Thủ tướng: Đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược số, nâng cấp nền kinh tế số

Sáng 12/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số, chủ trì chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024. Chương trình được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Cùng tham dự có Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình, Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số; Phó Thủ tướng Lê Thành Long; Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang; Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng; và lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, địa phương; đại diện một số doanh nghiệp, trường đại học, tổ công nghệ số cộng đồng của các địa phương.

THỰC HIỆN MỤC TIÊU KÉP VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ

Tại tọa đàm "Thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm" ngay sau chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024, trả lời câu hỏi về sứ mệnh dẫn dắt chuyển đổi số của Chính phủ, các nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, chuyển đổi số làm biến đổi thế giới, mang lại nhiều tiện ích, là lựa chọn của nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, Đảng đã có nhiều nghị quyết, Chính phủ đã có nhiều chương trình để chuyển đổi số quốc gia.

Để thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số, Chính phủ có vai trò kiến tạo, nâng đỡ. Theo đó, thứ nhất, Chính phủ phải hoạch định chiến lược phát triển chuyển đổi số quốc gia, với yêu cầu đuổi kịp, tiến cùng và vượt lên, trong đó "tiến cùng và vượt lên về tư duy phải đi đầu". Thứ hai, xã hội số cũng như cuộc đời thực, muốn vận hành phải có hệ thống pháp lý, do đó Chính phủ phải hoàn thiện cơ sở pháp lý vận hành xã hội số. Thứ ba, Chính phủ phải quan tâm đầu tư về hạ tầng chuyển đổi số như điện, sóng, dữ liệu, nếu không có hạ tầng thì không chuyển đổi số được. Và thứ tứ là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và ngày càng đáp ứng yêu cầu của chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền, nâng cao dân trí để thực hiện chuyển đổi số. Theo Phó Thủ tướng, mục đích cuối cùng của chuyển đổi số là phục vụ người dân, nên người dân phải nhận thức được hiệu quả, tiện ích của chuyển đổi số và sử dụng các tiện ích này, hiểu về chuyển đổi số, muốn chuyển đổi số, phòng tránh các tác động tiêu cực và biết tự vệ trên không gian số. Như mô hình tổ công nghệ số cộng đồng là cách làm rất hay và cần nhân rộng, người dân sử dụng chuyển đổi số càng nhiều thì xã hội số của chúng ta càng thành công.

Đối với chính sách đặc thù với người nghèo, người khuyết tật, người cao tuổi khó tiếp cận, khó sử dụng công nghệ và các dịch vụ công trực tuyến, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho rằng chuyển đổi số có ưu thế xóa nhòa các khoảng cách, như khoảng cách về cơ hội tiếp cận dịch vụ công của dân ở vùng sâu, vùng xa với người dân ở các thành phố. Tuy nhiên, theo ông, để biến cơ hội thành hiện thực thì cần nỗ lực của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. Với các đối tượng yếu thế, quan điểm xuyên suốt của Đảng, Nhà nước là không để ai bị bỏ lại phía sau trong, cả đời sống thực và đời sống số.

Phó Thủ tướng chỉ ra một số giải pháp, trước hết là cần đưa các dịch vụ công lên các nền tảng số, càng nhiều thì càng tốt, đây là trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương. Đồng thời, cần đầu tư hạ tầng điện, sóng, bảo đảm cơ hội tiếp cận dịch vụ số cho người dân tại các vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.

Ngoài ra, tăng cường vận động, hướng dẫn người dân để người dân thành thạo kỹ năng chuyển đổi số. Phó Thủ tướng lấy ví dụ tỉnh Quảng Nam, là tỉnh có chỉ số chuyển đổi số cao nhưng nhiều người dân lúc đầu không biết cả bấm điện thoại, các tổ công nghệ số, các cán bộ cấp ủy, chính quyền, bộ đội biên phòng, công an… phải cầm tay hướng dẫn. Do vậy, "để người dân biết, hiểu, muốn chuyển đổi số thì chúng ta thành công", Phó Thủ tướng cho hay.

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, Chương trình chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2024 được kết nối trực tuyến đến điểm cầu 63 địa phương. Đây là năm thứ 3 liên tiếp, chúng ta tổ chức sự kiện quan trọng này, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân cả nước chung tay chuyển đổi số quốc gia, phát triển nền kinh tế số, xã hội số, công dân số.

