Tân Tổng thống Hàn Quốc đương đầu áp lực đàm phán thương mại với Mỹ

Sau chiến thắng của ông Lee Jae-myung trong cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc ngày 3/6, Bộ Ngoại giao Mỹ đã phát đi một tuyên bố gồm nhiều cụm từ ca ngợi “cam kết vững chắc” giữa liên minh hai nước và cam kết tăng cường hợp tác ba bên với Nhật Bản.

Trong bài phát biểu nhậm chức vào sáng ngày 4/6 tại Seoul, ông Lee cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh Hàn - Mỹ. Dù không đề cập cụ thể tới Mỹ, tân Tổng thống Hàn Quốc cũng chỉ ra sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ trên thế giới và “những thay đổi với trật tự quốc tế”.

Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, đằng sau tinh thần hợp tác đó, mối quan hệ giữa Seoul và Washington đang ở một trong những thời điểm thử thách nhất nhiều năm trở lại đây.

Dù là một nước đồng minh thân cận với Mỹ, Hàn Quốc vẫn bị chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế đối ứng ở mức cao 25%. Mức thuế quan này đang được tạm hoãn tới đầu tháng 7 để đàm phán. Người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt hôm 3/6 cho biết Washington đã yêu cầu các quốc gia đưa ra những đề xuất tốt nhất của mình để đàm phán thương mại trước ngày 4/6.

Điều này khiến ông Lee không có nhiều thời gian để làm việc với các quan chức thương mại trong nội các của mình để đưa ra phản ứng kịp thời. Xuất khẩu của Hàn Quốc sang Mỹ tháng 5 giảm 8,1% so với năm trước, chủ yếu do xuất khẩu ô tô giảm mạnh - theo dữ liệu từ Bộ Thương mại nước này.

Chính quyền ông Trump cũng áp thuế quan 25% với toàn bộ ô tô và phụ tùng ô tô nhập khẩu từ nước ngoài, gây lo ngại lớn cho ngành công nghiệp ô tô Hàn Quốc. Đây là ngành chiếm hơn 10% kim ngạch xuất khẩu của quốc gia này.

Sau gần 6 tháng dưới sự điều hành của một nhóm nhà lãnh đạo tạm thời, Hàn Quốc khó triển khai hiệu quả các chính sách kinh tế. Hồi tháng 4, Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok, người sau đó đã từ chức, cho biết Seoul đang chuẩn bị cho một gói chính sách vào tháng 7 để đàm phán với Mỹ.

Do đó, tân Tổng thống Hàn Quốc cùng nội các của mình đang đứng trước áp lực hoạch định một chính sách phù hợp để đàm phán với phía Mỹ.

“Họ có thể đưa ra các cam kết mạnh mẽ theo đúng những ưu tiên của ông Trump nhưng rất khó cam kết cụ thể. Sau đó, họ chỉ có thể cố gắng chờ đợi nhiệm kỳ của ông Trump kết thúc và hy vọng người kế nhiệm sẽ có quan điểm thân thiện hơn với Hàn Quốc”, ông Alexander Hynd, giảng viên tại Viện Châu Á của Đại học Melbourne, Australia, nhận xét với tờ báo Nikkei Asia. “Về lâu dài, tân Tổng thống Hàn Quốc thậm chí có thể âm thầm hành động để tái cân bằng thương mại theo hướng đa dạng hóa khỏi Mỹ sang các thị trường khác”.

Dù thuộc phe cấp tiến với quan điểm cứng rắn với Mỹ, trong chiến dịch tranh cử, ông Lee hạn chế các tuyên bố mang tính đối đầu với đồng minh thương mại và quốc phòng này của Hàn Quốc. Ông cũng không đưa ra các tuyên bố chi tiết về các phương án xử lý đàm phán thương mại với Mỹ, mà thay vào đó chỉ phát biểu chung chung mà về yêu cầu đàm phán thận trọng với Washington, đồng thời tìm kiếm các thị trường xuất khẩu khác.

Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Time được xuất bản tuần trước, ông Lee đã dành lời khen ngợi cho ông Trump, ca ngợi “kỹ năng đàm phán xuất sắc” của vị Tổng thống. Ông cũng nói rằng bản thân mình và ông Trump chỉ đơn giản là muốn mang lại lợi ích tốt nhất cho người dân nước mình.

Các nhà phân tích cũng chỉ ra nhiều điểm tương đồng về tính cách và xuất thân của hai nhà lãnh đạo này. Khoảng một thập kỷ trước, khi là một cái tên nổi tiếng ở Hàn Quốc, ông Lee từng được ví là một phiên bản của ông Trump vì xu hướng phát biểu thẳng thắn và nhiều khi không qua kiểm duyệt.

Cũng giống ông Trump, ông Lee không có xuất thân chính trị chính thống. Tại Hàn Quốc, sự nghiệp chính trị của một người thường được xây dựng dựa trên sự trung thành với một khu vực và mạng lưới cựu sinh viên tại các trường đại học danh tiếng. Vì ông Lee đã rời khỏi quê hương nơi ông sinh ra từ khi còn nhỏ và không tốt nghiệp đại học, nên ông không trải qua con đường chính trị như vậy.

Do đó, theo các nhà phân tích, ông có thể tìm cách xây dựng mối quan hệ với người đồng cấp Mỹ dựa trên những điểm chung của hai người. Cả hai đều từng sống sót sau các vụ ám sát: ông Lee từng bị đâm vào cổ trong một lần xuất hiện trước công chúng vào tháng 1/2024, còn ông Trump bị bắn trượt vào tai vào tháng 7 năm đó.

“Ông Lee có thể sử dụng câu chuyện bị ám sát hụt để gắn kết với Tổng thống và đưa liên minh hai nước vượt qua các mối đe dọa về tăng thuế quan và cắt giảm hỗ trợ quốc phòng, từ đó tập trung trở lại vào các mối đe đọa quân sự, an ninh kinh tế và ngoại giao”, ông Leif-Eric Easley, giáo sư Đại học Ewha tại Seoul, nhận định.