Thái Lan - “Quân bài chiến lược” của các hãng ô tô lớn ở Đông Nam Á

Tesla có rất nhiều điều đang diễn ra. Doanh số bán hàng sụt giảm đáng kể, gây lo ngại cho các nhà đầu tư và nhà phân tích trong ngành, trong một thị trường xe điện, nơi cần phải giảm giá mạnh mẽ để thúc đẩy nhu cầu, đã dẫn đến các quyết định của công ty Elon Musk về việc sa thải công nhân và giảm quy mô chi tiêu cho bộ phận sạc siêu nhanh của mình.

Chính phủ Mỹ trong khi đó quyết tâm hạn chế khả năng của Trung Quốc, như họ nói, “làm tràn ngập” thị trường Mỹ với các sản phẩm năng lượng tái tạo, bao gồm cả nguồn cung xe điện đang tăng nhanh, với các mẫu xe có giá thấp tới 10.000 USD. Nhưng Tesla có hoạt động chính ở Trung Quốc, tương tự như Apple ở một số khía cạnh, một thị trường then chốt đối với cả nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của hãng. Tất cả điều đó đã đặt Musk dưới áp lực đáng kể trong việc mở ra những ranh giới tăng trưởng mới đồng thời vượt qua những thách thức về cạnh tranh ngày càng gia tăng, sự gián đoạn chuỗi cung ứng và chi phí nguyên liệu thô tăng cao.

Gã khổng lồ xe điện có vẻ đang chú ý nhiều hơn đến tiềm năng to lớn của châu Á ngoài Trung Quốc, một trong những thị trường xe điện nóng nhất. Ngoài mối quan tâm nổi tiếng ở Ấn Độ, Tesla đang xem xét kỹ hơn Thái Lan, được mệnh danh là thủ đô xe điện của Đông Nam Á, nơi phương tiện di chuyển xanh đang nhanh chóng thu hút được sự chú ý.

Các quan chức chính phủ Thái Lan đã mời chào các cuộc đàm phán với Tesla khi Musk tìm kiếm địa điểm cho Gigafactory tiếp theo. Thái Lan đã tham gia vào các cuộc thảo luận đó trong một vài năm, cũng như Ấn Độ, nơi Musk dự kiến ​​sẽ có chuyến thăm gần đây trước khi ông hủy bỏ nó, với lý do các vấn đề tại Tesla cần được giải quyết. Musk đã đến thăm Trung Quốc ngay sau đó. Rõ ràng khu vực Đông Nam Á có tiềm năng cung cấp cho Tesla một lượng khách hàng lớn để đa dạng hóa, thoát khỏi sự phụ thuộc quá mức vào châu Âu và Mỹ, đồng thời là một lựa chọn khác biệt để sản xuất ngoài các hoạt động hiện tại ở Trung Quốc và mối quan tâm ở Ấn Độ.

Sức hút của “Detroit châu Á”

Thái Lan, được mệnh danh là “Detroit của châu Á” trong nhiều năm nhờ lực lượng lao động lành nghề và thành công trong việc thu hút nhiều công ty ô tô quốc tế, có thể giúp Tesla giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Với cơ sở sản xuất ở Thái Lan, Tesla cũng có thể phục vụ thị trường châu Á và xa hơn nữa, có khả năng bắt chước quỹ đạo tăng trưởng nhanh chóng của Trung Quốc.

Craig Irwin, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Roth Capital, người phụ trách thương hiệu Tesla, cho biết: “Thái Lan là một con đường khả thi dẫn đến chi phí phụ tùng ô tô giống như Trung Quốc, cho phép sản xuất với chi phí thấp. Thái Lan là một lựa chọn vì nước này sẽ cho phép tiếp cận liên tục chuỗi cung ứng hỗ trợ cơ sở ở Thượng Hải nhưng không bị Bắc Kinh quản lý”.

Điều này xảy ra vào thời điểm quan trọng đối với nhu cầu mới, với việc chính quyền Mỹ cắt giảm đáng kể các khoản tín dụng thuế xe điện dành cho người tiêu dùng dựa trên nguồn cung ứng từ Trung Quốc trong quá trình sản xuất. Mặc dù một số nhà phê bình cho rằng các quy tắc này không đủ nghiêm ngặt. Chính phủ Thái Lan đưa ra các khoản trợ cấp và ưu đãi thuế riêng để thúc đẩy việc áp dụng xe điện và thu hút các nhà sản xuất nước ngoài.

“Có ít tác động chính trị hơn khi xuất khẩu xe từ Thái Lan sang các thị trường như Mỹ hay EU so với Trung Quốc”, Seth Goldstein, chiến lược gia cổ phiếu tại Morningstar, người phụ trách thương hiệu Tesla, cho biết.

Goldstein cho rằng mặc dù xe sản xuất tại Thái Lan có thể không đủ điều kiện nhận trợ cấp theo Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ, nhưng chúng ít có khả năng phải đối mặt với mức thuế cao đã áp dụng đối với xe Trung Quốc ở Mỹ và nhiều thị trường lo ngại về mức thuế có thể tăng hơn nữa nếu cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử. Nhưng việc ông Trump tái tranh cử thậm chí còn không cần thiếtvì Mỹ có thể áp dụng mức thuế 100% đối với xe điện của Trung Quốc vào tuần này.