Thủ tướng nêu rõ chuyển đổi số là xu thế tất yếu, yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu cho phát triển nhanh và bền vững. Đặc biệt, chuyển đổi số góp phần thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa, số hóa, thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, xóa bỏ môi trường cho tham nhũng, tiêu cực, giảm chi phí tuân thủ, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, nền kinh tế.

Theo Thủ tướng, đây là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta, góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc, không có ai bị bỏ lại phía sau, với tinh thần "không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên", như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Cũng theo Thủ tướng, vừa qua, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có bài viết: "Chuyển đổi số - Động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới". Vì thế, chương trình hôm nay vừa để chào mừng Ngày Chuyển đổi số quốc gia, vừa triển khai các chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm về chuyển đổi số. "Công cuộc chuyển đổi số khó, nhưng không khó bằng những khó khăn, thử thách mà dân tộc ta đã vượt qua trong lịch sử", Thủ tướng nhận định.

Người đứng đầu Chính phủ đánh giá đến nay, chuyển đổi số đã "đến từng ngõ, gõ từng nhà, qua mỗi người", nhất là với mô hình tổ công nghệ số cộng đồng. Với quan điểm lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, niềm tin của người dân và doanh nghiệp được củng cố, nâng lên, góp phần truyền cảm hứng và tạo động lực phát triển mới. Chuyển đổi số rất phù hợp với phẩm chất, năng lực người Việt Nam là có tư duy toán học, cần cù, ham học hỏi, linh hoạt và sáng tạo.

Chuyển đổi số quốc gia tầm nhìn đến năm 2030, hướng tới Việt Nam trở thành quốc gia số, phát triển thịnh vượng, tiên phong ứng dụng các công nghệ mới và mô hình mới; đổi mới căn bản, toàn diện phương thức quản lý, điều hành; chuyển đổi phương thức sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; lối sống, làm việc và học tập của người dân; phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, bao trùm, rộng khắp, "không để ai bị bỏ lại phía sau".

Thủ tướng cho biết, Chính phủ xác định "mục tiêu kép": vừa phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số ở trình độ cao; vừa hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam mạnh, có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Người đứng đầu Chính phủ nêu rõ, năm 2024, chuyển đổi số quốc gia có chủ đề: "Phát triển kinh tế số với 4 trụ cột công nghiệp công nghệ thông tin, số hóa các ngành kinh tế, quản trị số, dữ liệu số - Động lực quan trọng cho phát triển kinh tế-xã hội nhanh và bền vững". Trong đó, tập trung vào 4 ưu tiên chính: (1) Ưu tiên phát triển công nghiệp công nghệ thông tin và truyền thông; (2) Ưu tiên số hóa các ngành kinh tế gắn với tăng năng suất lao động xã hội, sản lượng, quản lý và đổi mới sáng tạo; (3) Ưu tiên quản trị số; (4) Ưu tiên phát triển dữ liệu số.

NÂNG CẤP NỀN KINH TẾ SỐ

Việt Nam có bước tiến mạnh mẽ trong xếp hạng về chuyển đổi số quốc tế: Chỉ số phát triển Chính phủ điện tử năm 2024 tăng 15 bậc, xếp hạng 71/193; Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2024 tăng 02 bậc, xếp hạng 44/133; Chỉ số an toàn, an ninh mạng toàn cầu năm 2024 tăng 8 bậc, xếp hạng 17/194.

Công nghiệp công nghệ thông tin có bước phát triển, tác động lan tỏa tích cực đến nhiều ngành, lĩnh vực, có 51.000 doanh nghiệp công nghệ số và tạo 1,5 triệu việc làm. Doanh thu công nghiệp công nghệ số trong 9 tháng ước đạt 118 tỷ USD, tăng 17,8%; doanh thu từ hoạt động phần mềm và dịch vụ số là 6,64 tỷ USD, tăng 9,9%. Xuất khẩu các sản phẩm công nghệ số 9 tháng ước đạt 100,8 tỷ USD, tăng 18,3%. Nhiều dự án đầu tư mới, mở rộng sản xuất, lắp ráp với giá trị hàng tỷ USD của Samsung, Qualcomm, Infineon, Amkor… Đồng thời, hàng chục dự án quy mô lớn đang được thương thảo.

