Fintech đối mặt với bài toán phục hồi khi thời kỳ "lãi suất vàng" trôi qua

Vào năm 2024, một số fintech - bao gồm Robinhood, Revolut và Monzo - đã chứng kiến sự thúc đẩy lợi nhuận của họ từ lãi suất cao hơn, theo CNBC.

Giờ đây, họ phải đối mặt với một thử thách quan trọng khi lãi suất giảm trên diện rộng làm dấy lên nghi ngờ về tính bền vững của việc dựa vào thu nhập cao này trong dài hạn.

Các công ty công nghệ tài chính (fintech) ban đầu là những bên chịu thiệt hại nặng nề nhất từ đợt tăng lãi suất của ngân hàng trung ương toàn cầu vào năm 2022, khi định giá lao dốc mạnh.

Tuy nhiên, theo thời gian, môi trường lãi suất cao dần trở thành động lực thúc đẩy lợi nhuận cho nhóm doanh nghiệp này, bởi lãi suất cao giúp tăng thu nhập lãi thuần, tức là phần chênh lệch giữa lãi suất thu được từ khoản cho vay và lãi suất phải trả cho người gửi tiền.

Năm 2024, một số fintech như Robinhood, Revolut và Monzo đã chứng kiến lợi nhuận khởi sắc nhờ xu hướng này. Robinhood báo cáo lợi nhuận thường niên đạt 1,4 tỷ USD, trong đó thu nhập lãi thuần tăng 19% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1,1 tỷ USD.

Revolut cũng ghi nhận mức tăng 58% về thu nhập lãi thuần trong năm ngoái, góp phần đưa lợi nhuận lên 1,45 tỷ USD. Trong khi đó, Monzo lần đầu tiên báo lãi cả năm tính đến ngày 31/3/2024, nhờ thu nhập lãi thuần tăng mạnh tới 167%.

Giờ đây, các công ty fintech, đặc biệt là ngân hàng số, đang đối mặt với phép thử quan trọng, khi lãi suất có xu hướng giảm trên diện rộng, làm dấy lên lo ngại về tính bền vững của nguồn thu nhập lãi thuần trong dài hạn.

“Việc lãi suất giảm có thể tạo ra thách thức cho một số fintech vốn xây dựng mô hình kinh doanh dựa vào thu nhập lãi thuần”, bà Lindsey Naylor, trưởng bộ phận dịch vụ tài chính Vương quốc Anh tại Bain & Company, chia sẻ với báo chí.

Bà Naylor cho biết thêm, việc lãi suất giảm có thể trở thành “phép thử về sức chống chịu của mô hình kinh doanh trong lĩnh vực fintech”.

“Lãi suất thấp có thể khiến một số công ty fintech bộc lộ điểm yếu, nhưng đồng thời cũng cho thấy khả năng thích ứng và bền bỉ của doanh nghiệp có chiến lược thu nhập đa dạng hơn”.

Hiện vẫn chưa rõ tác động từ xu hướng giảm lãi suất sẽ ảnh hưởng đến toàn ngành ở mức độ nào. Trong quý I/2025, Robinhood báo cáo doanh thu từ lãi thuần đạt 290 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, tại Vương quốc Anh, kết quả kinh doanh từ startup hạ tầng thanh toán ClearBank đã phần nào phản ánh tác động từ môi trường lãi suất thấp. ClearBank ghi nhận khoản lỗ trước thuế 4,4 triệu bảng Anh trong năm ngoái, chủ yếu do chuyển hướng từ nguồn thu lãi sang thu phí, cùng với các khoản chi cho kế hoạch mở rộng sang Liên minh châu Âu.

“Thu nhập từ lãi vẫn luôn là phần quan trọng trong cơ cấu doanh thu của chúng tôi, nhưng chiến lược dài hạn là phát triển mạnh mảng thu phí”, CEO Mark Fairless của ClearBank nói trong cuộc phỏng vấn hồi tháng trước. “Chúng tôi đã tính đến xu hướng giảm lãi suất trong kế hoạch hoạt động, và kỳ vọng điều đó sẽ tiếp tục xảy ra”.

ĐA DẠNG HÓA NGUỒN THU

Một số fintech hiện đang nỗ lực đa dạng hóa dòng doanh thu để giảm phụ thuộc vào phí thẻ và thu nhập từ lãi suất.

Chẳng hạn, Revolut ngoài dịch vụ thanh toán và giao dịch ngoại hối còn cung cấp dịch vụ giao dịch tiền mã hóa và cổ phiếu; gần đây công ty cũng công bố kế hoạch tích hợp dịch vụ di động vào ứng dụng của mình tại Anh và Đức.

Theo bà Naylor, “những công ty có cơ cấu doanh thu đa dạng hơn hoặc có khả năng khai thác giá trị từ người dùng thông qua dịch vụ phi lãi suất sẽ có vị thế vững hơn để đối phó với biến động kinh tế, bao gồm cả môi trường lãi suất thấp”.

Ngân hàng số Hà Lan Bunq, hướng đến nhóm “công dân kỹ thuật số” ưa thích làm việc linh hoạt không cố định địa điểm, cho biết họ không lo ngại về triển vọng lãi suất giảm. Trong năm 2024, lợi nhuận thường niên của Bunq tăng 65%.

“Chúng tôi luôn có cơ cấu thu nhập lành mạnh và đa dạng”, ông Ali Niknam, CEO Bunq, chia sẻ. Bunq thu lợi nhuận từ các gói thuê bao, cũng như phí giao dịch thẻ và lãi suất.

Ông nói thêm rằng tình hình tại châu Âu “khác với Vương quốc Anh”, bởi khu vực này “đã có thời gian dài lãi suất âm”, nghĩa là trên thực tế Bunq từng phải trả phí để giữ tiền gửi.

“Các ngân hàng số có nguồn doanh thu đã phát triển tốt và đa dạng hóa sẽ có lợi thế mang tính cấu trúc trong việc thích ứng với môi trường lãi suất thấp”, chuyên gia Barun Singh, phân tích nghiên cứu fintech tại ngân hàng đầu tư Peel Hunt (Anh), nhận định.

“Nhiều doanh nghiệp vẫn phụ thuộc vào thu nhập từ lãi tiền gửi của khách hàng, mà chưa xây dựng được nguồn thu thay thế đủ mạnh, do đó sẽ phải đối mặt với kỳ vọng thu nhập bị điều chỉnh đáng kể”.