“Chủ quyền Việt Nam trên biển Đông đang bị thách thức nghiêm trọng”
Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương trả lời báo chí bên hành lang Đại hội Đảng lần thứ 12
“Công cuộc bảo vệ chủ quyền biển Đông đặt ra những vấn đề rất mới, những thách thức rất lớn, buộc chúng ta phải xác định chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Thế Kỷ trả lời báo chí bên hành lang Đại hội Đảng lần thứ 12, sáng 20/1.
Ông Kỷ cũng kỳ vọng những người lãnh đạo nhiệm kỳ mới không chỉ có quyết tâm đổi mới mà phải có tư duy năng lực đổi mới.
Vị Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nói:
- Có người cho rằng Đại hội 12 sẽ là khởi xướng cho công cuộc đổi mới lần thứ 2. Hiểu như vậy cũng được. Đại hội này bên cạnh dân chủ và trách nhiệm, cũng phải có tinh thần đổi mới. Đổi mới thể hiện trong văn kiện Đại hội và mỗi đại biểu mang đến cho Đại hội.
Chúng ta đã đi qua 30 năm đổi mới, với nhiều ưu điểm, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, 30 năm ấy, chúng ta chắc chắn cũng bộc lộ những hạn chế, yếu kém, bất cập.
Có những cái cách đây 20-30 năm là đúng, là cần thiết, thì đến bây giờ không còn phù hợp và thậm chí lạc hậu. Vì thế, cần phải tìm, xác định hướng đi.
Bây giờ chúng ta hài lòng với những thành tựu đạt được từ đổi mới, nhưng cũng không bằng lòng với những non kém, bất cập.
Đơn cử, kinh tế chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc như thế nào? Làm thế nào để vừa phát triển chiều rộng, vừa phát triển chiều sâu? Đi vào những lĩnh vực những giá trị gia tăng cao, chuỗi kết nối toàn cầu cao nhưng chi phí nhân công, nguyên liệu thấp hơn?
Phải tính như vậy, chứ không thể tăng trưởng bằng mọi giá. Tăng trưởng kinh tế gắn với con người, bảo vệ môi trường. Chúng ta đã có thực tiễn 30 năm qua, để thấy bây giờ cần đổi mới mạnh mẽ, sâu rộng và bền vững.
Đó là mong muốn của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong Đại hội 12.
Không chấp nhận đặc quyền đặc lợi
Mong muốn như thế thì đặt ra yêu cầu, thách thức gì với thế hệ lãnh đạo của nhiệm kỳ mới, thưa ông?
Qua thảo luận nhân sự của của các kỳ hội nghị gần đây, đặc biệt là từ hội nghị 11, đặt ra một yêu cầu, không chỉ trong Đảng mà trong dân cũng mong muốn. Đó là những người được bầu phải có đức có tài, phải gương mẫu, tận tụy. Có quyết tâm đổi mới, và phải có tư duy năng lực đổi mới, chứ không chỉ có quyết tâm là đủ.
Sự lãnh đạo của Đảng trong thời gian tới phải nâng tầm, bằng nghị quyết của Đảng, nhưng sau đó phải thể chế thể hóa thành các chính sách pháp luật, làm sao để đưa nghị quyết đi vào cuộc sống. Mỗi người đều trăn trở đổi mới, thì chắc chắn đất nước sẽ đồi mới mạnh mẽ.
Vậy tư duy và năng lực đổi mới được cụ thể hoá qua những tiêu chí, tiêu chuẩn như thế nào của từng ủy viên Trung ương nhiệm kỳ mới?
Những người trong danh sách để đưa ra Đại hội bầu thì đã được chuẩn bị qua các vòng làm nhân sự khá kỹ lưỡng.
Người dân mong muốn những người lãnh đạo quyết tâm đổi mới và tư duy đổi mới. Có tài, đức ở đây trước hết là phải trong sạch, không giàu lên nhanh chóng, không có biểu hiện nhóm lợi ích.
Không có những biểu hiện xa rời nhân dân, đặc biệt là không có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, tư lợi.