Một chiếc Tesla giá cả phải chăng hơn

Cái được gọi là chiến lược chuỗi cung ứng “China Plus One” đang đạt được động lực trong các ngành công nghiệp trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và tranh chấp thương mại Mỹ-Trung đang diễn ra ngay cả trước khi có báo cáo mới nhất. Tổng thống Biden ở nhiều khía cạnh vẫn tỏ ra có quan điểm diều hâu như ông Trump đối với Trung Quốc.

Tuy nhiên, loại xe dành cho thị trường đại chúng có giá cả phải chăng mà Tesla cho đến nay vẫn chưa thể nắm bắt được sẽ là chìa khóa để đạt được doanh số lớn trong khu vực. Ông Tu Le nói: “Model 3 hoặc Y vẫn sẽ quá đắt đối với những thị trường đó để trở thành sản phẩm có số lượng lớn cho Tesla”.

Tesla cho biết trong báo cáo thu nhập gần đây của mình rằng họ đang đẩy nhanh việc ra mắt “các loại xe mới, bao gồm cả các mẫu xe giá cả phải chăng hơn”, với kế hoạch cho một mẫu xe trị giá 25.000 USD rất được mong đợi vào năm 2025. Nhưng công ty cũng nói rõ rằng phần lớn điều đó sẽ diễn ra ở dây chuyền sản xuất hiện tại trước khi đầu tư vào bất kỳ cơ sở mới nào.

Đáng chú ý, Tesla đã ra mắt Model 3 và Model Y tại Thái Lan vào năm 2022, nhưng đã phải vật lộn trước sự tấn công dữ dội của các đối thủ Trung Quốc như BYD và Xiaomi của Trung Quốc, những cái tên cung cấp nhiều loại sản phẩm, từ cao cấp đến bình dân. Trên thực tế, BYD đã sản xuất hơn ba triệu xe điện vào năm 2023, vượt sản lượng của Tesla trong năm thứ hai liên tiếp.

Báo cáo gần đây từ Nikkei Asia chỉ ra rằng giá sedan Model 3 của Tesla đã giảm từ 9% đến 18% ở Thái Lan, do thị trường ô tô của nước này tham gia vào cuộc suy thoái toàn cầu và khi BYD, Great Wall Motor và các nhà sản xuất xe điện khác của Trung Quốc chuẩn bị bắt đầu sản xuất xe điện của riêng họ. sản xuất trong nước. Các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc, bao gồm cả BYD, đã đầu tư 1,44 tỷ USD vào các cơ sở sản xuất mới tại nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á.

Nhà nghiên cứu Naruedom Mujjalinkool tại Krungsri Securities, nói với Nikkei Asia: “Cuộc chiến giá cả sẽ không kết thúc sớm”.

Tesla Thái Lan gần đây cũng đã triển khai một chương trình tài trợ đặc biệt để thúc đẩy doanh số bán hàng.

Steven Dyer, cựu giám đốc điều hành Ford và giám đốc điều hành của công ty tư vấn AlixPartners có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết cơ sở hạ tầng ô tô, lực lượng lao động và chính sách hiện có của Thái Lan đều mang lại tiềm năng để nước này trở thành một công ty lớn trong lĩnh vực sản xuất xe điện. Nhưng điều quan trọng là các nhà sản xuất ô tô đã nhìn thấy đủ thị trường tiêu dùng cho nguồn cung sản xuất trong nước. Ông nhận định trong ngành công nghiệp ô tô, nguyên tắc chung là “sản xuất ở ngay nơi bạn bán”, giúp giảm chi phí vận chuyển và thuế hải quan, đồng thời giảm thiểu rủi ro khi trao đổi tiền tệ.

Đông Nam Á là một thị trường ô tô đang phát triển và Thái Lan đã là nhà sản xuất và xuất khẩu ô tô lớn nhất khu vực, với Toyota, Honda, Nissan, Ford, GM và Mercedes-Benz đã lấy Thái Lan làm trụ sở khu vực.

Đặc biệt, quốc gia này đang phấn đấu trở thành một cường quốc sản xuất hàng đầu toàn cầu thông qua các ưu đãi về thuế và thuế nhập khẩu thuận lợi, nhưng cũng còn một chặng đường dài phía trước để chuyển đổi hoạt động sản xuất ô tô hiện tại sang sẵn sàng cho xe điện. Đến năm 2030, Thái Lan đặt mục tiêu chuyển đổi 30% sản lượng ô tô hàng năm sang xe điện, tương đương 725.000 ô tô và 675.000 xe máy - đây là thị trường mà xe máy cũng cực kỳ quan trọng từ cả góc độ sản xuất và người tiêu dùng.

