Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) là cơ quan với các hoạt động chủ yếu là bảo vệ và phát triển trẻ em. Đây cũng là đối tác triển khai chính của cơ chế COVAX, một sáng kiến toàn cầu nhằm hỗ trợ các quốc gia thu nhập thấp tiếp cận vaccine Covid-19. Cơ chế này do Liên minh Đổi mới Sáng tạo Sẵn sàng cho Dịch bệnh (CEPI), Liên minh Vaccine, Gavi và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đồng khởi xướng.

Dữ liệu về viện trợ của UNICEF được tổng hợp từ các thông tin công khai, có thể không thể hiện đầy đủ hoạt đông viện trợ vaccine Covid-19 trên toàn cầu. Tuy nhiên, dữ liệu này cho thấy phần nào bức tranh hoạt động vaccine Covid-19 viện trợ trong bối cảnh các nước giàu đang dẫn đầu về tốc độ tiêm chủng, trong khi nhiều quốc gia đang phát triển vật lộn vì thiếu nguồn cung.

 

Bất bình đẳng vaccine có thể khiến kinh tế thế giới thiệt hại hàng nghìn tỷ USD

Dữ liệu cho thấy, tính đến ngày 7/9, Mỹ đã quyên góp và chuyển hơn 114 triệu liều vaccine Covid-19 cho khoảng 80 quốc gia trên thế giới, trong đó chủ yếu là nước đang phát triển tại châu Á, châu Phi, Mỹ Latin. Con số này gần gấp ba so với quốc gia đứng thứ hai – Trung Quốc với 34 triệu liều. Theo sau là Nhật với 23,3 triệu liều vaccine đã quyên góp đến nay.

Anh, Pháp, Canada, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Ba Lan quyên góp từ khoảng 1,15 - 6,88 triệu liều mỗi nước.

Các quốc gia châu Á là điểm đến hàng đầu của vaccine viện trợ, với Bangladesh, Philippines, Indonesia và Pakistan mỗi nước đã nhận hơn 10 triệu liều.

Tổng cộng, hơn 207 triệu liều vaccine Covid-19 quyên góp – qua hình thức song phương hoặc qua COVAX đã được chuyển cho các nước nhận. Con số này thấp hơn nhiều so với khuyến nghị từ một ủy ban độc lập của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trong một báo cáo hồi tháng 5, ủy ban này khuyến nghị các nước thu nhập cao tái phân phối ít nhất 1 tỷ liều vaccine Covid-19 cho các nước thu nhập thấp và trung bình tới ngày 1/9 và 1 tỷ liều nữa vào giữa năm 2022.

Hai trong số các nhà dịch tễ học hàng đầu của WHO hôm 7/9 đã lên án việc các nước giàu tích trữ vaccine và thuốc điều trị Covid-19, trong đó một người cho rằng việc này đang làm đại dịch kéo dài.

Theo một nghiên cứu của hãng phân tích Airfinity, các nước giàu đã mua lượng vaccine nhiều hơn nhu cầu của mình. Airfinity ước tính Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Anh, Canada và Nhật sẽ thừa khoảng 1,2 tỷ liều vaccine trong năm 2021 sau khi tiêm đầy đủ cho tất cả người dân đủ điều kiện và tiêm cả liều nhắc lại.

WHO đặt mục tiêu giúp tất cả các quốc gia trên thế giới tiêm vaccine Covid-19 cho ít nhất 10% dân số vào cuối tháng 9, tiếp đó là đạt ít nhất 40% vào cuối năm 2021 và 70% vào giữa năm 2022. Tuy nhiên, trên thế giới hiện có khoảng 50 quốc gia có tỷ lệ dân số được tiêm ít nhất một liều vaccine ở mức dưới 10%, trong đó chủ yếu ở châu Phi, theo dữ liệu từ Our World in Data. Tính chung cả khu vực, châu Phi hiện chỉ mới tiêm được cho 5,5% dân số, mức thấp nhất toàn cầu.

Các chuyên gia, trong đó có nhà dịch bệnh học nổi tiếng Larry Brilliant, đều nhấn mạnh rằng cần phải phủ vaccine rộng hơn mới có thể hạn chế được các biến thể mới của Covid-19 và chấm dứt đại dịch toàn cầu này.

Tổ chức Economist Intelligence Unit dự báo việc chậm trễ tiêm vaccine có thể khiến nền kinh tế thế giới thiệt hại 2.300 tỷ USD trong giai đoạn 2022-2025. Trong đó, 2/3 khoản thiệt hại này rơi vào các nền kinh tế đang phát triển.