Số hóa các ngành kinh tế đạt nhiều kết quả tích cực. Nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, đầu tư, xây dựng, sản xuất và ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, Internet vạn vật…

Thương mại điện tử tiếp tục có bước phát triển nhanh, thuộc nhóm 10 nước có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới (doanh thu năm 2023 đạt 20,5 tỷ USD, tăng 23%; dự kiến năm 2024 đạt 27,7-28 tỷ USD,tăng 36%-cao nhất 10 năm qua).

Thanh toán không dùng tiền mặt được triển khai rộng khắp cả nước, tỉ lệ người trưởng thành có tài khoản đạt 87%; tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt hàng năm đạt 50%; có 9,13 triệu khách hàng sử dụng Mobile Money.

Chuyển đổi số phục vụ người dân, an sinh xã hội có bước phát triển mạnh mẽ, từng bước hình thành xã hội số, công dân số, nổi bật trên các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, y tế, khám chữa bệnh, bảo hiểm xã hội, chi trả an sinh xã hội, tư pháp…; mới đây đã triển khai toàn quốc việc tích hợp sổ sức khỏe điện tử và cung cấp phiếu lý lịch tư pháp trong nền tảng VNeID.

Theo Thủ tướng, những kết quả trên mới chỉ là bước đầu, tuyệt đối không được chủ quan, thỏa mãn, say sưa với những kết quả đạt được; còn nhiều việc phải làm phía trước. Để thực hiện được chuyển đổi số quốc gia một cách hiệu quả đòi hỏi phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, đồng bộ, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó.

"Thời gian tới, để chuyển đổi số thành công, chúng ta cần phải có những chiến lược trọng tâm, phù hợp để triển khai một cách thần tốc, hiệu quả, có tính bứt phá toàn diện hơn. Con người làm chuyển đổi số cần phải có một trái tim nóng, đầy nhiệt huyết, một bộ óc thông minh, sáng tạo và tư duy luôn đổi mới. Chuyển đổi số quốc gia phải lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, động lực, nguồn lực, mục tiêu của sự phát triển. Phải nói thật, làm thật, hiệu quả thật để người dân, doanh nghiệp hưởng thụ thật", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng nêu rõ quan điểm phát triển kinh tế số là: Nâng cấp nền kinh tế số với những đột phá và cải cách mạnh mẽ, toàn diện, bao trùm hơn nữa để Việt Nam bắt kịp, tiến cùng và vươn lên trên các lĩnh vực.

Về công nghiệp, chuyển đổi và nâng cấp các ngành công nghiệp truyền thống bằng công nghệ số, đưa công nghệ số vào nền kinh tế thực. Nỗ lực số hóa lĩnh vực sản xuất và đẩy nhanh ứng dụng Internet công nghiệp quy mô lớn. Hình thành các trung tâm công nghiệp, khu công nghiệp kỹ thuật số quy mô lớn cho các ngành mới nổi có khả năng cạnh tranh trong khu vực và thế giới, đánh dấu sự vươn mình của đất nước.

Về nông nghiệp, phát triển nông nghiệp dựa trên công nghệ số; hướng tới nông nghiệp công nghệ cao, nông dân số, nông thôn thông minh. Gắn xây dựng nông thôn mới với phát triển làng, xã kỹ thuật số để nhân dân có cuộc sống sung túc hơn, thu thập cao hơn, an ninh, an toàn hơn và hình thành các vùng quê đáng sống… Hình thành các sản phẩm OCOP thương hiệu Việt Nam mới, độc đáo, có chất lượng, tiêu chuẩn cao thông qua ứng dụng các công nghệ hiện đại, tay nghề cao, đánh dấu sự phát triển bền vững hàng hóa tiêu dùng độc đáo của Việt Nam ra khắp thế giới.

Về dịch vụ, thương mại, chuyển đổi, nâng cấp các ngành dịch vụ bằng công nghệ số, thúc đẩy số hóa, nhất là các ngành có giá trị gia tăng như tài chính, ngân hàng, logistics, vận tải, du lịch…; mở rộng và thúc đẩy tiêu dùng, kinh doanh số. Hình thành hệ sinh thái số trong các chuỗi giá trị thương mại; thúc đẩy xuất khẩu thông qua các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới.

