Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Các bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp cần nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm”

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia sáng ngày 26/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết ngay từ đầu năm, vấn đề giải ngân vốn đầu tư công đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo hết sức quyết liệt, sâu sát với việc ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, công điện, tổ chức nhiều hội nghị trực tuyến toàn quốc, cuộc họp; thành lập 6 Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ để kiểm tra, đôn đốc công tác giải ngân vốn đầu tư công.

“Gần đây nhất là việc ban hành Nghị quyết số 124/NĐ-CP về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2022”, Thủ tướng cho biết.

GIẢI NGÂN THẤP NHƯNG CÓ SỰ CHUYỂN BIẾN

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2022 được Quốc hội quyết nghị là hơn 526.105 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách Trung ương là 222.000 tỷ đồng, vốn ngân sách địa phương là 304.105 tỷ đồng. Nếu tính cả 16.000 tỷ đồng vốn Chương trình mục tiêu quốc gia chuyển nguồn từ năm 2021 sang năm 2022, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2022 là 542.105,895 tỷ đồng.

Đến ngày 23/9/2022, tổng số vốn ngân sách Nhà nước các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch chi tiết cho các dự án đủ thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giải ngân là 508.362,783 tỷ đồng, đạt 93,8% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao.

Về tình hình giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước, theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến ngày 30/9/2022 là 253.148,12 tỷ đồng, đạt 46,7% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, giảm nhẹ so cùng kỳ năm 2021. Tuy nhiên, số tuyệt đối giải ngân năm 2022 cao hơn cùng kỳ năm 2021 là 34.597,2 tỷ đồng, tăng khoảng 16%.

Trong đó, 2 cơ quan Trung ương và 10 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 70% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao; 39/51 bộ, cơ quan Trung ương và 22/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức trung bình của cả nước. Trong đó, 14 bộ, cơ quan Trung ương và một địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 20% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, có khoảng 25 loại tồn tại, vướng mắc, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau khiến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm lại trong những tháng đầu năm; bao gồm: thể chế; chính sách, chủ yếu về lĩnh vực đất đai, tài nguyên-môi trường, xây dựng, đấu thầu…; khó khăn liên quan đến tổ chức triển khai thực hiện; tính đặc thù của kế hoạch năm 2022.

“Trong đó, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng giải ngân chưa đạt kỳ vọng là công tác tổ chức triển khai thực hiện”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, theo lãnh đạo các địa phương, việc chậm trễ trong giải ngân vốn đầu tư công một phần do khâu tổ chức thực hiện còn hạn chế. Song một phần do nhiều bộ, ngành chưa có văn bản hướng dẫn triển khai các dự án thành phần nên địa phương lúng túng, không dám triển khai; một số chính sách có điều chỉnh; có một số vướng mắc trong quy định đối với nguồn vốn nước ngoài; khan hiếm vật liệu, giá vật tư xây dựng tăng nên các nhà thầu chần chừ...

Trong khi đó, đại diện các bộ, ngành thừa nhận việc giải ngân vốn đầu tư công chậm, một phần do vướng mắc liên quan đến thể chế, chính sách, song nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng giải ngân chưa đạt kỳ vọng là do có khó khăn mang tính đặc thù của kế hoạch năm 2022, đặc biệt là yếu kém trong tổ chức triển khai thực hiện. Trong đó, năng lực quản lý, triển khai dự án của một số cán bộ còn hạn chế, khâu chuẩn bị đầu tư của các địa phương chưa tốt.

GIAO TRÁCH NHIỆM TỚI TỪNG BỘ NGÀNH, ĐỊA PHƯƠNG

Kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, từ đầu năm đến nay, giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 253.000 tỷ đồng, đạt 46,7% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. 118 văn bản ở cấp Trung ương đã được ban hành nhằm thúc đẩy triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.

