Nghịch lý của thị trường xe điện lớn thứ 2 thế giới
Việc sở hữu và sử dụng xe điện là một xu thế của nhiều gia đình tại Mỹ. Tuy nhiên, không như nhiều quốc gia khác, người dân Mỹ đang mua nhiều xe điện hơn mức cần thiết, thậm chí là để... tích trữ, dù điều kiện tài chính không quá dư dả.
Người Mỹ sở hữu nhiều xe điện
Keller Strother có chiếc Tesla đầu tiên của mình, một chiếc Roadster, vào năm 2011. Anh ấy vẫn còn giữ nó, mặc dù ga-ra của anh này hiện có thêm tới… hai chiếc Tesla khác và một chiếc Porsche 911 cổ điển gần đây đã được thay động cơ đốt trong bằng pin và động cơ điện.
Trong một thế giới đang nóng lên, nơi có khoảng một phần tư người Mỹ muốn mua một chiếc xe điện, Strother đã có tới… 4 chiếc.
Chia sẻ về quan điểm của mình Keller Strother nói: “Công nghệ này rất khả thi và đó là một giải pháp tốt hơn. Tôi luôn bị ám ảnh một chút về việc có công cụ phù hợp cho công việc”.
Việc áp dụng xe điện cuối cùng cũng đang tăng lên ở Mỹ. Tuy nhiên, có một vấn đề đáng quan tâm ở quốc gia này đó là một phần lớn ô tô chạy bằng pin đang được mua bởi các hộ gia đình đã sở hữu EV, hoặc hai hoặc ba chiếc cho vấn đề đó. Thậm chí có người còn mua… tích trữ. Và mặc dù có ý định tốt, nhưng những chiếc xe điện này có thể vô tình thu hẹp những lợi ích về khí hậu mà ô tô của họ có thể mang lại.
Ashley Nunes, một nhà kinh tế Harvard đang nghiên cứu về vấn đề này cho biết: “Cách những người dân đang sử dụng những chiếc xe điện khiến họ rất khó mang lại lợi thế về khí thải”.
Trong một cuộc khảo sát gần đây của Bloomberg về người dùng xe điện, 14% số người được hỏi cho biết họ sở hữu nhiều hơn một phương tiện chạy bằng pin và 6% trong số những người được khảo sát sở hữu ba phương tiện trở lên. Động lực tăng gấp đôi đó cũng rõ ràng trong dữ liệu bán hàng.
Theo Edmunds, khoảng 26% người mua EV trong quý II/2022 đã đổi chiếc ô tô điện đã sử dụng của họ lấy một chiếc mới hoặc chỉ cần thêm một chiếc khác vào gara của họ. 9% khác trong số những người mua xe điện gần đây đã lái xe hybrid. Các nhà khoa học, chính trị gia và giám đốc điều hành ô tô đã ủng hộ ô tô điện thay thế phương tiện động cơ đốt trong.
Việc mua lặp đi lặp lại không phải là xấu. Đó là sự xác thực của công nghệ, một khuôn mẫu rõ ràng, khi đã quen thuộc với cả hai tùy chọn và được lựa chọn, nhiều người sẽ thích lái xe điện hơn. Nó cũng gợi ý rằng sự dè dặt điển hình của những người tò mò về EV - cụ thể là lo lắng về phạm vi và nhầm lẫn khi sạc - sẽ nhanh chóng biến mất khi sử dụng.
Nhà kinh tế Lucas Davis của Berkeley cho biết: “Điều đó nói lên mức độ phấn khích của người dùng. Những người này yêu xe hơi của họ”.
Nhưng nó phản ánh một nghịch lý, xe điện chỉ là một phương tiện khử carbon, nó bù đắp cho cả việc lái xe chạy bằng khí đốt và lượng khí thải cần thiết để tạo ra nó, một quá trình để lại lượng khí thải carbon lớn hơn nhiều so với ô tô chạy bằng khí đốt. Tuy nhiên, điều quan trọng là trong các hộ gia đình sử dụng hai, ba hoặc bốn xe điện, mỗi chiếc xe nối tiếp nhau có xu hướng ít được lái hơn. Nếu một chiếc xe sẽ không hoạt động trong gara, thì thực tế xe động cơ đốt trong lại được cho là một lựa chọn sạch hơn so với EV, vì tất cả lượng carbon tạo ra chiếc xe sau.
Hãy xem Strother, 62 tuổi và ba chiếc Tesla của ông. Cùng với vợ, ông chỉ lái khoảng hơn 24.000 km một năm với những chiếc xe của mình. Kết quả là sau hơn một thập kỷ, chiếc Roadster nổi tiếng của ông mới chỉ mới chạy được khoảng 17.000 km.
Strother nói: “Tôi đã không đi lại từ năm 2000. Tôi thỉnh thoảng lái xe hơn gần 50km trong một khoảng thời gian, nhưng không thường xuyên”. Trong khi đó, cặp đôi ít nhất sạc xe của họ từ các tấm pin mặt trời tại nhà.
