Vaccine Covid-19, “mỏ vàng” của các hãng dược?

Việc vaccine ngừa Covid-19 của Pfizer được phê chuẩn ở Mỹ hôm thứ Sáu vừa rồi được giới quan sát xem là một bước tiến quan trọng về khoa học, đối với nền kinh tế, và của cuộc chiến chống đại dịch. Sự kiện này cũng là một dấu mốc lớn, khởi động "cỗ máy in tiền" đối với nhà sản xuất vaccine, theo trang CNN Business.

Các nhà phân tích ở Phố Wall dự báo rằng Pfizer và Moderna sẽ đạt doanh thủ 32 tỷ USD từ vaccine Covid-19 trong năm 2021. Đó là còn chưa tính tới hiệu ứng nâng vị thế đến từ việc các hãng dược này giúp mở ra một lối thoát tiềm năng cho thế giới khỏi đại dịch tồi tệ nhất trong 1 thế kỷ trở lại đây.

"MỎ VÀNG" VACCINE COVID-19

Hiệu ứng này đặc biệt lớn đối với Moderna, một công ty công nghệ sinh học còn non trẻ, hầu như chưa được biết đến trước năm 2020. Với hiệu quả đạt khoảng 95%, vaccine ngừa Covid-19 của Moderna có thể được Cơ quan Thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) phê chuẩn trong thời một vài tuần, hoặc thậm chí vài ngày tới.

Morgan Stanley dự báo Pfizer sẽ thu về 19 tỷ USD từ việc bán vaccine Covid-19 trong năm tới, sau khi đạt doanh thu khoảng 975 triệu USD từ sản phẩm này trong năm nay. Doanh thu từ vaccine Covid-19 sẽ được Pfizer chia sẻ với BioNTech, đối tác Đức mà hãng dược Mỹ này hợp tác để phát triển loại vaccine.

Trong năm 2022 và 2023, vaccine Covid-19 có thể mang về cho Pfizer tổng doanh thu 9,3 tỷ USD, theo Morgan Stanley.

Cú đột phá về vacccine chưa thể khiến giá cổ phiếu Pfizer tăng bùng nổ, vì hãng này vốn đã là một tập đoàn lớn. Giá cổ phiếu Pfizer tăng 12% từ đầu năm đến nay, ít hơn mức tăng 13,5% của chỉ số S&P 500, thước đo rộng nhất của thị trường chứng khoán Phố Wall.

Dù vậy, dự báo về doanh thu vaccine Covid-19 của Pfizer trong 2021 vượt xa doanh thu từ sản phẩm bán chạy nhất của hãng này trong năm ngoái - một vaccine ngừa viêm phổi mang về 5,8 tỷ USD.

Với cổ phiếu BioNTech, câu chuyện lại hoàn toàn khác. Cổ phiếu này niêm yết tại Mỹ đã tăng gần 300% trong năm nay, đưa giá trị vốn hóa thị trường của công ty lên gần 30 tỷ USD.

Đối với Moderna, vaccine Covid-19 đã biến công ty gần như "vô danh" này trở thành một doanh nghiệp có vốn hóa 62 tỷ USD. Giá cổ phiếu Moderna đã tăng gần 700% trong năm nay. Morgan Stanley ước tính rằng khoảng một nửa giá trị vốn hóa thị trường của Moderna là do vaccine Covid-19 tạo nên.

Ngân hàng Goldman Sachs dự báo Moderna sẽ "bỏ túi" 13,2 tỷ USD doanh thu từ vaccine Covid-19 trong năm 2021.

Những nhà dự báo khác thậm chí còn lạc quan hơn. Morgan Staley nói rằng giá cổ phiếu tăng "kinh hoàng" của Moderna là một dấu hiệu cho thấy công ty này sẽ kiếm thêm từ 10-15 tỷ doanh thu từ vaccine Covid-19 trong năm 2021-2022, và thêm hàng tỷ USD nữa từ những mũi tiêm nhắc lại.

Đây thực sự là những con số "trong mơ" đối với một công ty mới chỉ đạt 60 triệu doanh thu trong 2019 và và chưa từng cấp phép một sản phẩm nào.

"Thực sự đáng nể", nhà phân tích Alan Carr thuộc Needham nhận xét. "Đó là thành tựu có tính lịch sử trong lĩnh vực bào chế dược phẩm. Việc một công ty trẻ như vậy đưa ra một công nghệ mới, và chuẩn bị sẵn sàng công nghệ đó để chống lại đại dịch tồi tệ nhất trong 1 thế kỷ, đúng là điều khó tưởng tượng".

