Điều gì sẽ xảy ra nếu xe điện không phải là “cứu tinh” của thế giới?

Một kịch bản cho thấy những tiêu dùng trên thị trường đại chúng, những người hiện đang chùn bước trước mức giá xe điện cao hơn, cuối cùng sẽ quay lại và đổ xô đến công nghệ mới.

Xe điện chạy êm, tăng tốc như xe thể thao và có thể tiết kiệm tiền về lâu dài. Một khi chúng rẻ hơn xe chạy xăng và có đủ bộ sạc, hầu hết người tiêu dùng sẽ không bao giờ quay lại “con đường cũ”.

Kịch bản còn lại đáng lo ngại hơn. Nếu giá không giảm hoặc những lo ngại chính đáng về cơ sở hạ tầng thu phí không được đáp ứng, người lái xe có thể phản đối vô thời hạn. Ý nghĩa của điều thứ hai có thể đáng lo ngại hơn nhiều. Việc đáp ứng các mục tiêu khử carbon dài hạn mà không loại bỏ tất cả ô tô chạy bằng xăng và dầu diesel khỏi đường là không thể.

Nhưng nếu các chính trị gia không thể thuyết phục người tiêu dùng mua xe điện, liệu họ có hủy bỏ cam kết phát thải ròng bằng 0 hay chuyển sang các biện pháp khác để thúc đẩy doanh số bán xe điện? Rõ ràng là không thể sử dụng biện pháp ép xe điện “hạ gục người tiêu dùng”. Na Uy đã trở thành điểm nóng trên thế giới về việc áp dụng xe điện bằng cách phạt ô tô chạy xăng thông qua mức thuế cao hơn. Nhưng các cuộc biểu tình phản đối thuế nhiên liệu cao hơn của Pháp cho thấy cách tiếp cận này sẽ không hiệu quả ở mọi nơi.

Việc chuyển sang xe điện sẽ mất thời gian. Giá sẽ giảm khi các mẫu xe mới được bán ra, trong khi công việc lắp đặt các trạm sạc vẫn tiếp tục. “Hai năm tới sẽ rất chao đảo”, một cựu cố vấn xe điện cho chính phủ Anh thừa nhận, người dự đoán nhu cầu sẽ không tăng cho đến cuối thập kỷ này.

Các nhà sản xuất ô tô phải chuẩn bị cho cả hai kịch bản. Quan điểm của các giám đốc điều hành cấp cao của ngành trong những tuần qua đã gây ra sự chia rẽ gần như đồng đều. Người đứng đầu một nhà sản xuất ô tô tuy đã cam kết sẽ loại bỏ dần việc bán động cơ đốt trong hai thập kỷ tới cho biết: “Xe điện đắt hơn và không tốt bằng”.

Thực tế thì các nhà sản xuất ô tô, giống như tất cả các công ty, chỉ có một số lượng chip nhất định để đặt trên bảng. Việc quyết định đầu tư vào đâu sẽ dẫn đến những hậu quả trực tiếp - chẳng hạn như một chiếc hatchback mới đồng nghĩa với việc không có tiền cho một mẫu xe thay thế. Sự trỗi dậy của kỷ nguyên điện càng làm cho vấn đề này trở nên rõ ràng hơn. Volvo Cars tuần trước đã tuyên bố sản xuất mẫu động cơ diesel cuối cùng của mình sau khi chọn đầu tư vào mẫu pin thay thế.

Tốc độ tăng cường sản xuất xe điện là một quyết định quan trọng, có thể là then chốt, hiện đang được đưa ra trong các phòng họp về ô tô. Từ Ford và General Motors cho đến Bentley, các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đã rút lại kế hoạch tập trung vào các mẫu xe hybrid, nhằm mục đích “vắt sữa con bò tiền mặt” là động cơ đốt trong thêm một thời gian nữa.

Nhưng có lẽ họ chưa đi đủ xa. Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đã sản xuất 10,5 triệu xe điện vào năm ngoái, và dự kiến sẽ sản xuất 13,5 triệu xe trong năm nay.

Các dự báo cho thấy vào năm 2025, theo các dự báo hiện tại, sản lượng sẽ còn tăng hơn nữa lên 18 triệu - tăng 70% sản lượng xe điện toàn cầu chỉ trong hai năm. Tuy nhiên, doanh số bán hàng, cùng một bộ dữ liệu dự đoán, sẽ còn tụt hậu hơn nữa. Sự quan tâm đến xe điện năm ngoái đã mang lại doanh số 9,5 triệu xe, nhưng con số này dự kiến chỉ là 9,8 triệu trong năm nay.

Một số nhà đầu tư hiện đang cảnh báo về “sự phân bổ vốn sai lầm nghiêm trọng” trong toàn ngành.

Một nhà đầu tư đã nghiên cứu dữ liệu cho biết: “Thật khó để thấy điều gì có thể khiến nhu cầu tăng tốc rõ rệt vào năm 2025. Có thể cho rằng ô tô điện cần phải rẻ hơn động cơ đốt trong tương đương để thúc đẩy việc áp dụng, nhưng với việc nhiều nhà sản xuất ô tô đã lỗ hàng tỷ USD cho xe điện, mong muốn giảm giá thêm nữa để thúc đẩy chuyển đổi của họ sẽ rất hạn chế”.

Ngay cả BYD - hãng xe điện mới đáng sợ nhất từ Trung Quốc - cũng chứng kiến việc giảm giá làm giảm lợi nhuận của chính họ trong tuần qua. Nếu các chính phủ làm chậm mục tiêu - một khả năng mà một số nhà sản xuất ô tô tin là có nhiều khả năng xảy ra - thì điều đó sẽ giúp ngành tạo ra lợi nhuận cao hơn trong ngắn hạn, đồng thời giúp họ có thêm không gian để cạnh tranh với làn sóng xe điện sắp tới của Trung Quốc.

Nhưng nếu quá chậm, bạn sẽ mất lợi thế cạnh tranh. Các nhà sản xuất ô tô của Mỹ đang lo lắng rằng chiến thắng thứ hai của cựu Tổng thống Donald Trump sẽ dẫn đến việc bãi bỏ các quy định ưu đãi về xe điện. Mặc dù điều này giúp tăng lợi nhuận ngắn hạn nhưng nó lại bảo vệ ngành khỏi sự cần thiết phải tìm ra thứ gì đó để đánh bại Trung Quốc.

Thực tế, theo quan điểm của các CEO trong ngành, nếu người Trung Quốc bán một chiếc xe điện tốt như ô tô phương Tây nhưng rẻ hơn thì đó là một chuyện. Nhưng nếu họ bán một chiếc xe tốt hơn với giá rẻ hơn phương Tây thì khó có thể bắt kịp.