Ghi nhận những kết quả tích cực đạt được, Thủ tướng Phạm Minh Chính thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong giải ngân đầu tư công. Đáng chú ý, 36 bộ, cơ quan Trung ương và 14 địa phương trong 3 tháng liên tiếp của quý 3/2022 có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước.

“Thủ tướng Chính phủ phê bình các bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp và chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đầu tư công; yêu cầu các cơ quan, địa phương này cần nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10," Thủ tướng nhấn mạnh.

Đồng tình với các bộ, ngành, địa phương khi nhận diện những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc nguyên nhân chính ảnh hưởng đến công tác giải ngân vốn đầu tư công; tuy nhiên, Thủ tướng cho rằng, nguyên nhân chính là do nhiều bộ, ngành, địa phương vẫn còn thiếu quan tâm, sâu sát, kỷ luật, kỷ cương không nghiêm; người đứng đầu nhiều nơi chưa làm tròn trách nhiệm đối với công tác giải ngân đầu tư công; kỷ luật, kỷ cương trong công tác triển khai kế hoạch đầu tư công còn chưa nghiêm; công tác phối hợp còn chưa chặt chẽ, chưa thực chất, không hiệu quả…

“Các cấp, các bộ, ngành, địa phương phải chỉ đạo quyết liệt khắc phục bằng được yếu kém này, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, tất cả vì quốc gia, dân tộc và nhân dân”, Thủ tướng đề nghị.

Nhận định thời gian tới, tình hình kinh tế thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, triển khai hiệu quả Chương trình phục hồi và phát triển kin tế-xã hội, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia là nhiệm vụ rất quan trọng, cấp thiết nhằm phục hồi nhanh và phát triển bền vững, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2022.

“Các đồng chí Bộ trưởng, Trưởng ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra," Thủ tướng Chính phủ yêu cầu.

Thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công quy định tại Nghị quyết số 11/NQ-CP, số 63/NQ-CP, số 124/NQ-CP, các Nghị quyết Phiên họp Chính phủ thường kỳ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án dự kiến bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; rà soát ưu tiên bố trí đủ vốn cho các dự án chuyển tiếp, sắp xếp thứ tự ưu tiên khởi công mới các dự án trong năm 2023 bảo đảm tính khả thi, hoàn thành một số dự án trọng điểm, tạo động lực mới phát triển ngành, lĩnh vực và địa phương.

Các bộ, ngành và địa phương tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm, bảo đảm sự linh hoạt, chủ động trong điều hành kế hoạch gắn chỉ đạo với kiểm tra, đôn đốc và đánh giá. Kiểm soát chặt chẽ số dự án và thời gian bố trí vốn, bảo đảm hiệu quả, mục tiêu, tính liên tục trong đầu tư công, tránh dàn trải.

Chủ động ban hành kế hoạch và giải pháp cụ thể tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng, thẩm định, đấu thầu, chứng từ thanh quyết toán..., đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, dự án; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý thủ tục hành chính về đầu tư công; tăng cường công tác hậu kiểm trong giải ngân vốn đầu tư công.

Đặc biệt phải tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, giám sát, hậu kiểm, việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương trong quản lý đầu tư công; kiểm soát chặt chẽ mục tiêu, hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư công bảo đảm công khai, minh bạch, phòng, chống tham nhũng, lợi ích nhóm.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Tổ công tác của các bộ, ngành, địa phương cần thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn, xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc một cách kịp thời, hiệu quả; yêu cầu Ban quản lý dự án, nhà thầu có tiến độ tổng thể, chi tiết, ký cam kết về tiến độ hoàn thành dự án nhằm đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư.

Đối với ba Chương trình mục tiêu quốc gia, Thủ tướng yêu cầu Bộ trưởng các Bộ: Lao động-hương binh và Xã hội, Công Thương, Giáo dục và Đào tạo, Thông tin và Truyền thông trực tiếp chỉ đạo công tác xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện các chương trình; Chủ tịch ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẩn trương chỉ đạo xây dựng lộ trình triển khai.