Theo quan điểm của Tu Le, Thái Lan có lợi thế, nhưng vẫn sẽ phải chơi bài đúng cách. Ông Le nói: “Tất cả các nước ASEAN đang tìm cách tuyển dụng các nhà sản xuất xe điện vào nước mình, nhưng tôi muốn nói rằng Thái Lan và Việt Nam là hai quốc gia có lợi thế hơn các quốc gia khác nhờ kinh nghiệm về ô tô của họ”.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống hàng đầu, bao gồm Honda và Toyota, đã cam kết đầu tư 4,1 tỷ USD để sản xuất xe điện ở Thái Lan.

Chính phủ Thái Lan đang cung cấp cho các nhà sản xuất xe điện nước ngoài những khoản đầu tư đáng kể. Các biện pháp khuyến khích, bao gồm cắt giảm tới 40% thuế nhập khẩu và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt 2% đối với xe điện lắp ráp hoàn chỉnh nhập khẩu vào năm 2024 và 2025, với điều kiện chúng bắt đầu được sản xuất tại Thái Lan vào năm 2027.

Dyer cho biết nếu một nhà sản xuất ô tô Mỹ thành công ở các thị trường xa xôi với xe điện, “điều đó sẽ mang lại sự quen thuộc của nhiều thương hiệu Mỹ cho nhiều người tiêu dùng hơn, điều này thường giúp tạo động lực cho các nhà sản xuất ô tô đồng hương khác tại các thị trường đó”.

Việc Thái Lan phát hiện gần 15 triệu tấn trữ lượng lithium – một vấn đề quan trọng hiện nay trong lĩnh vực hóa học pin – có thể mang lại cho nước này một lợi thế khác so với các đối thủ châu Á trong việc thu hút các nhà sản xuất xe điện.

Goldstein nhận định: “Nếu Thái Lan trở thành một thị trường nơi xe điện hoặc linh kiện của chúng có thể được sản xuất với giá rẻ và xuất khẩu tự do, thì tôi cho rằng nhiều nhà sản xuất xe điện lớn hơn sẽ xem xét xây dựng hoạt động tại quốc gia này”.

Rủi ro đối với xe điện của Musk ở châu Á

Có những rủi ro đối với Tesla ở châu Á. Một số chuyên gia đã đưa ra quan ngại rằng nếu Tesla cạnh tranh hiệu quả với các đối thủ Trung Quốc tại Trung Quốc và thị trường châu Á rộng lớn hơn, Trung Quốc có thể cắt đứt khả năng tiếp cận các linh kiện giá rẻ của Tesla. Sự nổi lên của Thái Lan như một trung tâm sản xuất sẽ giúp giảm nhẹ cú sốc đó.

Hơn nữa, “nếu xe điện do Thái Lan sản xuất đủ điều kiện nhận trợ cấp theo Đạo luật Giảm lạm phát, thì điều đó sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ để sản xuất phương tiện hoặc pin ở đó để xuất khẩu”, Goldstein nói.

Tính đến thời điểm hiện tại, các quy định của chính phủ Mỹ đang giúp các công ty của Mỹ có “thời gian để thiết kế, phát triển và sản xuất những chiếc xe điện cạnh tranh hơn với mức giá hợp lý”, ông Le nói.

Tuy nhiên, nếu không có mẫu xe giá rẻ hơn, các nhà sản xuất xe điện của Mỹ như Tesla có thể gặp khó khăn trước các đối thủ Trung Quốc đang tăng cường sản xuất và tung ra các mẫu xe với phạm vi giá rộng hơn nhiều.

Goldstein cho rằng: “Tesla có thể cạnh tranh trong các phân khúc ô tô hạng sang bằng cách sản xuất xe tại Trung Quốc, nhưng Mỹ với tư cách là thị trường xe điện lại đi sau Trung Quốc rất nhiều”.

Mẫu xe giá rẻ được mong đợi trị giá 25.000 USD của Tesla, được đặt tên là Model 2, có thể giúp lật ngược tình thế trong bối cảnh doanh số bán hàng sụt giảm và sự cạnh tranh khốc liệt của Trung Quốc, nhưng cũng như tất cả mọi thứ của Tesla, những lời hứa và mốc thời gian khiến các chuyên gia vẫn phải thận trọng, nếu không muốn nói là hoàn toàn hoài nghi.

Ông Lê nói rằng Tesla có thể đã quá muộn ở một thị trường châu Á vốn đã trở thành những chiếc xe điện Trung Quốc trị giá 11.000 USD cạnh tranh hơn.

Goldstein tin rằng một mẫu Tesla giá cả phải chăng có thể giúp công ty của Mỹ tăng lên 5 triệu lượt giao hàng vào năm 2030, đặc biệt là ở Mỹ và EU, nơi Tesla có thể sản xuất tại địa phương để tránh thuế quan. Nó không phải là thứ có thể mang lại lợi ích lớn cho người tiêu dùng Đông Nam Á, ngay cả khi thị trường quá lớn để có thể bỏ qua hoàn toàn.

“ASEAN và Nam Á là những thị trường trọng điểm cho tương lai của Tesla, nhưng các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đã thực sự làm phức tạp con đường thống trị toàn cầu của họ trong tương lai”, ông Le nhấn manhhj.

Hiện tại, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, xe điện Trung Quốc đã chiếm 60% doanh số bán hàng trên toàn thế giới.