếp tục chương trình làm việc phiên họp thứ 58, ngày 13/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự kiến các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025; kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2021-2025, kế hoạch vay, trả nợ công giai đoạn 2021-2025; và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.

TỔNG CHI NGÂN SÁCH 10,26 TRIỆU TỶ ĐỒNG GIAI ĐOẠN 2021-2025

Theo báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các Uỷ ban của Quốc hội, về cơ bản, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ thống nhất các chỉ tiêu kinh tế- xã hội 5 năm tới.

Cụ thể, tổng thu ngân sách giai đoạn 2021-2025 khoảng 8,3 triệu tỷ đồng, gấp khoảng 1,2 lần giai đoạn 2016-2020, tương ứng với mức tăng của giai đoạn trước. Tỷ lệ huy động vào ngân sách Nhà nước bình quân khoảng 16%, trong đó từ thuế, phí khoảng 13,4%.

Tổng chi giai đoạn 2021-2025 là 10,26 triệu tỷ đồng, trong đó chi đầu tư phát triển 2,87 triệu tỷ đồng, chiếm tỉ trọng 28%, trong tổ chức thực hiện thì phấn đấu đạt 29%, chi thường xuyên khoảng 6,4 triệu tỷ đồng, phấn đấu vào khoảng 60%.

Về tỷ lệ bội chi, bình quân là 3,7% GDP, trần nợ công không quá 60%, nợ Chính phủ không quá 50% GDP. Nợ nước ngoài quốc gia khoảng 45%. Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách bình quân không quá 25%.

Về kế hoạch đầu tư công trung hạn, dự kiến tổng mức vốn của giai đoạn 2021-2025 là 2,87 triệu tỷ đồng. Trong đó, dự kiến bố trí 100.000 tỷ đồng để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia (gồm chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số 50.000 tỷ đồng, chương trình xây dựng nông thôn mới 30.000 tỷ đồng và chương trình giảm nghèo, an sinh xã hội bền vững 20.000 tỷ đồng).

Đối với các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, Chính phủ dự kiến bố trí khoảng 183,253 nghìn tỷ đồng từ ngân sách Trung ương đầu tư các dự án quan trọng quốc gia.

Trong đó, dành 65,795 nghìn tỷ đồng cho 2 dự án chuyển tiếp và khởi công mới 1 dự án đã được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Đó là giải phóng mặt bằng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đường bộ cao tốc Bắc-Nam tuyến phía Đông giai đoạn 1; dự án hồ chứa nước Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận.

Còn khoảng 38.000 tỷ đồng để đầu tư các đoạn tuyến thuộc tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2. Số vốn còn lại khoảng 78,79 nghìn tỷ đồng để đầu tư các dự án đường bộ cao tốc khác.

KHÔNG ĐỔ THỪA CHO THỂ CHẾ

Góp ý thêm cho các báo cáo, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần đánh giá sát và nổi bật hơn nữa kết quả của 5 năm vừa qua, nhất là 4 năm đầu kế hoạch và đánh giá thêm năm 2020, đất nước đã vượt qua khó khăn do dịch Covid-19 gây ra.

Về đầu tư công, một số ý kiến cho rằng Chính phủ cần có tổng kết việc thực hiện đầu tư công theo kế hoạch 5 năm, rút ra các bài học, nhận định rõ tồn tại, hạn chế và kiến nghị Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công. Về kế hoạch tài chính trung hạn, cần thể hiện rõ kết quả giải quyết xử lý nợ xấu, bảo đảm an toàn nợ công, an ninh, an toàn tài chính, củng cố được nền tảng vĩ mô, nhất là chúng ta đã rất thành công trong tái cơ cấu nợ và rút ra được bài học kinh nghiệm trong điều hành.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị nhấn mạnh vấn đề củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô vẫn là mục tiêu hàng đầu, phát triển nhanh và bền vững, đảm bảo an ninh tài chính, an toàn nợ công. Đồng thời, đánh giá thêm về chất lượng tăng trưởng, năng suất, chất lượng, hiệu quả cạnh tranh, nhân tố về văn hóa, con người, khoa học, công nghệ, tính tự chủ kinh tế và cân đối hơn nữa giữa kinh tế - xã hội, môi trường, quốc phòng an ninh, cải cách tư pháp, đối ngoại.

Nhất chí với các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phải bàn kỹ định hướng, phương hướng tổ chức thực hiện như thế nào để đạt được các mục tiêu đề ra. Trong đó, về thể chế, Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trước hết phải thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng lớn của Đảng tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

"Đây là vấn đề rất lớn nhưng báo cáo của Chính phủ chưa đề cập, nhất là những vấn đề rất mới lần đầu tiên được đề cập và cả những vấn đề đã có nhưng được tiếp cận theo quan điểm mới như: cách mạng 4.0, các cơ chế thử nghiệm, phát triển đô thị, kinh tế đô thị… Cùng với đó, cần tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013; tiếp tục rà soát để sửa đổi, hoàn thiện, bổ sung hệ thống pháp luật, bao gồm cả các luật, nghị định, thông tư hướng dẫn", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ. 

Để tiếp tục sửa đổi hoàn thiện, bổ sung hệ thống thể chế bao gồm các luật, nghị định, thông tư, Chủ tịch Quốc hội cho rằng phải khắc phục 2 khuynh hướng: Một là bảo thủ, sai mà không sửa và hai là đổ thừa cho cơ chế. Trong đó, xu hướng thứ hai này dường như đang nổi lên rất mạnh.

"Chúng ta phải nhìn thẳng việc này, đừng cái gì cũng đổ thừa cho cơ chế. Cơ chế gồm có luật, có nghị định, có thông tư, có văn bản hướng dẫn. Cấp nào là phải có trách nhiệm để rà soát để sửa; phải xác định là sửa cái gì, sửa thế nào. Trong khi hiện nay chúng ta chỉ kêu thôi mà không sửa gì cả", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị đánh giá lại kết quả thực hiện các nghị quyết về cơ chế đặc thù cho một số địa phương, tránh tình trạng chỉ đề nghị chính sách chi mà không chú ý tới chính sách thu, trong khi chính sách thu mới tạo ra nguồn lực để phát triển hoặc ban hành chính sách mà không thực hiện được.

Nhấn mạnh yêu cầu cần triển khai sớm và tổ chức thực hiện nghiêm Luật Quản lý thuế, chống thất thu, chống chuyển giá, giảm tỷ lệ nợ đọng, tổng kết thực hiện hóa đơn điện tử, giao dịch xuyên biên giới…, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu không lạm thu nhưng phải bảo đảm công bằng, bình đẳng. Các luật thuế cần được sửa đổi để tạo dư địa nhiều hơn cho doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, để doanh nghiệp phát triển, nuôi dưỡng nguồn thu.

Về đầu tư công, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu công tác chuẩn bị đầu tư, nhất là các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia phải đẩy mạnh hơn nữa vì “không chuẩn bị tốt, không có danh mục thì có tiền cũng không giao vốn được”.

Nhất trí với ý kiến của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Quốc hội cho biết có những nhiệm vụ chi của địa phương nhưng Trung ương vẫn phải lo, như chi giải phóng mặt bằng xây dựng đường cao tốc. Về tỷ lệ điều tiết, Chủ tịch Quốc hội nhất trí sẽ trình Quốc hội vào tháng 10 cùng với kế hoạch năm 2022, giai đoạn 2022-2025, nhưng lưu ý cần bám sát Luật Ngân sách Nhà nước.