Thách thức và cơ hội cho những nhân tố mới ngành ô tô “vượt bão” năm 2024

Thách thức

Để tồn tại và phát triển, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, các hãng ô tô phải liên tục thay đổi các chiến lược để bảo vệ thị phần, trong khi những tên tuổi mới phải đổi mới cách thức tiếp cận và tìm kiếm cơ hội cho mình.

Một trong những thách thức lớn của ngành ô tô toàn cầu năm 2024 là cuộc khủng hoảng năng lượng, có khả năng kéo dài và trầm trọng hơn trong những năm tới. Giá nhiên liệu cao và tình trạng thiếu dầu sẽ khiến người tiêu dùng gặp khó khăn hơn trong việc mua và tiếp cận phương tiện, điều này sẽ ảnh hưởng đến doanh số bán ô tô chạy bằng nhiên liệu hóa thạch và xe thương mại. Hơn nữa, cuộc khủng hoảng năng lượng cũng sẽ làm tăng chi phí sản xuất và giảm khả năng cạnh tranh của ngành trên thị trường toàn cầu.

Một thách thức khác là nhu cầu toàn cầu chậm lại, có thể bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế và bất ổn chính trị ở nhiều quốc gia. Niềm tin của người tiêu dùng yếu hơn và thu nhập khả dụng thấp hơn sẽ khiến người dân gặp khó khăn hơn khi mua ô tô và xe thương mại, điều này sẽ tác động tiêu cực đến doanh số bán hàng và tăng trưởng.

Công nghiệp ô tô cũng sẽ dễ bị tổn thương trước sự gián đoạn liên tục của chuỗi cung ứng, điều này sẽ làm tăng chi phí sản xuất, giảm chất lượng và độ tin cậy của phương tiện cũng như gây ra sự chậm trễ trong giao hàng. Sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của ngành và khiến các công ty gặp khó khăn hơn trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về xe điện và các công nghệ bền vững khác.

Có thể tìm ra một số ít điểm sáng của ngành ô tô trong năm 2023 và bước sang năm 2024 có thể sẽ vẫn là thị trường xe điện, có khả năng tiếp tục tăng trưởng và mở rộng. Nhu cầu ngày càng tăng về xe điện sẽ được thúc đẩy bởi nhận thức ngày càng tăng về tác động môi trường của phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch, sự phát triển của công nghệ pin mới và các chính sách hỗ trợ của các chính phủ trên thế giới. Sự tăng trưởng của thị trường xe điện cũng sẽ tạo ra những cơ hội mới cho công nghiệp ô tô, bao gồm cả việc phát triển các linh kiện, dịch vụ và công nghệ mới.

Báo cáo của S&P Global Mobility cho hay, doanh số ô tô hạng nhẹ trên toàn cầu trong năm 2023 ước đạt khoảng 86 triệu chiếc, tăng 8,9% so với năm 2022 và có thể tăng 2,8% vào năm 2024, lên khoảng 88,3 triệu chiếc. Thị trường ô tô phát triển dần đều trong những năm gần đây, nhưng tốc độ tăng trưởng tại mỗi khu vực không đồng nhất và có sự phân hóa mạnh. Tại Mỹ, châu Âu, các hãng xe hơi đang tìm cách thâm nhập thị trường với mong muốn chia miếng bánh thị phần vốn thuộc về các thương hiệu lâu đời.

Dự báo đến năm 2025, thế giới sẽ có thêm khoảng 650 triệu người có mức thu nhập từ 5.000-10.000 USD, thậm chí từ 10.000-20.000 USD, trong đó 2/3 là công dân Trung Quốc và Ấn Độ. Tại các nước đang phát triển khu vực châu Á Thái Bình Dương, thị hiếu tiêu dùng đang có sự thay đổi theo hướng sử dụng các sản phẩm xa xỉ như ô tô, nước hoa, trang sức, hàng hiệu... Người tiêu dùng đang thừa hưởng các giá trị từ các thương hiệu của phương Tây và ô tô sẽ là loại phương tiện được nhiều người chọn lựa để sử dụng.