Davis, tại Berkeley, nhận thấy rằng trong các hộ gia đình Mỹ có nhiều phương tiện, xe điện có xu hướng trở thành phương tiện thứ hai hoặc thứ ba. Khoảng 2/3 số hộ gia đình có xe điện cũng có ô tô chạy bằng xăng được lái thường xuyên hơn. Hơn nữa, phương tiện đó thường không phải là phương tiện tương đối kém hiệu quả - cụ thể là xe tải lớn hoặc SUV.
“Thật tệ”, Davis nói. “Nếu EV sẽ trở thành một giải pháp môi trường, thì điều đó phụ thuộc vào việc chúng sẽ được áp dụng rộng rãi ngoài những sản phẩm thích hợp dành cho người giàu”.
Hầu hết người Mỹ không đủ tài chính mua một chiếc EV mới
Tất nhiên, hiện tại, có một điều kì lạ là hầu hết người Mỹ... không đủ khả năng mua dù chỉ một chiếc EV mới.
Sản xuất có thể sẽ tụt hậu so với nhu cầu trong nhiều năm khi các nhà sản xuất ô tô gấp rút xây dựng các nhà máy sản xuất pin và dây chuyền lắp ráp mới. Theo Edmunds, một phần do nguồn cung quá khan hiếm, giá niêm yết trung bình cho một chiếc xe điện vào tháng 10 là gần 59.000 USD, cao hơn gần 1/4 so với toàn ngành.
Tuy nhiên, nhiều người Mỹ sẵn sàng tìm mọi cách để trả những mức giá đó mà không cần phải bán chiếc xe hiện tại của họ để chuyển đổi. Và họ thường giữ cả hai. Các hộ gia đình ở Mỹ có EV có trung bình 2,7 phương tiện, so với 2,1 phương tiện của thế hệ thứ hai.
Một nghiên cứu khác gần đây về mô hình lái xe của người Mỹ cho thấy một hộ gia đình thay thế phương tiện chạy bằng khí đốt thứ cấp bằng xe điện thường cần sở hữu chiếc xe đó trong hơn 10 năm trước khi nó bù đắp lượng khí thải liên quan đến quá trình sản xuất.
Hóa ra, người Mỹ khá tệ trong việc loại bỏ bất kỳ loại ô tô nào và ngày càng trở nên tệ hơn theo thời gian. Một phần vì ngày nay các phương tiện rất đáng tin cậy nên mọi người gắn bó với chúng lâu hơn. Hiện có 272 triệu phương tiện đã đăng ký tại Mỹ cho 228 triệu tài xế.
Theo Tom Libby, phó giám đốc phân tích ngành tại S&P Global Mobility, cũng có xu hướng tài xế đổi xe điện này lấy xe điện khác. Đáng chú ý nhất, Libby thông tin, rất nhiều tài xế đang bỏ xe Tesla của họ để chuyển sang các mẫu xe của Lucid, Polestar và Rivian. Những thương hiệu đó mới hơn và độc đáo hơn.
Mặc dù Mỹ gần đây đã thiết lập các khoản tín dụng thuế tại điểm bán hàng cho các giao dịch mua xe điện, nhưng Nunes lập luận rằng Chính phủ nên khuyến khích việc lái xe điện thay vì chỉ mua chúng. Một chiếc ô tô điện có một số đặc quyền khi đỗ xe và tiếp cận làn đường cao tốc dành cho nhiều người đi chung xe, nhưng Nunes hình dung ra các khoản trợ cấp tài chính mạnh mẽ hơn.
Ông nói: “Có những câu hỏi về mức độ mà những phương tiện này có thể thực hiện lời hứa xanh của chúng. Không phải vì công nghệ không đủ tốt, không phải vì lưới điện sẽ không sạch hơn; đó là bởi vì rất nhiều thứ… phụ thuộc vào cách chúng được sử dụng”.
Hiện tại, kiểu sở hữu xe điện có tác động mạnh nhất giống như kiểu sở hữu của Jim và Maureen Holtan, sống ở Oakland, California. Cặp vợ chồng này đã tặng chiếc Nissan Cube cũ của họ cho con rể vào đầu năm 2020, mua một chiếc Chevrolet Bolt và nhanh chóng lái nó đến Phoenix và quay lại để xem công nghệ đã sẵn sàng cho chuyến đi chưa. Jim Holtan, 69 tuổi, nói: “Đó là thời điểm chúng tôi nhận ra rằng không có lý do gì để lái bất cứ thứ gì khác”.
Mùa xuân này, cặp vợ chồng tiếp tục mua một chiếc Bolt thứ hai. “Vợ tôi là người hoài nghi ban đầu”, Holtan nói, “và cô ấy nói tốt hơn hết là mua một chiếc ô tô điện khác”. Trong cả hai trường hợp, xe điện của họ thay thế hoàn toàn phương tiện đốt xăng và họ cũng lái khá nhiều — tổng cộng khoảng hơn 48.000 km một năm. Giống như Strothers, họ cũng sạc chúng từ năng lượng mặt trời tại nhà.