Đồng thời đưa Việt Nam trở thành trung tâm thương mại, tài chính của khu vực. Thúc đẩy kiên quyết và mạnh mẽ hơn thanh toán không dùng tiền mặt, hóa đơn điện tử, hợp đồng điện tử trong thương mại nội địa. Hình thành và xây dựng "Chương trình Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam trên không gian số".

Hướng tới một xã hội số phát triển, chúng ta tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số hướng tới nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và sức khỏe; giáo dục, đào tạo và dạy nghề, bảo đảm an sinh xã hội; phát triển và nâng cấp các dịch vụ xã hội làm phong phú thêm đời sống văn hóa và tinh thần của người dân.

ĐẨY MẠNH BA ĐỘT PHÁ CHIẾN LƯỢC SỐ

Đối với nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thời gian tới, Thủ tướng chỉ rõ chuyển đổi số cần hành động mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn, tăng tốc, bứt phá hơn, bảo đảm thực chất và hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế số, chuyển đổi xanh, giảm phát thải gắn với phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Chúng ta phải đẩy mạnh 03 đột phá chiến lược số: (1) Đột phá về thể chế số; (2) Đột phá về hạ tầng số; (3) Đột phá về nguồn nhân lực số; với phương châm "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, nhân lực thông minh". Triển khai đồng bộ các giải pháp để tăng tốc trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển lực lượng sản xuất mới, chất lượng cao, chuyên nghiệp.

Cụ thể, về đột phá thể chế số, Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện hành lang pháp lý số cho mọi vấn đề liên quan đến kinh tế, giao dịch dân sự, sản xuất, kinh doanh… gắn với cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm chi phí tuân thủ; miễn giảm thuế, phí, lệ phí; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát với tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm". Xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù trong chuyển đổi số; các chính sách hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp, gia đình…

Về đột phá hạ tầng số, Thủ tướng yêu cầu sớm đưa 5G vào thương mại tại một số thành phố lớn. Đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp hạ tầng trục viễn thông quốc gia và đa dạng hoá địa bàn, phương thức kết nối, mở rộng kết nối cáp quang biển quốc tế, phát triển vệ tinh. Nâng cấp và đẩy mạnh cung cấp dịch vụ viễn thông bằng vệ tinh.

Cùng với đó, nâng cấp và phát triển hạ tầng Internet vạn vật để tăng cường khả năng kết nối, thu thập, chia sẻ dữ liệu tự động, thông minh, phục vụ cho phát triển các ngành, lĩnh vực, đô thị thông minh. Tạo lập quỹ đất sạch để hình thành và xây dựng các trung tâm công nghiệp kỹ thuật số quy mô lớn cho các ngành mới nổi để thu hút các dự án công nghệ cao, bán dẫn, vi mạch… Thu hút nguồn lực đầu tư, nhất là đầu tư FDI để xây dựng các Trung tâm dữ liệu cho các ngành, lĩnh vực, vùng và khu vực. Khẩn trương xây dựng và đưa Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 đi vào hoạt động vào cuối năm 2025.

Phát triển các trung tâm ứng phó sự cố, an ninh mạng, an toàn thông tin. Đẩy mạnh xây dựng và phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành để quản lý, điều hành trên cơ sở dữ liệu; tăng cường kết nối, tích hợp, chia sẽ dữ liệu để cung cấp, nâng cao chất lượng dịch vụ công, tiện ích cho người dân, doanh nghiệp. Tiếp tục đẩy mạnh triển khai Đề án 06, hình thành hệ sinh thái công dân số.

Về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số, Thủ tướng yêu cầu cần huy động cả nguồn lực Nhà nước và của xã hội, của người dân và doanh nghiệp, triển khai đồng bộ các cơ chế, chính sách, giải pháp, cần có ưu tiên để phát triển nguồn nhân lực số. Triển khai có hiệu quả Đề án "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045". Chú trọng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D); tăng cường hợp tác, giao lưu, học hỏi quốc tế trong chuyển đổi số.

Thủ tướng cũng yêu cầu, phấn đấu đưa toàn bộ các dịch vụ công lên các nền tảng số của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương để tạo thuận lợi, giảm chi phí tuân thủ, chi phí đi lại, giảm tham nhũng, tiêu cực, phiền hà, sách nhiễu cho người dân và doanh nghiệp.