Carry-trade yên Nhật "hết thời", carry-trade nhân dân tệ "lên hương"?

Đầu tháng này, đồng yên bất ngờ tăng giá mạnh khiến giới đầu tư ồ ạt rút khỏi vị thế giao dịch chênh lệch lãi suất (carry-trade) đối với tiền tệ này, gây ra cú sốc với thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, khác với đồng yên, giao dịch carry-trade nhân dân tệ có thể ít bị tác động hơn nếu một kịch bản tương tự như với đồng yên xảy ra.

Theo các nhà phân tích của ngân hàng Royal Bank of Canada (RBC), các giao dịch vay nhân dân tệ để đầu tư vào các tài sản có lợi tức cao hơn ở nước ngoài có sức chống chịu tốt hơn so với carry-trade yên Nhật bởi Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đang tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng trong bối cảnh nền kinh tế ảm đạm và khủng hoảng bất động sản kéo dài nhiều năm.

Khác với giao dịch carry-trade yên với bên tham gia chủ yếu là các nhà đầu cơ, giao dịch carry-trade nhân dân tệ chủ yếu liên quan tới các công ty xuất khẩu và công ty đa quốc gia.

Đầu tháng này, chiến lược carry-trade trở thành tâm điểm chú ý khi giới đầu tư ồ ạt rút khỏi vị thế carry-trade đòng yên, châm ngòi cho một cuộc bán thảo tài sản rủi ro toàn cầu. Khởi nguồn cho một loạt diễn biến này là động thái bất ngờ tăng lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ), đẩy giá đồng yên tăng mạnh.

“Nhà đầu tư vẫn có thể bán khống nhân dân tệ để mua tiền tệ của các thị trường mới nổi, bởi vì BPOC sẽ không để đồng nội tệ tăng giá quá mạnh trong bối cảnh họ vẫn đang cố gắng nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ nền kinh tế”, ông Alvin T. Tan, giám đốc chiến lược tiền tệ châu Á tại RBC Singapore, nhận xét. “Nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang gặp nhiều khó khăn và PBOC được kỳ vọng và thực tế đã phát đi tín hiệu về việc sẽ tiếp tục nới lỏng chính sách hơn nữa trong những tháng tới”.

Dữ liệu từ hãng tin Bloomberg cho thấy, một giao dịch carry-trade nhân dân tệ và đầu tư vào một rổ 8 tiền tệ mới nổi khác mang lại lợi nhuận khoảng 0,5% trong quý này, kể cả khi giao dịch tương tự với yên giảm 7% giá trị.

Sự đảo chiều của carry-trade yên sau quyết định nâng lãi suất của BOJ hôm 31/7 ít nhất ban đầu đã gây tác động lan tỏa tới carry-trade nhân dân tệ. Trong tuần từ đầu tháng tính tới 5/8, đồng yên tăng giá 6,8% so với USD, trong khi nhân dân tệ tăng 1,7%. Việc đồng tiền cấp vốn của một giao dịch carry-trade tăng giá có thể xóa sạch lợi nhuận tiềm năng từ giao dịch đó.

NHIỀU LÝ DO ĐỂ HẤP DẪN NHÀ ĐẦU TƯ CARRY-TRADE NHÂN DÂN TỆ

Carry-trade yên và nhân dân tệ có nhiều điểm khác biệt lớn. Trong đó, một trong những khác biệt quan trọng là nhân dân tệ không phải đồng tiền có khả năng chuyển đổi hoàn toàn bởi nhà chức trách Trung Quốc giới hạn dòng ngoại tệ vào và ra khỏi đất nước. Điều này khiến quy mô của carry-trade nhân dân tệ nhỏ hơn so với carry-trade yên.

Khác biệt thứ hai là trong khi các nhà giao dịch carry-trade vay yên để đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau ở nước ngoài, phần lớn tiền vay từ carry-trade nhân dân tệ được chuyển đổi sang USD bởi các nhà xuất khẩu Trung Quốc và công ty đa quốc gia. Chiến lược này mang lại lợi nhuận lớn vào năm 2022, sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu nâng lãi suất, khiến lãi suất cho vay ở Mỹ cao hơn so với lãi suất ở Trung Quốc.

Dữ liệu từ công ty Macquarie cho thấy các nhà xuất khẩu Trung Quốc và các công ty đa quốc gia đã tích lũy khoảng 500 tỷ USD từ năm 2022 đến nay.

 “Có rất nhiều lý do khiến carry-trade nhân dân tệ hấp dẫn nhà đầu tư”, ông Wee Khoon Chong, chiến lược gia cấp cao về thị trường châu Á-Thái Bình Dương ở Hồng Kông, nhận xét. “Điều kiện thanh khoản dồi dào của nhân dân tệ ở nước ngoài hiện tại có thể khiến các nhà giao dịch khó cưỡng lại được việc trở lại với giao dịch carry-trade đồng tiền này, trong bối cảnh biến động thị trường đã lắng xuống”.

Tuy nhiên, ông Wee cho rằng tổng giá trị các giao dịch carry-trade có thể hạn chế bởi PBOC có nhiều công cụ để ngăn chặn sự tích lũy quá mức của vị thế đầu cơ.

“Nhân dân tệ trên thị trường quốc tế sẽ bị bán khống trở lại? Chắc chắn rồi, tại sao không?”, ông nói với Bloomberg. “Ngoài kia luôn có các nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội, nhưng tôi cho rằng quy mô của các giao dịch này sẽ không lớn”.

Nhiều công ty tài chính đang khuyến nghị khách hàng của mình rằng việc vay tiền bằng nhân dân tệ để đầu tư vào các tiền tệ khác có thể mang lại lợi nhuận khả quan.

Ngân hàng Citigroup gần đây khuyên nhà đầu tư đặt cược vào sự tăng giá của đồng peso Mexico và real Brazil so với nhân dân tệ và yên trên thị trường quyền chọn – theo một báo cáo nghiên cứu của nhóm chiến lược gia của ngân hàng tại New York.

Trong khi đó, ngân hàng Goldman Sachs và Nomura cũng khuyến nghị nhà đầu tư bán khống nhân dân tệ so với một rổ các loại tiền tệ khác do bối cảnh vĩ mô khó khăn ở Trung Quốc cũng như xu hướng giảm giá của USD.