Các dòng xe điện hóa được các hãng xe đặc biệt quan tâm do đây là những khu vực phải cắt giảm CO2, hướng đến Net Zero sớm nhất so với phần còn lại của thế giới. Tuy nhiên, những rào cản về pháp lý và sự bảo hộ của Chính phủ với ngành ô tô nội địa khiến các hãng xe Trung Quốc gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận thị trường Mỹ và châu Âu. Ngược lại, tại các quốc gia đang phát triển của châu Á, nhu cầu mua ô tô lần đầu đang gia tăng mạnh mẽ và chính sách hỗ trợ có phần cởi mở hơn. Do đó, tại khu vực này, các nhà sản xuất ô tô có thể xuất khẩu cả xe dùng động cơ đốt trong và xe điện.

Tại khu vực Đông Nam Á, Thái Lan đang hướng đến trở thành trung tâm sản xuất, lắp ráp ô tô quy mô lớn, trong đó có sự xuất hiện của nhiều hãng xe Trung Quốc. Trung Quốc nổi lên như một gã khổng lồ trên thị trường ô tô và là quốc gia có ảnh hưởng toàn cầu, đóng góp 60% vào doanh số bán xe điện trên toàn thế giới. Chuỗi cung ứng được kiểm soát, sự đổi mới không ngừng và sự hiện diện toàn cầu ngày càng tăng đã củng cố vị thế dẫn đầu của quốc gia này. Đến năm 2025, Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm 12% thị trường xe điện châu Âu, được thúc đẩy bởi giá cả cạnh tranh, công nghệ pin tiên tiến và sự phổ biến ngày càng tăng của các thương hiệu ô tô điện Trung Quốc tại Anh cũng như các thị trường châu Âu và châu Á khác. Vào năm 2024, Trung Quốc sẽ khẳng định vững chắc mình là một cường quốc trong cuộc cách mạng xe điện cả ở thị trường trong nước và toàn cầu.

Theo thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc, trong năm 2023, quốc gia này đã xuất khẩu 5,22 triệu ô tô, đạt mức tăng trưởng ấn tượng 57%, kim ngạch xuất khẩu 101,6 tỷ USD, tăng trưởng 69% và chính thức vượt Nhật Bản để trở thành khu vực xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới. Các thương hiệu xe Trung Quốc đã xuất hiện tại 200 quốc gia trên toàn cầu, tập trung vào các thị trường như châu Âu, Ấn Độ, Úc và Đông Nam Á.

Cách mạng công nghệ, các hãng xe tìm kiếm thị phần giữa “tâm bão”

Trong vài năm trở lại đây, AI đang chuyển đổi lĩnh vực ô tô, tác động đến thiết kế phương tiện, điều hướng, bảo trì dự đoán, trợ lý giọng nói, sản xuất, chuỗi cung ứng và kiểm soát chất lượng.AI nâng cao tính an toàn, hiệu quả và cá nhân hóa các tương tác trong xe.

Các công ty ô tô lớn đang ngày càng áp dụng công nghệ này trong chiến lược phát triển của mình như Toyota và BMW sử dụng trong thiết kế xe, Tesla có Hệ thống hỗ trợ người lái nâng cao (ADAS), Continental có buồng lái kỹ thuật số và Mercedes Benz có Trợ lý giọng nói cá nhân. Điều này đánh dấu sự thay đổi hướng tới các công nghệ ô tô thông minh và nhạy bén hơn.

Công nghệ 5G được thiết lập để chuyển đổi ngành công nghiệp ô tô, với các hãng lớn như Audi, Mercedes-Benz, GM, Ford, và Geely áp dụng AI trong các nhà máy thông minh của họ để cải thiện tự động hóa, an toàn và hiệu quả. Điều này sẽ nâng cao trải nghiệm trong xe với khả năng truyền dữ liệu nhanh hơn, giao tiếp có độ trễ thấp cũng như hệ thống định vị và thông tin giải trí được cải tiến. Lĩnh vực ô tô dự kiến ​​sẽ đạt tốc độ tăng trưởng 30-35% hàng năm khi áp dụng 5G trong vài năm tới. 5G cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cái gọi là “ô tô là giải pháp sống được kết nối”. Theo đó, ô tô trong tương lai sẽ trở thành một phần của ngôi nhà được kết nối, nơi làm việc được kết nối, năng lượng được kết nối, thành phố được kết nối, v.v…, mang đến trải nghiệm tích hợp và liền mạch cho phép các OEM tạo thêm doanh thu trong suốt vòng đời của xe.