Người cán bộ trong điều kiện mới, tất nhiên không ai bắt anh phải sống khắc khổ, nhưng mà rõ ràng phải luôn nhìn mức sống bên cạnh anh thế nào, đồng bào vùng sâu vùng xa thế nào, để anh sống và anh làm việc. Nếu như làm cán bộ mà để đặc quyền đặc lợi thì Đảng ta không bao giờ chấp nhận, người dân không bao giờ chấp nhận
Ông có thể nói rõ thêm về nội dung dung bảo vệ Tổ quốc - một trong những nội dung rất được chú ý tại văn kiện Đại hội?
Tình hình thế giới và khu vực hiện nay liên tục thay đổi, có những thay đổi mau chóng, và có những thay đổi chúng ta phải chủ động nắm bắt rất sớm tình hình để có giải pháp phù hợp.
Đơn cử, chủ quyền của chúng ta trên biển Đông đang bị thách thức nghiêm trọng. Nước ngoài đã xây đảo nhân tạo, xây sân bay, đưa máy bay dân dụng ra đấy.
Tới đây, chắc chắn họ sẽ từng bước quân sự hóa các đảo mà họ chiếm đóng trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Trong Đảng và toàn dân phải thấy rằng để giải quyết vấn đề này quả thật không dễ. Chúng ta không thể nói là cứ lớn tiếng phản đối, dù sự phản đối là cần thiết. Cũng không thể dùng các biện pháp bức xúc, thiếu kiểm soát.
Cuộc đấu tranh ấy phải bằng giải pháp ngoại giao, hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế.
Chúng ta đã làm khá tốt việc đó thời gian qua, và tới đây sẽ tiếp tục làm tốt hơn nữa.
Đồng thời, chúng ta phải tranh thủ sự vào cuộc, ủng hộ mạnh mẽ của dư luận khu vực và quốc tế, đặc biệt xây dựng khối đoàn kết ASEAN, để chúng ta có đối sách hợp lý, tạo được áp lực buộc những người, những nước vi phạm pháp luật quốc tế phải tự điều chỉnh.
Manh động không giải quyết được vấn đề gì
Câu chuyện biển Đông là thách thức lớn trong vấn đề đấu tranh đối ngoại và tuyên truyền thông tin. Ngay tại thời điểm này, giàn khoan 981 của Trung Quốc đang được đặt ngay ngoài cửa vịnh Bắc Bộ của Việt Nam. Mấy ngày vừa qua, Trung Quốc đưa máy bay liên tục vi phạm vùng thông báo bay của Việt Nam. Điều này đặt thách thức như thế nào đối với nhiệm vụ tuyên truyền đối ngoại và đấu tranh chủ quyền về mặt thông tin, thưa ông?
Các cơ quan báo chí của ta phải tuân thủ chỉ đạo của cơ quan chức năng. Chúng ta phải làm sao vừa đấu tranh với các hành động sai trái, vừa biết đoàn kết quốc tế, ngay cả đoàn kết của nhân dân Trung Quốc, với các nước láng giếng. Đoàn kết để bảo vệ lẽ phải, đấu tranh với những sai trái, vi phạm luật pháp quốc tế.
Trong nước cần thông tin để người dân tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, không có những hành động bức xúc thái quá.
Vài năm trước, một số nơi ở VIệt Nam xuống đường, biểu tình, gây ra các vụ đập phá. Những hành động manh động, thiếu kiểm soát này về cơ bản không giải quyết được vấn đề gì. Trên thực tế, chúng ta mất nhiều hơn, về kinh tế và ảnh hưởng uy tín.
Chính sách của chúng ta là tất cả những việc như thế sẽ giải quyết bằng luật pháp quốc tế, giải pháp hòa bình, con đường ngoại giao. Chúng ta kiên quyết phản đối những hành vi vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp quân sự, bằng hành vi tạo xung đột. Đó là điều chúng ta không bao giờ mong muốn và chủ trương.
Thông tin đối với dân thì như thế nào, thưa ông? Nhiệm kỳ vừa qua, lần đầu tiên lãnh đạo Việt Nam đã chủ động nói với dân về biển Đông qua diễn đàn Quốc hội. Sau Đại hội 12, việc thông tin cho dân về tình hình diễn biến phức tạp trên biển đảo, ở biên giới, về quyết sách đối sách để bảo vệ chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ như thế nào?
