Vẫn dùng tiền ngân sách xử lý ngân hàng yếu kém?

Theo báo cáo vừa công bố của Chính phủ, cơ chế hỗ trợ các tổ chức tín dụng thực hiện tái cơ cấu hoặc tham gia tái cơ cấu có một phần liên quan đến ngân sách Nhà nước.

Cụ thể, báo cáo cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã trình Thủ tướng Chính phủ về cơ chế hỗ trợ cho các tổ chức tín dụng thuộc diện trên, tập trung ở 4 nhóm.

Thứ nhất, nhóm cơ chế hỗ trợ tài chính, gồm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn thuế chuyển quyền sở hữu tài sản cho thuê tài chính; giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc cho phép thực hiện dự trữ bắt buộc một phần hoặc toàn bộ bằng trái phiếu Chính phủ hoặc trái phiếu của chính quyền địa phương; cho vay đặc biệt với lãi suất ưu đãi, miễn, giảm lãi suất đối với các khoản vay tái cấp vốn, vay đặc biệt trong hạn và quá hạn.

Thứ hai, nhóm cơ chế hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp các gói hỗ trợ kỹ thuật chuyên biệt, tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cho các cán bộ quản lý cấp cao của tổ chức tín dụng.

Thứ ba, nhóm cơ chế hỗ trợ chính sách, xem xét miễn, giảm một số điều kiện khi cấp phép mở rộng mạng lưới và hoạt động kinh doanh; cho phép giãn lộ trình thực hiện kiến nghị thanh tra tại kết luận thanh tra đối với tổ chức tín dụng; cho phép duy trì và có lộ trình xử lý việc sở hữu cổ phần, cấp tín dụng vượt giới hạn, việc chưa đáp ứng đầy đủ các tỷ lệ an toàn hoạt động phát sinh do việc sáp nhập, hợp nhất, tái cơ cấu theo quy định của pháp luật; cho phép thực hiện theo lộ trình việc trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo quy định của pháp luật; được phân bổ dần các khoản lỗ khi bán nợ xấu theo giá trị thị trường.

Thứ tư là các cơ chế hỗ trợ đặc thù khác theo đề nghị của tổ chức tín dụng.

Cụ thể hơn, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất việc Chính phủ giao Bộ Tài chính nghiên cứu việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các tổ chức tín dụng tham gia sáp nhập, hợp nhất trong 3 năm có lãi đầu tiên sau sáp nhập, hợp nhất; miễn thuế chuyển quyền sở hữu tài sản cho thuê tài chính đối với các công ty cho thuê tài chính thực hiện tái cơ cấu.

“Hiện nay, các đề xuất về cơ chế, chính sách nói trên đang được Thủ tướng Chính phủ xem xét”, báo cáo cho biết, dù quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại đã được thực hiện trong gần bốn năm qua.

Cũng theo báo cáo trên, cho đến nay, về cơ bản, hệ thống chính sách, cơ chế khuyến khích, hỗ trợ tổ chức tín dụng yếu kém và tổ chức tín dụng tham gia mua lại, sáp nhập, hợp nhất, đặc biệt là về tài chính rất thiếu, chưa thực sự khuyến khích việc mua lại, sáp nhập, hợp nhất để đẩy nhanh quá trình xử lý và dứt điểm các trường hợp yếu kém.

“Quan điểm không sử dụng tiền của ngân sách Nhà nước để cơ cấu lại tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu đã ảnh hưởng nhất định đến tiến độ và sự bền vững của quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu”, báo cáo đưa ra đánh giá.

Thời gian qua, khi không sử dụng tiền từ ngân sách Nhà nước cho tái cơ cấu và xử lý nợ xấu, các tổ chức tín dụng yếu kém gặp khó khăn về thanh khoản được Ngân hàng Nhà nước cho vay theo quy định, nhưng không có ưu đãi so với tổ chức tín dụng bình thường.

Một số cơ chế, chính sách khác được Ngân hàng Nhà nước ban hành để hỗ trợ cho quá trình tái cơ cấu, xử lý nợ xấu như cho vay tái cấp vốn trên cơ sở trái phiếu đặc biệt của VAMC phát hành, tổ chức tín dụng yếu kém có thể được xem xét cho phép thực hiện trích lập dự phòng rủi ro phù hợp với năng lực tài chính của mình, hỗ trợ tăng trưởng tín dụng trên nguyên tắc bảo đảm an toàn, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật, tạo điều kiện cho việc mở rộng mạng lưới để huy động vốn phục vụ cho quá trình tái cơ cấu và tăng trưởng.

“Do đó, về cơ bản quá trình tái cơ cấu, xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng không nhận được sự hỗ trợ về tài chính hoặc chính sách ưu đãi của Nhà nước”, báo cáo trên khẳng định.

Tuy nhiên, trong các nhóm cơ chế hỗ trợ mà Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ nói trên, nhóm về chính sách thuế liên quan đến ngân sách, việc miễn giảm thuế có thể xem là gián tiếp sử dụng ngân sách.

Có lẽ đây cũng là một lý do khiến quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng đã triển khai gần bốn năm qua, nhưng các để nghị ưu đãi về thuế vẫn “treo” cho đến nay.

Trong khi đó, được biết, sau quá trình triển khai, một số ngân hàng thương mại đi sáp nhập tổ chức tín dụng khác đang tập hợp lại các kiến nghị về chính sách hỗ trợ, chủ yếu về thuế, do thực tế xử lý các ngân hàng yếu kém phát sinh những khó khăn lớn hơn trù tính khi lập đề án và phương án xử lý.