Rất ít dự án BOT giao thông mới được triển khai

Đó là thông tin tại báo cáo của Chính phủ, tổng hợp tình hình thực hiện các nghị quyết, kết luận của Ủy ban thường vụ Quốc hội về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2018.

Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng trình bày báo cáo này trước khi Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tiến hành chất vấn 15 vị bộ trưởng, trưởng ngành và Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, trong cả ngày 15/8.

Về lĩnh vực giao thông vận tải (nghị quyết 437 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội), Bộ trưởng Dũng cho biết, Chính phủ đã ban hành nghị quyết số 83 ngày 26/6/2018 triển khai thực hiện nghị quyết này. Đến nay các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo yêu cầu của nghị quyết đã được Chính phủ triển khai thực hiện đạt kết quả: rà soát các quy định, chính sách để có đề xuất, xây dựng trình Quốc hội cho ý kiến về sửa đổi, ban hành các Luật (Luật đầu tư theo hình thức PPP, Luật Đất đai, Luật Đầu tư...), trong đó có việc ban hành theo thẩm quyền các nghị định, thông tư về đầu tư theo hình thức đối tác công tư với một số nội dung quy định mới để khắc phục tối đa các tồn tại, hạn chế thời gian qua. Trong đó có quy định về tiêu chí lựa chọn dự án để đầu tư theo hình thức đối tác công tư; quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho Nhà đầu tư khi thực hiện dự án BT.

Chính phủ đã yêu cầu Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương rà soát mức thu phí để điều chỉnh cho phù hợp, đồng thời đẩy nhanh tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng, bảo đảm cuối năm 2019 tất cả các trạm thu phí sẽ thu phí không dừng theo nghị quyết của Quốc hội. Kiên quyết không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu theo hình thức hợp đồng BOT để đảm bảo quyền lựa chọn cho người dân.

Báo cáo của Chính phủ cũng nêu, Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vương mắc trong thực hiện các công trình giao thông trọng điểm như: Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ. Chỉ đạo các bộ, ngành liên quan thực hiện đồng bộ các giải pháp, đa dạng hóa hình thức huy động vốn, thúc đẩy tiến độ các đề án, dự án; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai.

Thực hiện nghiêm các kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm toán, hầu hết các dự án đều có giá trị quyết toán thấp hơn giá trị tổng mức đầu tư ban đầu. Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm có giải pháp xử lý phù hợp để giải quyết khó khăn đối với một số dự án có sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính đã phê duyệt.

Tuy nhiên, Chính phủ cũng nhìn nhận, hệ thống quy định pháp luật và thực tế triển khai còn một số tồn tại, hạn chế. Chi phí đầu tư xây dựng được lập chưa thực sự đáp ứng được nguyên tắc tính đúng, tính đủ và phù hợp với thị trường và thông lệ quốc tế. Hệ thống định mức, đơn giá chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới khoa học công nghệ.

Thiếu thông tin đầy đủ về định mức và giá xây dựng theo cơ chế thị trường; nhiều dự án đã hoàn thành nhưng thu phí không đủ (do giảm phí, chưa tăng phí theo đúng lộ trình trong Hợp đồng), phá vỡ mô hình tài chính của dự án gây khó khăn cho chủ đầu tư và các bên tài trợ vốn. Một số vướng mắc chưa được sửa đổi kịp thời; đến nay có rất ít dự án BOT mới được triển khai...

Bộ trưởng Dũng cho biết, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo sớm khắc phục, giải quyết dứt điểm những tồn tại, hạn chế của các công trình giao thông đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT đã và đang triển khai. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về đầu tư theo hình thức đối tác công tư, trong đó trình Quốc hội thông qua Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội (tháng 10/2019).