Làn sóng sa thải nhân sự chưa kết thúc, đối tượng nào dễ mất việc nhất trong năm 2024?

Năm 2023 là năm làn sóng sa thải đã diễn ra. Hơn 305.000 lao động Hoa Kỳ đã bị sa thải trong năm qua trong những đợt sa thải hàng loạt. Những vụ sa thải bắt đầu đáng chú ý nhất là ở các công ty công nghệ, nhưng sau đó lan rộng sang nhiều ngành công nghiệp.

Aaron Terrazas, nhà kinh tế trưởng tại Glassdoor, cho biết: “Nhiều doanh nghiệp đã phải đưa ra những quyết định khó khăn để giảm số lượng nhân viên, đặc biệt là với sự bất ổn kinh tế vào đầu năm 2023”. Đáng chú ý, những quyết định sa thải hàng loạt đã dẫn đến vấn đề tâm lý, mức độ hài lòng và gắn kết của nhân viên giảm sút, đồng thời áp lực ngày càng tăng đối với các nhà quản lý cấp trung. Những điều này được Terrazas dự đoán sẽ tiếp tục kéo dài đến năm 2024.

Báo cáo Xu hướng nơi làm việc của Glassdoor 2024 đã phân tích xếp hạng Glassdoor được nhân viên của hơn 100 công ty đã trải qua đợt sa thải lớn đóng góp ý kiến, để tìm ra những khía cạnh nào về sự hài lòng của nhân viên, quản lý cấp trung trở xuống, đang bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Ngay từ đầu năm 2024, thế giới công nghệ đã chứng kiến những vụ sa thải mới. Vụ sa thải đáng chú ý vừa diễn ra là gã khổng lồ thương mại điện tử Đông Nam Á Lazada. Nhân viên trên tất cả các thị trường Đông Nam Á ở mọi cấp độ đều bị ảnh hưởng và số lượng có thể lên tới hàng trăm người, trong đó Singapore bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Công ty nổi tiếng với việc sản xuất thiết bị văn phòng như máy in và máy photocopy Xerox vừa thông báo cắt giảm 15% lực lượng lao động, tương đương khoảng 3.000 việc làm, trong một kế hoạch “tái tạo” bao gồm cơ cấu tổ chức và mô hình hoạt động mới. Theo báo cáo thường niên gần đây nhất, Xerox có khoảng 20.500 nhân viên toàn cầu.

CHÍNH SÁCH “GẬY CÀ RỐT” TRONG QUẢN LÝ NHÂN SỰ

Báo cáo cho thấy 30 ngày đầu tiên sau đợt sa thải đã chứng kiến xếp hạng tổng thể của công ty giảm trên tất cả các khía cạnh về mức độ hài lòng của nhân viên, từ sự chấp thuận của CEO đến sự đa dạng và hòa nhập. Và mặc dù xếp hạng ổn định đối với hầu hết các hạng mục này theo thời gian, Glassdoor nhận thấy rằng xếp hạng về văn hóa & giá trị cũng như sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống vẫn tiếp tục giảm, thậm chí 5 tháng sau khi sa thải. Điều này có thể là do ảnh hưởng của việc sa thải đối với văn hóa công sở, sự gắn kết của nhân viên và các vấn đề về cân bằng giữa công việc và cuộc sống như kiệt sức sẽ được cảm nhận nhiều hơn về lâu dài.

Terrazas cho biết, về mặt lịch sử, tăng lương là cách nhanh nhất để nâng cao tinh thần của nhân viên. Tuy nhiên, ông lập luận rằng ngân sách doanh nghiệp đang căng thẳng nên khó có khả năng chúng ta sẽ thấy phương pháp này được sử dụng.

“Tôi nghĩ họ sẽ cố gắng làm nhiều việc khác ngoài mức đền bù,” ông nói. Một hành động như vậy là chính sách “củ cà rốt”.

Các nhà kinh tế học thường phân biệt các chính sách nhằm thúc đẩy sự gắn kết và hiệu suất của nhân viên như củ cà rốt (khuyến khích) hay cây gậy (hình phạt). Củ cà rốt, chẳng hạn như tăng lương hoặc đưa ra các đặc quyền như bữa trưa miễn phí tại văn phòng, rất tốn kém, nhưng cây gậy có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự hài lòng của nhân viên.

Nhận thấy rằng sự hài lòng và sự gắn kết của nhân viên đều đang bị ảnh hưởng, Terrazas cho biết các nhà tuyển dụng sẽ “không muốn dựa quá nhiều vào gậy”. Thấy cả hai lựa chọn đều không mong muốn, ông tin rằng thay vào đó họ sẽ tập trung vào “gậy cà rốt”, hay còn gọi là sự kết hợp giữa các biện pháp khuyến khích và hình phạt bằng cách chỉ trao cà rốt cho những nhân viên gắn bó hơn.

Ông cho biết, việc ghi nhận những nhân viên tham gia nhiều hơn vào các hoạt động xây dựng cộng đồng tại nơi làm việc để khuyến khích sự gắn kết của nhân viên là một ví dụ về chính sách gậy cà rốt.

Terrazas khuyên các nhà quản lý cũng nên làm cho nhân viên của mình cảm thấy được lắng nghe nếu họ muốn tăng sự hài lòng của nhân viên. “Đặc biệt đối với những nhân viên tuyến đầu hoặc cấp mới, cảm giác như họ có tiếng nói, có cổ phần trong doanh nghiệp và ngay cả những nhà lãnh đạo cấp cao nhất của họ cũng lắng nghe họ là điều rất quan trọng.”

QUẢN LÝ CẤP TRUNG SẼ CẢM NHẬN SỨC NÓNG SA THẢI TRONG NĂM 2024

Terrazas cho biết, đợt sa thải là một giai đoạn khó khăn đối với các nhà quản lý cấp trung và họ khó có thể trở nên thoải mái hơn trong năm 2024.

Các nhà quản lý cấp trung cảm thấy áp lực từ cả hai đầu của hệ thống phân cấp tại nơi làm việc trong thời điểm khó khăn và cắt giảm chi phí này: Họ được giao nhiệm vụ thúc đẩy nhân viên cấp dưới tăng năng suất và thực thi các chính sách không được ưa chuộng của công ty về việc cắt giảm quy mô như phải yêu cầu nhân viên tuyến đầu của họ làm nhiều hơn.

Trong khi phải thực thi các chính sách cắt giảm chi phí này, họ cũng trở thành nạn nhân của những chính sách tương tự như “vật tế thần của sự phình to của tổ chức”.

Terrazas cho biết: “Với các công ty tập trung vào năng suất và những lĩnh vực họ có thể cắt giảm chi phí, thì các nhà quản lý cấp trung đương nhiên là mục tiêu tiết kiệm chi phí đó”. “Bản thân họ đang phải đối mặt với căng thẳng về việc sa thải khi các công ty tìm cách làm phẳng tổ chức của họ.”

Báo cáo cho thấy đối với các công ty lớn nói chung, xếp hạng cân bằng giữa công việc và cuộc sống đã giảm mạnh ở các nhà quản lý cấp trung.