Trong vòng hai thập kỷ tới, các dịch vụ kỹ thuật số có thể tạo ra doanh thu bổ sung lên tới 3,5 nghìn tỷ USD cho ngành công nghiệp ô tô trên toàn cầu. Hiện tại, chỉ có 3% doanh thu của các hãng ô tô trên toàn cầu đến từ dịch vụ kỹ thuật số. Vì vậy, mặc dù các dịch vụ kỹ thuật số có tiềm năng tạo ra doanh thu đáng kể nhưng ngành công nghiệp ô tô đang chứng kiến tốc độ áp dụng tương đối chậm.

Khi thế giới ngày càng hiểu biết về công nghệ, các công ty ô tô cũng phải đối mặt với thách thức ngày càng gia tăng trong việc dự đoán nhu cầu của khách hàng và đáp ứng chúng bằng chuyển đổi kỹ thuật số. Với áp lực ngày càng tăng để cách mạng hóa ngành công nghiệp ô tô, hầu hết các công ty ô tô đang nỗ lực cung cấp giải pháp sáng tạo nhất tiếp theo. Để đáp ứng nhu cầu này, điều quan trọng là phải áp dụng cách tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm, ủng hộ việc tổ chức dữ liệu và tận dụng các chức năng AI để hiểu rõ hơn về dữ liệu đó.

Tại các hãng xe lớn trên toàn cầu, trong bối cảnh khó khăn và sự thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng, các hãng xe còn phải tìm ra những chiến lược riêng để phát triển, vượt qua các mô hình kinh doanh truyền thống. Trong khó khăn nhưng cũng là cơ hội cho các nhân tố mới trong ngành tìm kiếm cơ hội.

Tại Volkswagen, khi chuyển sang hướng tới các mục tiêu lớn về xe điện, công ty đã theo đuổi một liên doanh nhằm cải thiện hoạt động sản xuất pin trong ngành hóa học. Vì đây là lãnh thổ mới của công ty nên nó sẽ khiến toàn bộ hệ sinh thái của họ trở nên phức tạp hơn. Điều này có nghĩa là có nhiều tiềm năng hơn cho các trường hợp sử dụng và trải nghiệm lớn hơn để kết nối với các đối tác liên ngành, khách hàng mới, v.v... Đây là một thách thức lớn trong ngành. VW cũng sẽ tập trung nhiều hơn vào các mẫu xe bán chạy nhất, trong khi ngừng sản xuất những mẫu xe ít thịnh hành hơn. Số lượng xe của các dòng xe cụ thể cũng có thể được giảm bớt.

Gã khổng lồ Tesla kể từ đại dịch Covid-19 cũng đã có những thay đổi lớn trong hình thức kinh doanh khi chỉ bán xe trực tuyến.

Sở dĩ như vậy là bởi Tesla đã cho thấy ngành công nghiệp ô tô có thể thành công mà không cần mạng lưới đại lý truyền thống và thay vào đó bán xe trực tiếp cho người tiêu dùng. Điều này giúp loại bỏ người trung gian và mang lại cho Tesla quyền định giá và xây dựng mối quan hệ trực tiếp với khách hàng. Các công ty khởi nghiệp xe điện như Lucid và Rivian là những công ty hiện đã sao chép chiến lược này từ Tesla.

General Motors thực tế từng giới thiệu trang mua hàng online vào năm 2013 với tên gọi Shop Click Drive, cho phép khách hàng xử lý phần lớn quá trình mua xe qua mạng, như định mức thanh toán và khoản ước tính nếu đổi xe cũ mua xe mới. Công cụ này dẫn người sử dụng tới website của các đại lý địa phương. Nhưng chỉ một số ít người mua xe sử dụng công cụ này.