Chính sách đối ngoại của Việt Nam sẽ được cụ thể hóa, làm rõ tại nghị quyết Đại hội 12 của Đảng, phải chờ Đại hội.
Quan điểm của chúng ta là nhất quán: đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại. Việt Nam muốn là bạn, là đối tác có trách nhiệm của các nước, các đối tác trên thế giới, vì hòa bình, hữu nghị, tiến bộ, hợp tác và phát triển.
Còn với thông tin cho dân về các phức tạp trên biển, cần xác định rõ, các thông tin này thường là phức tạp.
Ví dụ, tàu ngư dân Việt Nam bị đâm trên biển. Xác định tàu đâm tàu Việt Nam là đến từ nước nào? Không thể ngay một lúc mà có thông tin chính xác được. Các cơ quan chức năng phải điều tra rất kỹ. Không thể có chuyện tàu nước này đâm mà lại thông tin là tàu nước khác đâm. Điều đó ảnh hưởng ghê gớm đến ngoại giao.
Báo chí luôn có nhu cầu và áp lực phải thông tin nhanh, sớm. Tuy nhiên, với các vấn đề phức tạp cần sự kỹ lưỡng, cẩn trọng, sự chính xác. Sai một ly đi một dặm. Trách nhiệm của người làm báo, vì thế, cần có ứng xử bản lĩnh, không vì nghe người này người khác nói mà đưa tin thiếu kiểm chứng.
Thông tin phải từ cơ quan chức năng có thẩm quyền phát ngôn. Liên quan đến bảo vệ chủ quyền trên biển là Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển. Liên quan đến dầu khí là Petro Vietnam. Liên quan đến hàng không là Cục Hàng không dân dụng Việt Nam.
Ra Trường Sa, các bạn biết rồi, cả biển nước mênh mông. Vùng chủ quyền biển của ta cả triệu km2. Xác định một vấn đề trên biển không đơn giản, kể cả phương tiện và điều kiện khác, đặc biệt là sự kiểm chứng thông tin.
Do đó, không vì sự nôn nóng, vì đưa tin nhanh mà thiếu chính xác. Yếu tố chính xác, trách nhiệm phải được đặt lên hàng đầu.
Ông Kỷ cũng kỳ vọng những người lãnh đạo nhiệm kỳ mới không chỉ có quyết tâm đổi mới mà phải có tư duy năng lực đổi mới.
Vị Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nói:
- Có người cho rằng Đại hội 12 sẽ là khởi xướng cho công cuộc đổi mới lần thứ 2. Hiểu như vậy cũng được. Đại hội này bên cạnh dân chủ và trách nhiệm, cũng phải có tinh thần đổi mới. Đổi mới thể hiện trong văn kiện Đại hội và mỗi đại biểu mang đến cho Đại hội.
Chúng ta đã đi qua 30 năm đổi mới, với nhiều ưu điểm, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử. Tuy nhiên, 30 năm ấy, chúng ta chắc chắn cũng bộc lộ những hạn chế, yếu kém, bất cập.
Có những cái cách đây 20-30 năm là đúng, là cần thiết, thì đến bây giờ không còn phù hợp và thậm chí lạc hậu. Vì thế, cần phải tìm, xác định hướng đi.
Bây giờ chúng ta hài lòng với những thành tựu đạt được từ đổi mới, nhưng cũng không bằng lòng với những non kém, bất cập.
Đơn cử, kinh tế chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc như thế nào? Làm thế nào để vừa phát triển chiều rộng, vừa phát triển chiều sâu? Đi vào những lĩnh vực những giá trị gia tăng cao, chuỗi kết nối toàn cầu cao nhưng chi phí nhân công, nguyên liệu thấp hơn?
Phải tính như vậy, chứ không thể tăng trưởng bằng mọi giá. Tăng trưởng kinh tế gắn với con người, bảo vệ môi trường. Chúng ta đã có thực tiễn 30 năm qua, để thấy bây giờ cần đổi mới mạnh mẽ, sâu rộng và bền vững.
Đó là mong muốn của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trong Đại hội 12.
