UAE thống nhất đưa chương trình giáo dục AI vào tất cả trường công lập

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) vừa công bố kế hoạch đưa trí tuệ nhân tạo (AI) vào chương trình học chính thức tại tất cả trường công lập. Theo đó, AI sẽ trở thành môn học bắt buộc từ mẫu giáo đến lớp 12, bắt đầu từ năm học tới.

Sáng kiến do ông Sheikh Mohammed bin Rashid, Phó Tổng thống kiêm Thủ tướng UAE, công bố. Mục tiêu là giúp trẻ từ 4 tuổi có thể tiếp cận và hiểu về công nghệ, nguyên tắc cũng như khía cạnh đạo đức của AI, Tech Wire Asia đưa tin.

“Chúng tôi muốn dạy cho trẻ em kiến thức về AI từ góc độ kỹ thuật, đồng thời nâng cao nhận thức về đạo đức, cách hiểu dữ liệu, thuật toán, ứng dụng, rủi ro, cũng như mối liên hệ giữa AI với xã hội và đời sống”, ông Sheikh Mohammed nhấn mạnh.

CUỘC CẠNH TRANH VỀ GIÁO DỤC AI

Tuyên bố của UAE diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia khác cũng gấp rút đưa AI vào chương trình học, nhưng cách tiếp cận của mỗi nơi lại khác nhau, tùy thuộc vào mục tiêu giáo dục và tham vọng công nghệ.

Tại Bắc Kinh (Trung Quốc), từ mùa thu này, học sinh tiểu học và trung học sẽ có ít nhất 8 giờ học về AI mỗi năm. Trẻ từ 6 tuổi sẽ được làm quen với công cụ AI, tìm hiểu kiến thức nền tảng và thảo luận về vấn đề đạo đức liên quan.

Ủy ban Giáo dục Bắc Kinh cho biết, các tiết học có thể được lồng ghép trong môn công nghệ thông tin, khoa học hoặc mở thành môn riêng. Kế hoạch bao gồm xây dựng chương trình giảng dạy nhiều năm, hệ thống đào tạo, hỗ trợ chính sách và nâng cao nhận thức.

Đáng chú ý, Trung Quốc đã có bước đi thực tế: tháng 12 năm ngoái, Bộ Giáo dục chọn 184 trường để thử nghiệm chương trình AI, coi đây là nền tảng cho việc mở rộng sau này. Bộ trưởng Huai Jinpeng khẳng định, AI là thành tố quan trọng trong chiến lược giáo dục quốc gia.

Trong khi đó, Estonia – vốn nổi tiếng về nền giáo dục số – chọn con đường khác. Chính phủ nước này hợp tác với OpenAI để đưa công cụ học tập AI đến học sinh trung học và giáo viên. Từ tháng 9/2025, học sinh lớp 10 và 11 sẽ được tiếp cận nền tảng học tập tùy chỉnh nhờ AI, còn giáo viên có thêm người bạn đồng hành hỗ trợ trong soạn bài và công việc hành chính.

SO SÁNH CÁCH TIẾP CẬN

Chương trình của UAE được đánh giá là toàn diện trên giấy tờ, gồm 7 lĩnh vực từ kiến thức cơ bản đến gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ các trường tư thục – vốn có hệ thống quản lý riêng – có bắt buộc áp dụng hay không. Khác với UAE, Trung Quốc đang đi theo hướng mở rộng rộng rãi sau chương trình thí điểm.

UAE lại gây chú ý khi bắt đầu từ độ tuổi rất nhỏ: 4 tuổi – sớm hơn nhiều quốc gia khác. Chương trình được chia thành 3 giai đoạn. Trẻ mẫu giáo sẽ học AI qua trò chơi, hình ảnh và hoạt động tương tác. Học sinh lớn hơn sẽ học cách so sánh máy móc với con người, tự thiết kế hệ thống AI và tiến tới kỹ năng lập trình lệnh trong tình huống thực tế.

Ở Hàn Quốc và Canada, AI được tích hợp vào môn học sẵn có, thay vì tách thành môn riêng. Các nước này cung cấp tài liệu và công cụ học tập ứng dụng AI cho giáo viên. Đây là cách làm thực tế hơn với đa số hệ thống giáo dục vốn đã “quá tải” môn học.

Điểm khác biệt giữa các quốc gia không phải ở việc ai “dẫn đầu”, mà là cách gắn liền giáo dục AI với chiến lược công nghệ và kinh tế dài hạn.

Tại UAE, trọng tâm là xây dựng nền tảng từ sớm. Bộ trưởng Giáo dục Sarah Al Amiri nhấn mạnh: “AI trong giáo dục là nhiệm vụ quốc gia, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cá nhân”.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng đặt câu hỏi: liệu bắt đầu AI từ năm 4 tuổi có phù hợp về mặt phát triển tâm lý? Liệu hệ thống giáo dục UAE đã đủ cơ sở vật chất và đào tạo giáo viên để triển khai chương trình tham vọng đến vậy?

Trung Quốc lại có lợi thế về hạ tầng công nghệ và đầu tư mạnh mẽ vào R&D. Việc chọn 184 trường làm thí điểm cho thấy cách tiếp cận thận trọng, thu thập dữ liệu trước khi nhân rộng.

Ở Anh, cách tiếp cận phân tán hơn: một số trường tư thục đã mở không gian học tập thử nghiệm, nơi học sinh dùng kính VR và nền tảng AI thay cho phương pháp dạy học truyền thống. Điều này phản ánh xu hướng thị trường nhiều hơn là chiến lược trung ương.

CÂN BẰNG CÔNG NGHỆ VÀ PHƯƠNG PHÁP SƯ PHẠM

Dù cách làm khác nhau, hầu hết chương trình đều đối mặt với thách thức chung: làm thế nào để kết hợp đổi mới công nghệ với phương pháp sư phạm đúng đắn.

AI có thể giúp giáo dục trở nên cá nhân hóa và dễ tiếp cận hơn, nhưng các nhà quản lý giáo dục vẫn thận trọng. Liên Hợp Quốc từng khuyến nghị cần có hướng dẫn rõ ràng, đảm bảo tính bao trùm và đặt trọng tâm vào việc học tập hướng tới con người.

Ngoài ra, còn nỗi lo về công bằng. Liệu chương trình AI có làm gia tăng khoảng cách số giữa nhóm trường đầu tư và trường thiếu nguồn lực? Liệu tất cả giáo viên có được đào tạo bài bản để giảng dạy?

Trên tất cả, có thể thấy một sự đồng thuận toàn cầu rằng: hiểu biết về AI đã trở thành kỹ năng thiết yếu cho thế hệ tương lai.

UAE với kế hoạch tham vọng, Trung Quốc với bước đi thận trọng, Estonia với mô hình hợp tác, cùng nhiều quốc gia khác đang thử nghiệm hướng đi riêng. Kết quả sẽ phụ thuộc vào chất lượng triển khai, đào tạo giáo viên, nội dung giảng dạy và trên hết là sự tiến bộ thực sự của người học.