Hiện tại, General Motors cho biết hãng đang thành lập một đơn vị kinh doanh mới để cung cấp tấm pin Mặt trời, bộ sạc xe điện và các sản phẩm quản lý năng lượng khác cho gia đình và doanh nghiệp. Đơn vị mới mang tên GM Energy, nhằm mục đích xây dựng chuyên môn về pin và phần mềm mà GM, đã tích lũy được trong những năm gần đây để phát triển một dòng xe điện mới, thay thế kịp thời các sản phẩm sử dụng động cơ đốt trong của hãng. GM Energy sẽ cung cấp các sản phẩm và dịch vụ cho mảng quản lý năng lượng, bao gồm phần cứng như pin, tấm pin Mặt trời, pin nhiên liệu hydro và phần mềm dựa trên công nghệ đám mây có thể liên kết các dịch vụ trên xe điện và các công ty tiện ích. Mục tiêu của GM Energy là hỗ trợ GM tạo ra trải nghiệm cho khách hàng khi mua một chiếc xe điện mới, đồng thời xây dựng một doanh nghiệp bền vững khi GM nỗ lực tăng gấp đôi doanh thu hàng năm lên 280 tỷ USD vào cuối thập kỷ này.

Trong khi đó, Ford chuyển sang hình thức kinh doanh hoạt động kiểu đội xe có tên “Pro”. Ford kỳ vọng thu nhập trước thuế của đơn vị Pro sẽ tăng lên từ 8 tỷ đến 9 tỷ USD trong năm nay. Đơn vị này đã tăng gần gấp đôi thu nhập trước thuế vào năm ngoái lên 7,2 tỷ USD. Ford kỳ vọng thu nhập trước thuế của đơn vị Pro sẽ tăng lên từ 8 tỷ đến 9 tỷ USD trong năm nay. Điều đó so sánh với kỳ vọng về thu nhập đối với hoạt động kinh doanh truyền thống “Blue” của công ty là khoảng 7 tỷ USD đến 7,5 tỷ USD và khoản lỗ dự kiến trong hoạt động kinh doanh Model e EV là từ 5 tỷ USD đến 5,5 tỷ USD.

Toyota theo đuổi chiến lược tiếp cận đa chiều, ở mỗi quốc gia, mỗi khu vực, căn cứ vào điều kiện thực tế và nhu cầu của người dùng, Toyota đưa ra các chiến lược giảm phát thải CO2 khác nhau. Tại Việt Nam, Toyota phát triển dải sản phẩm xe hybrid và xăng sinh học là định hướng phát triển đã và đang được triển khai mạnh mẽ. Xu hướng hybrid do Toyota khởi xướng từ năm 2020 dần được khách hàng đón nhận và trở thành một phần của thị trường ô tô. Tính đến tháng 10/2023, Toyota Việt Nam đã bán 7.347 xe Hybrid. Toyota Việt Nam cũng sở hữu dải sản phẩm hybrid đa dạng nhất với Corolla Cross Hybrid, Corolla Altis Hybrid, Camry Hybrid, Yaris Cross Hybrid, Innova Cross Hybrid và Alphard hybrid.

Trong khi đó, Lynk & Co, một thương hiệu ô tô toàn cầu là liên doanh giữa Tập đoàn ô tô Geely và Tập đoàn ô tô Volvo nổi lên thời gian gần đây với hướng đi khác biệt. Được thành lập từ năm 2016, thừa hưởng thế mạnh về công nghệ của tập đoàn Geely và những tính năng an toàn bậc nhất của Volvo, Lynk & Co đã phát triển ở nhiều thị trường chứ không chỉ tập trung ở một thị trường. Tại thị trường châu Âu khó tính bậc nhất, Lynk & Co tỏ ra rất biết cách chinh phục khách hàng khi cho phép khách hàng đăng ký thành viên, có thể lấy xe trong vòng một tháng và hủy hoặc hoãn bất kỳ lúc nào. Đồng thời khách hàng cũng có thể sử dụng nền tảng chia sẻ để cho thuê lại ô tô khi không sử dụng, từ đó giúp giảm chi phí hàng tháng.