Không chấp nhận đặc quyền đặc lợi
Mong muốn như thế thì đặt ra yêu cầu, thách thức gì với thế hệ lãnh đạo của nhiệm kỳ mới, thưa ông?
Qua thảo luận nhân sự của của các kỳ hội nghị gần đây, đặc biệt là từ hội nghị 11, đặt ra một yêu cầu, không chỉ trong Đảng mà trong dân cũng mong muốn. Đó là những người được bầu phải có đức có tài, phải gương mẫu, tận tụy. Có quyết tâm đổi mới, và phải có tư duy năng lực đổi mới, chứ không chỉ có quyết tâm là đủ.
Sự lãnh đạo của Đảng trong thời gian tới phải nâng tầm, bằng nghị quyết của Đảng, nhưng sau đó phải thể chế thể hóa thành các chính sách pháp luật, làm sao để đưa nghị quyết đi vào cuộc sống. Mỗi người đều trăn trở đổi mới, thì chắc chắn đất nước sẽ đồi mới mạnh mẽ.
Vậy tư duy và năng lực đổi mới được cụ thể hoá qua những tiêu chí, tiêu chuẩn như thế nào của từng ủy viên Trung ương nhiệm kỳ mới?
Những người trong danh sách để đưa ra Đại hội bầu thì đã được chuẩn bị qua các vòng làm nhân sự khá kỹ lưỡng.
Người dân mong muốn những người lãnh đạo quyết tâm đổi mới và tư duy đổi mới. Có tài, đức ở đây trước hết là phải trong sạch, không giàu lên nhanh chóng, không có biểu hiện nhóm lợi ích.
Không có những biểu hiện xa rời nhân dân, đặc biệt là không có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, tư lợi.
Người cán bộ trong điều kiện mới, tất nhiên không ai bắt anh phải sống khắc khổ, nhưng mà rõ ràng phải luôn nhìn mức sống bên cạnh anh thế nào, đồng bào vùng sâu vùng xa thế nào, để anh sống và anh làm việc. Nếu như làm cán bộ mà để đặc quyền đặc lợi thì Đảng ta không bao giờ chấp nhận, người dân không bao giờ chấp nhận
Ông có thể nói rõ thêm về nội dung dung bảo vệ Tổ quốc - một trong những nội dung rất được chú ý tại văn kiện Đại hội?
Tình hình thế giới và khu vực hiện nay liên tục thay đổi, có những thay đổi mau chóng, và có những thay đổi chúng ta phải chủ động nắm bắt rất sớm tình hình để có giải pháp phù hợp.
Đơn cử, chủ quyền của chúng ta trên biển Đông đang bị thách thức nghiêm trọng. Nước ngoài đã xây đảo nhân tạo, xây sân bay, đưa máy bay dân dụng ra đấy.
Tới đây, chắc chắn họ sẽ từng bước quân sự hóa các đảo mà họ chiếm đóng trái phép trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Trong Đảng và toàn dân phải thấy rằng để giải quyết vấn đề này quả thật không dễ. Chúng ta không thể nói là cứ lớn tiếng phản đối, dù sự phản đối là cần thiết. Cũng không thể dùng các biện pháp bức xúc, thiếu kiểm soát.
Cuộc đấu tranh ấy phải bằng giải pháp ngoại giao, hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế.
Chúng ta đã làm khá tốt việc đó thời gian qua, và tới đây sẽ tiếp tục làm tốt hơn nữa.
Đồng thời, chúng ta phải tranh thủ sự vào cuộc, ủng hộ mạnh mẽ của dư luận khu vực và quốc tế, đặc biệt xây dựng khối đoàn kết ASEAN, để chúng ta có đối sách hợp lý, tạo được áp lực buộc những người, những nước vi phạm pháp luật quốc tế phải tự điều chỉnh.
Manh động không giải quyết được vấn đề gì
Câu chuyện biển Đông là thách thức lớn trong vấn đề đấu tranh đối ngoại và tuyên truyền thông tin. Ngay tại thời điểm này, giàn khoan 981 của Trung Quốc đang được đặt ngay ngoài cửa vịnh Bắc Bộ của Việt Nam. Mấy ngày vừa qua, Trung Quốc đưa máy bay liên tục vi phạm vùng thông báo bay của Việt Nam. Điều này đặt thách thức như thế nào đối với nhiệm vụ tuyên truyền đối ngoại và đấu tranh chủ quyền về mặt thông tin, thưa ông?