Thành công của Moderna với mRNA - công nghệ trong vaccine Covid-19 của Moderna và Pfizer - khiến giới đầu tư ở Phố Wall thêm phần tin tưởng vào những sản phẩm khác mà hãng này đang phát triển, đặt cược rằng vaccine Covid-19 sẽ không phải là sản phẩm gây tiếng vang duy nhất của Moderna.

TIỀN ĐẦU TƯ CHO VACCINE TỪ ĐÂU RA?

Giờ đây, cuộc tranh luận lớn ở Phố Wall là vaccine Covid-19 sẽ giữ vai trò một nguồn doanh thu của các hãng dược trong thời gian được bao lâu. Hiện chưa rõ các vaccine này sẽ có tác dụng ngừa bệnh trong bao lâu và phải tiêm nhắc lại với tần suất như thế nào.

Nhà phân tích Matthew Morrison của Morgan Stanley cho rằng sẽ phải mất ít nhất vài năm thu thập dữ liệu mới có thể tìm ra câu trả lời cho câu hỏi trên.

Những đột phá về vaccine có thể sẽ giữ vai trò nhân tố tay đổi cuộc chơi cho nền kinh tế toàn cầu bị "chấn thương" vì đại dịch, mở đường cho sự phục hồi của các ngành như hàng không, khách sạn, casino, nhà hàng… Vaccine có thể giúp hàng triệu người lao động bị mất việc trong đại dịch có công ăn việc làm trở lại.

Dù vậy, số tiền nhiều tỷ USD mà Pfizer và Moderna dự kiến có thể thu về từ việc bán vaccine Covid-19 đã vấp phải không ít những lời chỉ trích cho rằng các công ty này kiếm tiền trên sự đau khổ của nhân loại. Đại dịch Covid-19 đến nay đã cướp đi mạng sống của hơn 1,5 triệu người trên thế giới, trong đó có gần 300.000 người tại Mỹ.

Một số hãng dược khác như Johnson & Johnson và AstraZeneca đã cam kết sẽ phát hành vaccine ngừa Covid-19 trên cơ sở phi lợi nhuận trong suốt thời gian khi đại dịch còn chưa kết thúc.

"Hoàn toàn sai khi những hãng dược như Pfizer và Moderna trục lợi, và các nhà điều hành của họ chứng kiến tài sản cá nhân tăng mạnh, nhờ những vaccine Covid-19 vốn được trợ cấp và hậu thuẫn bằng tiền của người đóng thuế ở Mỹ", bà Eli Zupnick, đại diện của tổ chức giám sát cấ tiến và hỗ trợ bệnh nhân có tên Accountable.US.

Trong một tuyên bố đưa ra hồi tháng trước, Pfizer cho biết chi phí phát triển và sản xuất vaccine ngừa Covid-19 của hãng "đến nay hoàn toàn là tiền của công ty, trong đó có nhiều tỷ USD đã được đầu tư một cách đầy rủi ro". "Công ty sẽ tiếp tục chịu mọi chi phí trong việc phát triển và sản xuất vaccine Covid-19 để giúp tìm ra một giải pháp nhanh nhất có thể cho đại dịch này", tuyên bố viết.

Pfizer không nhận tiền từ sáng kiến vaccine ngừa Covid-19 có tên Operation Warp Speed của chính quyền Tổng thống Donald Trump, nhưng Chính phủ liên bang Mỹ đã nhất trí chi 1,95 tỷ USD để mua 100 triệu liều vaccine đầu tiên từ hãng này. Thỏa thuận này giữ vai trò như một sự bảo lãnh cho Pfizer.

Về phần mình, Moderna đã dựa một phần vào thị trường vốn. Hồi tháng 5, công ty này huy động 1,3 tỷ USD thông qua phát hành cổ phiếu. Ngoài ra, hãng cũng dùng tiền hỗ trợ từ Chính phủ Mỹ để phát triển vaccine, với 955 triệu USD được cấp từ Washington.

Nhà phân tích Carr của Needham nói rằng doanh thu khổng lồ mà vaccine Covid-19 hứa hẹn mang lại chính là nhân tố quan trọng nhất khích lệ các hãng dược phẩm đạt được bước đột phá. "Để khuyến khích họ, chẳng có gì bằng một dòng doanh thu", ông nói.