Lynk & Co 09 xuất hiện trong chuỗi sự kiện danh giá Bloomberg The Year Ahead 2024.

Sự độc đáo của Lynk & Co còn được thể hiện trong cách thức phân phối xe khi học hỏi và đúc rút kinh nghiệm từ nhiều hãng khác trên thế giới. Với khách hàng online, Lynk & Co xây dựng một hệ thống website mang lại trải nghiệm toàn diện từ giao diện đơn giản nhưng bắt mắt, thu hút người xem bằng những điểm nổi bật nhất của xe đến việc đặt hàng đơn giản và nhanh chóng.

Còn với tập khách hàng muốn có trải nghiệm trực tiếp, thay vì đến các đại lý truyền thống, Lynk & Co đưa khách hàng đến các "club" - như cái tên của nó là nơi để giao lưu và kết nối hơn là một showroom. Tại các câu lạc bộ này, khách hàng không chỉ được lái thử mà còn được thưởng thức các buổi biểu diễn của các DJ, xem phim, hưởng ưu đãi đặc quyền từ các nhãn thời trang hay thậm chí luyện tập Yoga và giao lưu cùng thú cưng. Tất cả những điều này làm cho Lynk & Co trở thành một thương hiệu khác biệt., Lynk & Co đã thành lập 12 câu lạc bộ trên toàn thế giới, trong đó có 11 câu lạc bộ tại 6 nước châu Âu, 5 trung tâm tại Trung Đông. Năm 2024, Lynk & Co dự kiến sẽ hoàn tất sự hiện diện ở vùng Vịnh, tiến vào nhiều quốc gia Ả Rập hơn và khám phá các thị trường mới ở Trung Á. Nhờ mô hình kinh doanh độc đáo khác biệt so với các hình thức truyền thống, đến nay, Lynk & Co đã đạt sản lượng hơn 1 triệu xe, một cột mốc “ao ước” của nhiều hãng xe tại Trung Quốc.

3 mẫu xe mới tại thị trường Việt của Lynk & Co.

Kinh nghiệm tại thị trường châu Âu đã được kế thừa và phát huy khi Lynk & Co quyết định mở rộng xuất khẩu sang thị trường Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Ngày 16/12/2023, Lynk & Co và GreenLynk Automotives (thành viên Tasco Auto) ra mắt 3 mẫu xe chủ đạo gồm Lynk & Co 01, 05 và 09, tập trung hướng đến đối tượng khách hàng trẻ, có thu nhập cao. Trong đó, mẫu 01 thuộc phân khúc SUV hạng C, mẫu 05 là Coupe SUV hạng C, còn 09 là mẫu SUV cỡ lớn thuộc phân khúc hạng E.

Đặc biệt, Lynk & Co còn là hãng xe duy nhất hiện diện tại sự kiện Bloomberg The Year Ahead 2024 mới diễn ra tại TP.HCM, Việt Nam. Đây là sự kiện dự báo kinh tế thường niên của Bloomberg, lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam. Lynk & Co đồng thời là nhà tài trợ di chuyển cho diễn giả của chương trình. Lynk & Co 09 cũng là mẫu xe duy nhất được trưng bày tại sự kiện kinh tế uy tín này và giới thiệu tới các khách mời. Lynk & Co 09 thu hút sự quan tâm và gây ấn tượng bởi DNA toàn cầu từ thiết kế và chuẩn an toàn Châu Âu, 23 tính năng ADAS, hệ thống khung gầm SPA hiện đại. Đây cũng chính là mẫu xe SUV duy nhất giành Giải thưởng Thiết Kế Quốc tế IDA 2023 vừa qua.

Trong năm 2024, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức vẫn đang chờ đợi, các hãng ô tô trên thế giới buộc phải tìm ra những hướng đi riêng để thu hút khách hàng. Đặc biệt khi nhu cầu, thị hiếu của khách hàng đang thay đổi liên tục cùng với những thay đổi của công nghệ được ứng dụng trong ngành ô tô thì những “nhân tố mới” là rất cần thiết.