Ứng dụng công nghệ sinh học: Lợi nhuận tăng nhưng chưa đủ hấp dẫn nông dân

Nhiều giống cây trồng được tạo ra bằng công nghệ sinh học đã có mặt ở Việt Nam, giúp nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao thu nhập nhờ việc tăng năng suất và giảm thiểu chi phí thuốc bảo vệ thực vật

Đó là nhận định của ông Trần Xuân Định, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam tại hội thảo với chủ đề "Đóng góp của việc ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp tại Việt Nam" do Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam và CropLife đồng tổ chức chiều 7/4.

LỢI NHUẬN TĂNG 4,5 – 7,6 TRIỆU ĐỒNG/HA

Theo báo cáo của Tổ chức Quốc tế về Tiếp thu các Ứng dụng Công nghệ Sinh học trong Nông nghiệp (ISAAA), ước tính đã có khoảng 1,95 tỷ người, tương đương với 26% dân số thế giới được hưởng lợi từ công nghệ sinh học . 

Tiến sỹ Rhodora R. Aldemita, Giám đốc khu vực Đông Nam Á kiêm Giám đốc Trung tâm Kiến thức toàn cầu về công nghệ sinh học  của ISAAA, cho biết năm 2019, tổng cộng có 190,4 triệu ha cây trồng công nghệ sinh học được canh tác trên toàn thế giới. Trong đó,  Việt Nam là một trong 3 nước có tốc độ tăng trưởng diện tích trồng cây công nghệ sinh học đạt đến hai con số cùng với Philippines và Colombia.

Tiến sỹ Graham Brookes – Viện PG Economic đã dẫn chứng các số liệu trong nghiên cứu gần nhất phát hành năm 2020 cho thấy, tính đến năm 2018, tổng thu nhập gia tăng dành cho nông dân canh tác cây trồng công nghệ sinh học  trên thế giới là 19 tỷ USD. Bên cạnh đó, bình quân mỗi năm, cây trồng công nghệ sinh học  cũng giúp hạn chế tổng lượng CO2 thải ra môi trường khoảng 23 tỷ kilogram, đồng thời giúp giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Tại Việt Nam, cây trồng công nghệ sinh học đã được chính thức được cấp phép canh tác thương mại từ năm 2014-2015 trên cây ngô. Vào năm 2015, tỷ lệ ứng dụng ngô công nghệ sinh học  còn khiêm tốn khoảng 3.500 ha chiếm chưa tới 1% tổng diện tích; tới nay diện tích ứng dụng đã tăng hơn 26 lần.

Trong năm 2020, Hiệp hội Thương mại Giống cây trồng Việt Nam phối hợp với Viện PG Economics (Anh Quốc) đã tiến hành một nghiên cứu đánh giá và phân tích tác động của cây ngô công nghệ sinh học  tại Việt Nam sau 5 năm canh tác. 

Kết quả cho thấy, tổng diện tích ngô công nghệ sinh học  canh tác tại Việt Nam cho cả giai đoạn 2015 – 2019 là 225.000 ha. Năng suất thu hoạch được của các giống ngô công nghệ sinh học  với các tính trạng kháng sâu và chống chịu thuốc trừ cỏ cao hơn so với các giống ngô lai thường từ 15,2% tới 30%. 

Lợi nhuận canh tác có được từ việc trồng các giống ngô công nghệ sinh học  cũng gia tăng với mức từ 196 USD/ha cho tới 330 USD/ha (tương đương với khoảng 4,5 cho tới 7,6 triệu đồng/ha). Tổng thu nhập tích luỹ tăng thêm khi ứng dụng ngô công nghệ sinh học  tính trên cả nước là từ 43.8 cho tới 74.1 triệu USD (tương đương với 1.007 tới 1.704 tỷ đồng).

Về tỷ suất đầu tư, trung bình với mỗi 1 USD (khoảng 23.000 đồng) đầu tư thêm cho hạt giống công nghệ sinh học, nông dân sẽ có lợi nhuận gia tăng từ 6,84 USD và 12,55 USD (tương đương với khoảng 157.000 tới 289.999 đồng). Lượng thuốc bảo vệ thực vật sử dụng khi canh tác ngô công nghệ sinh học  giảm đáng kể: với thuốc từ cỏ là 26% và thuốc trừ sâu là 78%.

 KHÓ CẠNH TRANH VỚI NGÔ NHẬP KHẨU

Sau 6 năm đưa vào canh tác đại trà tại Việt Nam, lợi nhuận từ trồng các giống ngô công nghệ sinh học đã tăng khoảng 200 USD-330 USD/ha. Thế nhưng, sự gia tăng lợi nhuận này chưa đủ tạo hứng thú cho nông dân trồng ngô. 

Chia sẻ tại hội thảo, nông dân Hoàng Trọng Ngãi ở xã Đức Bác, huyện Sông Lô, tỉnh Phú Thọ, cho biết "Tôi và bà con tại xã Đức Bác canh tác hơn 120 ha ngô công nghệ sinh học. Chúng tôi lựa chọn trồng giống ngô công nghệ sinh học  do những đặc tính tốt mà chúng mang lại, thứ nhất là kháng được sâu bệnh, hai là khả năng chống chịu tốt với điều kiện thiên nhiên, thời tiết bất thuận".

Ông Nguyễn Thanh Phong, nông dân trồng ngô tại huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, thông tin thêm các giống ngô công nghệ sinh học  đã giúp kháng các loại sâu lên tới 95%, trong khi đối với các giống ngô thường, đặc biệt vào điều kiện nhiệt độ cao như tại Nghệ An thì sâu phá hoại gần như toàn bộ, dẫn đến không còn thu hoạch. Nhờ vào việc không phải phun thuốc trừ sâu, gia đình tôi tiết kiệm được chi phí mua thuốc, chi phí phun thuốc. 

Theo ông Trần Xuân Định, tỷ lệ ứng dụng các giống ngô công nghệ sinh học tuy tăng, nhưng hiện chưa đạt như kỳ vọng. Nhu cầu sử dụng ngô cho ngành chăn nuôi tăng nhanh mỗi năm nhưng diện tích trồng ngô trong nước 5 năm trở lại đây có xu hướng giảm. 

"Ngô trong nước đang phải chịu áp lực rất lớn từ ngô hạt nhập khẩu cả về giá và về chất lượng, nông dân nhiều vùng đã chuyển sang các cây trồng khác khi lợi nhuận thu được từ canh tác ngô không cao, đặc biệt khi giá thu mua trong nước giảm mạnh. Điều này cho thấy, lợi nhuận ngô công nghệ sinh học tăng so với ngô thông thường, nhưng vẫn chưa đủ sức hấp dẫn nông dân trồng ngô", ông Trần Xuân Định nói.

Ông Nguyễn Xuân Định, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, nhấn mạnh trong những năm qua, Đảng và Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, các chính sách về ứng dụng cây trồng công nghệ sinh học  trong nông nghiệp, hướng tới đảm bảo an ninh lương thực, phát triển bền vững… 

Theo Quyết định số 429/QĐ-TTg ban hành ngày 24/3 vừa qua về việc phê duyệt Đề án phát triển công nghệ sinh học  ngành nông nghiệp đến năm 2030, một trong các mục tiêu tới năm 2030 đó là Việt Nam có thể làm chủ được một số công nghệ sinh học  thế hệ mới, tạo ra sản phẩm quy mô nông nghiệp ứng dụng thực tiễn sản xuất và phát triển số lượng doanh nghệp công nghệ sinh học trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thuỷ sản tăng thêm tối thiểu 30% so với giai đoạn 2021-2025.