Kế hoạch mở rộng của Apple tại Ấn Độ có thể đổ bể vì thuế quan

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi giữa tháng 2 vừa qua đã có cuộc gặp thành công tại Washington. Hai bên nhất trí khởi động đàm phán nhằm sớm đạt được thỏa thuận thương mại, giải quyết các đối đầu về thuế quan.

Câu hỏi được đặt ra hiện nay là điều gì đã xảy ra sau đó và tại sao Apple lại bị cuốn vào trung tâm của cuộc đối đầu này.

NHIỀU RỦI RO TRƯỚC MẮT VỚI NGÀNH SẢN XUẤT

Trang CNBC đưa tin, hiện tại, các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước đang có dấu hiệu đổ vỡ khi thời hạn ngày 2/4 đang đến gần – thời điểm thuế quan của Mỹ áp đặt thêm với Ấn Độ chính thức có hiệu lực. 

Ông Trump từ lâu đã chỉ trích Ấn Độ vì mức thuế cao – thuộc hàng cao nhất ở châu Á. Theo phân tích của Ngân hàng Barclays của Anh, mức thuế trung bình đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Ấn Độ là 11,5%. Một mối quan ngại khác của Washington là thâm hụt thương mại ngày càng lớn giữa Mỹ và Ấn Độ. 

Đầu tháng 3 này, Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal đã đến Washington để đưa ra các đề xuất nhượng bộ, bao gồm việc cắt giảm thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu quan trọng từ Mỹ. Đổi lại, New Delhi mong muốn được miễn trừ khỏi các biện pháp thuế quan của Washington. Tuy nhiên, theo các nguồn tin từ New Delhi, đội ngũ thương mại của Trump dường như không nhượng bộ, khiến tình hình trở nên đáng lo ngại.

Điều này khiến ngành công nghệ đứng trước rủi ro chịu tổn thất nặng nề nhất, đặc biệt là Apple – công ty hiện sản xuất khoảng 15% iPhone tại Ấn Độ, theo ước tính của các nhà phân tích tại Bank of America. 

Hiện tại, điện thoại sản xuất ở nước ngoài khi nhập vào Ấn Độ phải chịu mức thuế 16 – 20%, trong khi thuế đối với điện thoại Ấn Độ xuất sang Mỹ là 0%, theo Barclays. 

"Nếu điện thoại xuất khẩu từ Ấn Độ phải đối mặt với mức thuế tại Mỹ, điều này có thể giáng một đòn mạnh vào ngành điện tử nước này khi đang trong giai đoạn phát triển ban đầu, làm suy yếu hoàn toàn chiến lược Trung Quốc+1”, theo ông Venugopal Garre, trưởng bộ phận nghiên cứu Ấn Độ của Bernstein. 

Vị này cho rằng, chi phí thuế quan bổ sung sẽ khiến các sản phẩm điện tử của Ấn Độ, bao gồm cả iPhone sản xuất tại nước này, kém cạnh tranh hơn so với các thiết bị được sản xuất ở các quốc gia khác. 

Các nhà phân tích của Bank of America cũng nhận định rằng, các mức thuế đề xuất đối với Ấn Độ như hiện nay có thể đẩy giá iPhone lên cao hơn. 

Điều này rất quan trọng, vì Apple được xem là biểu tượng cho sự hồi sinh của ngành sản xuất Ấn Độ, một minh chứng cho cách công ty nước ngoài có thể thành công tại quốc gia này. Khi kêu gọi các công ty sản xuất chip của Mỹ mở rộng đầu tư vào Ấn Độ, Bộ trưởng Goyal từng nhắc đến thành công của Apple như ví dụ điển hình. 

Hiện tại, Nvidia đang hợp tác với Reliance Industries của Ấn Độ trong nghiên cứu về AI, trong khi AMD và Micron đã cam kết mở rộng đầu tư tại thị trường đông dân nhất thế giới. CEO Apple Tim Cook, người có mối quan hệ chặt chẽ với Modi, cũng đã đến Ấn Độ vào năm 2023 để khai trương bốn cửa hàng bán lẻ. 

Ấn Độ có vai trò quan trọng trong nỗ lực đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc của Apple. Ngoài iPhone, Apple cũng đã bắt đầu sản xuất các sản phẩm khác tại thị trường mới nổi này, bao gồm iPad và AirPods. 

"45% tổng doanh thu của Apple đến từ Trung Quốc, nhưng hãng muốn giảm con số này xuống khoảng 30%", ông Gene Munster, đối tác quản lý tại Deepwater Asset Management, chia sẻ với CNBC. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng mức thuế cao hơn có thể cản trở sự mở rộng của Apple và làm giảm lợi tức đầu tư của công ty tại Ấn Độ. 

"Theo tôi, Apple có thể muốn gửi thông điệp đến New Delhi nhằm thúc đẩy thị trường này đàm phán và thiết lập một cấu trúc thuế quan công bằng hơn", ông Patrick Moorhead, một giám đốc điều hành cấp cao trong lĩnh vực công nghệ và đồng sáng lập TheSixFiveMedia, nhận định. 

CNBC đã liên hệ với Apple để bình luận nhưng chưa nhận được phản hồi. 

GIẢI PHÁP NÀO KHẢ THI?

Moorhead, người đã nghiên cứu chuỗi cung ứng của Apple, tin rằng hãng có thể điều chỉnh sản xuất giữa các cơ sở tại Ấn Độ, Trung Quốc và Việt Nam nếu cần thiết. Theo vị này, Việt Nam là quốc gia ít bị ảnh hưởng nhất bởi thuế quan do cán cân thương mại giữa Mỹ và Việt Nam khá cân bằng. 

Ngoài ra còn có một số lựa chọn khác. 

Theo các nhà phân tích tại Morgan Stanley, một chiến lược mà các công ty công nghệ có thể áp dụng để giảm thiểu tác động của thuế quan Trung Quốc là vận chuyển hàng hóa "gần hoàn thiện" từ Trung Quốc đến một quốc gia thứ ba trước khi chính thức hoàn thiện sản phẩm. 

Chiến lược này cũng có thể áp dụng với Ấn Độ. 

Nếu cuộc chiến thương mại leo thang, các công ty công nghệ có thể không chỉ tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng sang một hoặc hai quốc gia khác, mà còn mở rộng lên ba hoặc bốn nước để đảm bảo khả năng linh hoạt. Tuy nhiên, giải pháp này cũng không hề dễ dàng vì thiết lập cơ sở sản xuất mới đòi hỏi từ ba đến năm năm.

Như các chuyên gia chuỗi cung ứng chia sẻ với CNBC, việc xây dựng nhà máy, thiết lập quan hệ với các nhà cung cấp địa phương, tuyển dụng nhân tài và xin giấy phép từ chính quyền sở tại đều cần thời gian. 

Tuy nhiên, trong bối cảnh thuế quan ngày càng trở thành vũ khí kinh tế được ưa chuộng, các tập đoàn đa quốc gia như Apple có thể phải chi nhiều tiền hơn để mở rộng mạng lưới sản xuất. Khái niệm "Trung Quốc+1" có thể cần được thay đổi thành "Trung Quốc+3".  

Điều này có thể khiến Apple sản xuất ít điện thoại hơn tại Ấn Độ so với dự kiến trước đó. 

Khả năng linh hoạt trong chuỗi cung ứng, dù tốn kém, có thể là chìa khóa giúp Apple đối phó với làn sóng thuế quan. Nhưng điều đó cũng đặt ra câu hỏi lớn về tham vọng của Ấn Độ trong việc trở thành điểm đến hàng đầu cho các công ty muốn rời khỏi Trung Quốc.