Chủ trương xã hội hoá việc biên soạn sách giáo khoa để bảo đảm mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa là rất cần thiết, tránh độc quyền trong việc biên soạn, phát hành sách giáo khoa.

Đó là quan điểm của Uỷ ban Văn hoá, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội tại báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật Giáo dục (sửa đổi) vừa được gửi đến đại biểu Quốc hội.

Đây là tài liệu phục vụ cho đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận trong hội nghị diễn ra cuối tuần này.

Giữ quy định mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa

Quy định về chương trình, sách giáo khoa giáo khoa giáo dục phổ thông là vấn đề được tranh luận nhiều chiều ở cả Ủy ban Thường vụ Quốc hội và diễn đàn Quốc hội.

Thảo luận tại kỳ họp thứ sáu, một số đại biểu đề nghị thể hiện rõ hơn các quy định về mục tiêu, nội dung, chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, bảo đảm tính khả thi.

Một số ý kiến đề nghị quy định một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa, nhưng cũng có ý kiến đề nghị xây dựng một chương trình, một bộ sách giáo khoa chung cho cả nước. 

Cơ quan thẩm tra dự án luật cho biết, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã sắp xếp, bổ sung các quy định cụ thể về các yêu cầu cơ bản của chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông; về việc xây dựng, thẩm định và ban hành chương trình, phát hành sách giáo khoa. Các nội dung chi tiết và trình tự, thủ tục sẽ được quy định ở văn bản dưới luật để bảo đảm tính cân đối trong bố cục của luật và phù hợp với thực tiễn.

Về quy định chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, thường trực uỷ ban cho rằng, hiện nay quy định trong dự thảo luật đã cụ thể hóa tinh thần nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nghị quyết số 88/QH13 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Theo đó, việc giảng dạy và học tập phổ thông, chuyển từ nền giáo dục thiên về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Việc xây dựng chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông dựa trên  nguyên tắc: chương trình giáo dục phổ thông là pháp lệnh, thống nhất trong toàn quốc.

Chương trình này xác nhận mục tiêu, nội dung giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực học sinh do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành trên cơ sở kết quả thẩm định của Hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục.

Sách giáo khoa triển khai chương trình giáo dục phổ thông, cụ thể hóa các yêu cầu của chương trình và định hướng về phương pháp giảng dạy, cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, ban hành sách giáo khoa trên cơ sở được thẩm định bởi Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa.

Đề nghị từ thường trực cơ quan thẩm tra là giữ nguyên quy định chương trình giáo dục phổ thông được thực hiện thống nhất trong toàn quốc; mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về chất lượng chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Trình Quốc hội trước khi quyết định cải cách

Quá trình thảo luận, có ý kiến đại biểu đề nghị bổ sung quy định Bộ Giáo dục và đào tạo tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa; quy định cụ thể về  hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục phổ thông và hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa; làm rõ tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa, việc thí điểm chính sách mới trong giáo dục.

Thường trực uỷ ban thẩm tra cho rằng, trên nguyên tắc chương trình giáo dục phổ thông là pháp lệnh thống nhất trong cả nước, thì chủ trương xã hội hoá việc biên soạn sách giáo khoa để bảo đảm mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa là rất cần thiết, tránh độc quyền trong việc biên soạn, phát hành sách giáo khoa, cũng như tạo điều kiện Bộ Giáo dục và đào tạo tập trung vào công tác quản lý nhà nước.

Để đảm bảo chất lượng sách giáo khoa và khách quan trong biên soạn, chọn lựa sách giáo khoa cho tại cơ sở giáo dục, dự thảo luật quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về chất lượng sách giáo khoa và quy định quy trình biên soạn, thẩm định, phát hành và quy trình chọn lựa sách giáo khoa tại cơ sở giáo dục.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo cũng quy định một điều riêng về hội đồng quốc gia thẩm định chương trình giáo dục phổ thông, hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa.

Đồng thời dự thảo luật quy định Chính phủ trình Quốc hội trước khi quyết định những chủ trương về cải cách nội dung chương trình của một cấp học, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội trước khi quyết định việc áp dụng đại trà đối với chính sách mới trong giáo dục đã được thí điểm thành công mà việc áp dụng đại trà sẽ ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ học tập của công dân trong phạm vi cả nước.

Về ý kiến đại biểu đề nghị bỏ kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, thường trực cơ quan thẩm tra cho rằng, việc tổ chức kỳ thi để cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông là cần thiết để đánh giá mức độ đạt chuẩn giáo dục phổ thônbg của học sinh, điều chỉnh việc dạy học và kiểm tra đánh giá quá trình giáo dục phổ thông.

Kỳ thi này cũng nhằm cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục và tuyển sinh đại học, tạo hành lang pháp lý để thể chế hóa giáo dục thường xuyên trong tương lai. Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật chỉ đặt ra thi tốt nghiệp phổ thông, không quy định phương thức và quy mô tổ chức, cơ quan thẩm tra cho biết.