Các cơ quan báo chí của ta phải tuân thủ chỉ đạo của cơ quan chức năng. Chúng ta phải làm sao vừa đấu tranh với các hành động sai trái, vừa biết đoàn kết quốc tế, ngay cả đoàn kết của nhân dân Trung Quốc, với các nước láng giếng. Đoàn kết để bảo vệ lẽ phải, đấu tranh với những sai trái, vi phạm luật pháp quốc tế.
Trong nước cần thông tin để người dân tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, không có những hành động bức xúc thái quá.
Vài năm trước, một số nơi ở VIệt Nam xuống đường, biểu tình, gây ra các vụ đập phá. Những hành động manh động, thiếu kiểm soát này về cơ bản không giải quyết được vấn đề gì. Trên thực tế, chúng ta mất nhiều hơn, về kinh tế và ảnh hưởng uy tín.
Chính sách của chúng ta là tất cả những việc như thế sẽ giải quyết bằng luật pháp quốc tế, giải pháp hòa bình, con đường ngoại giao. Chúng ta kiên quyết phản đối những hành vi vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp quân sự, bằng hành vi tạo xung đột. Đó là điều chúng ta không bao giờ mong muốn và chủ trương.
Thông tin đối với dân thì như thế nào, thưa ông? Nhiệm kỳ vừa qua, lần đầu tiên lãnh đạo Việt Nam đã chủ động nói với dân về biển Đông qua diễn đàn Quốc hội. Sau Đại hội 12, việc thông tin cho dân về tình hình diễn biến phức tạp trên biển đảo, ở biên giới, về quyết sách đối sách để bảo vệ chủ quyền, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ như thế nào?
Chính sách đối ngoại của Việt Nam sẽ được cụ thể hóa, làm rõ tại nghị quyết Đại hội 12 của Đảng, phải chờ Đại hội.
Quan điểm của chúng ta là nhất quán: đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại. Việt Nam muốn là bạn, là đối tác có trách nhiệm của các nước, các đối tác trên thế giới, vì hòa bình, hữu nghị, tiến bộ, hợp tác và phát triển.
Còn với thông tin cho dân về các phức tạp trên biển, cần xác định rõ, các thông tin này thường là phức tạp.
Ví dụ, tàu ngư dân Việt Nam bị đâm trên biển. Xác định tàu đâm tàu Việt Nam là đến từ nước nào? Không thể ngay một lúc mà có thông tin chính xác được. Các cơ quan chức năng phải điều tra rất kỹ. Không thể có chuyện tàu nước này đâm mà lại thông tin là tàu nước khác đâm. Điều đó ảnh hưởng ghê gớm đến ngoại giao.
Báo chí luôn có nhu cầu và áp lực phải thông tin nhanh, sớm. Tuy nhiên, với các vấn đề phức tạp cần sự kỹ lưỡng, cẩn trọng, sự chính xác. Sai một ly đi một dặm. Trách nhiệm của người làm báo, vì thế, cần có ứng xử bản lĩnh, không vì nghe người này người khác nói mà đưa tin thiếu kiểm chứng.
Thông tin phải từ cơ quan chức năng có thẩm quyền phát ngôn. Liên quan đến bảo vệ chủ quyền trên biển là Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, bộ đội biên phòng, cảnh sát biển. Liên quan đến dầu khí là Petro Vietnam. Liên quan đến hàng không là Cục Hàng không dân dụng Việt Nam.
Ra Trường Sa, các bạn biết rồi, cả biển nước mênh mông. Vùng chủ quyền biển của ta cả triệu km2. Xác định một vấn đề trên biển không đơn giản, kể cả phương tiện và điều kiện khác, đặc biệt là sự kiểm chứng thông tin.
Do đó, không vì sự nôn nóng, vì đưa tin nhanh mà thiếu chính xác. Yếu tố chính xác, trách nhiệm phải được đặt lên hàng đầu.
