Hướng dẫn quy định truy cứu trách nhiệm hình sự khai thác, mua bán thủy sản trái phép
Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao là cơ sở pháp lý để các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý nghiêm các vụ, việc môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng thủy sản...
Ngày 12/6, TAND Tối cao tổ chức Lễ công bố Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.
Ông Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án thường trực TAND Tối cao, cho biết thời gian qua, lợi dụng việc thiếu hiểu biết pháp luật, hoàn cảnh khó khăn của ngư dân, một số đối tượng đã tổ chức, môi giới đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác thủy sản trái phép ở ngoài vùng biển Việt Nam ngày càng diễn biến phức tạp.
Việc truy cứu trách nhiệm hình sự các đối tượng này gặp nhiều khó khăn, vướng mắc và chưa đủ răn đe, nghiêm khắc.
Mặt khác, còn xảy ra tình trạng một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng thủy sản xuất khẩu có dấu hiệu vi phạm quy định về khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Do đó, năm 2017, Việt Nam trở thành nước thứ hai trong khu vực Đông Nam Á bị Ủy ban Châu Âu (EU) cảnh báo “Thẻ vàng” đối với thủy sản do vi phạm IUU.
Tàu cá Việt Nam vi phạm ở ngoài vùng biển Việt Nam đã bị các nước Indonesia, Malaysia, Thái Lan áp dụng những biện pháp cứng rắn như tiêu hủy tàu, bắt người, phạt tiền, gây nhiều khó khăn cho công tác bảo hộ công dân và quan hệ khu vực.
Với thực trạng này, nếu không sớm được khắc phục thì không những không gỡ được cảnh báo “Thẻ vàng” mà có nguy cơ bị cảnh báo “Thẻ đỏ” rất cao.
Để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc nêu trên, bảo đảm áp dụng đúng và thống nhất các quy định của Bộ luật Hình sự cũng như đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong việc tháo gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”, không để ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành thủy sản và sinh kế ngư dân ven biển, làm giảm uy tín, vị thế, hình ảnh của quốc gia.
Thực hiện quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 41/2017/QH14 ngày 20/6/2017 của Quốc hội, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao ban hành Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP “Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản”.
Nghị quyết này đã được Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao thông qua ngày 12/6/2024 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/8/2024.
Nghị quyết gồm 11 điều hướng dẫn áp dụng 10 điều của Bộ luật Hình sự liên quan đến các hành vi: xuất cảnh, nhập cảnh để khai thác thủy sản trái phép; bảo vệ nguồn lợi thủy sản; cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông để khai thác thủy sản trái phép; xâm phạm trong lĩnh vực thương mại thủy sản.
Nghị quyết này là căn cứ pháp lý quan trọng để các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong hệ thống chính trị ở Trung ương và 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển tuyên truyền, phổ biến đến các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động khai thác, mua bán, vận chuyển thủy sản để phòng chống việc khai thác thủy sản bất hợp pháp không báo cáo, không theo quy định.
Nghị quyết cũng là cơ sở pháp lý để các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý nghiêm các vụ, việc môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, hợp thức hóa hồ sơ đối với các lô hàng thủy sản.
Theo ông Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND Tối cao, mục tiêu của chúng ta là phát triển bền vững mà muốn phát triển bền vững thì phải làm đúng.
Có những việc người ta làm như một thói quen, không nghĩ là mình phạm tội, những chuyện tưởng là bình thường nhưng hóa ra là vi phạm.
“Có những việc rất tai hại, như việc đánh bắt thủy sản bằng phương pháp hủy diệt, mang chất nổ, mìn ra biển để nổ, làm cá lớn, cá bé chết hết cả. Rồi đến mùa sinh sản của thủy sản, cá đang nhiều trứng, chúng ta vẫn đánh bắt. Ngư dân bắt hôm nay phải nghĩ đến đàn cá của ngày mai”, lời ông Nguyễn Hòa Bình.
Chánh án TAND Tối cao nhấn mạnh rằng, ta thực hiện tốt Nghị quyết Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12/6/2024 của Hội đồng Thẩm phán TAND là để phát triển đất nước, phát triển thương mại.
