Chuyên gia HSBC: Cơ hội kinh doanh giữa ASEAN và Trung Quốc không phải “cuộc chơi” phân định thắng thua

Theo FDI Markets, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực sản xuất đổ vào ASEAN hiện tại đã nhiều hơn vào Trung Quốc. Một số quan điểm cho rằng đây là minh chứng cho việc “ASEAN được nghĩa là Trung Quốc mất”. Tuy nhiên, các chuyên gia HSBC nhận định kết luận này khuyết hai dữ kiện.

Thứ nhất, bản thân các doanh nghiệp sản xuất Trung Quốc cũng đang mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á. Dẫn chứng từ FDI Markets, các chuyên gia tại HSBC cho rằng một phần ba FDI sản xuất năm ngoái của khu vực này đến từ Trung Quốc, nhiều hơn gấp ba lần so với đầu tư từ Mỹ, Hàn Quốc hay Nhật Bản.

Thứ hai, một thực tế mà những chỉ số chính không nói lên được là đầu tư của Trung Quốc vào ASEAN không chỉ xoay quanh lắp ráp chi phí thấp mà còn bao gồm sản xuất tiên tiến, công nghệ và thậm chí cả dịch vụ chuyên nghiệp.

SỨC HẤP DẪN CỦA ASEAN

Theo bà Amanda Murphy, Giám đốc Khối Ngân hàng Thương mại khu vực Nam và Đông Nam Á, HSBC châu Á - Thái Bình Dương, Trung Quốc không chỉ là nguồn FDI lớn nhất của ASEAN, đầu tư từ quốc gia này vào khu vực được thúc đẩy bởi những thế mạnh cơ bản nói chung của ASEAN chứ không chỉ đơn thuần là những tham vọng nhỏ như đa dạng chuỗi cung ứng hay giảm chi phí sản xuất.

Đồng thời, HSBC ghi nhận số lượng doanh nghiệp Trung Quốc tham gia thị trường mới ở Đông Nam Á trong năm 2023 đã tăng 80% so với năm 2022. Các khách hàng Trung Quốc của HSBC quan tâm nhiều nhất đến mở rộng thị trường sang Singapore, theo sau là Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Indonesia.

Theo chuyên gia của HSBC, ASEAN thu hút các doanh nghiệp Trung Quốc chủ yếu nhờ cơ hội tăng trưởng và nhóm doanh nghiệp này đang đi trước các doanh nghiệp khác trên thế giới trong việc tiếp xúc với khu vực Đông Nam Á.

Một khảo sát với 3.500 doanh nghiệp toàn cầu vào năm ngoái của HSBC cho thấy lực lượng lao động lành nghề, nền kinh tế số đang phát triển, mức lương cạnh tranh và thị trường khu vực có quy mô tương đối lớn chính là những điểm hấp dẫn của ASEAN.

Ví dụ cụ thể là 28% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết sự vững vàng của nền kinh tế Việt Nam là yếu tố tiên quyết thu hút doanh nghiệp quốc tế. Việt Nam vốn được biết là một nền kinh tế có GDP tăng trưởng mạnh mẽ và được kỳ vọng sẽ tăng trưởng nhanh nhất ASEAN với tốc độ 6,5%.

Nghiên cứu cũng cho thấy so với nhóm doanh nghiệp đến từ Mỹ và châu Âu, tỷ lệ công ty Trung Quốc và HongKong đạt tăng trưởng tự thân ở Đông Nam Á cao hơn và họ đang tìm kiếm cơ hội gia tăng hoạt động mua bán và sáp nhập tại đây.

Trong đó, lĩnh vực xe điện chính là một ví dụ tiêu biểu. Trung Quốc đồng thời là nhà sản xuất và thị trường tiêu thụ xe điện lớn nhất thế giới. Các doanh nghiệp sản xuất xe điện Trung Quốc đang bắt đầu chiếm thế thượng phong ở Đông Nam Á, chiếm khoảng 75% doanh thu bán xe điện và các thương hiệu như BYD, Geely và Great Wall Motor đang mở rộng quy mô sản xuất.

“Sự phát triển trong lĩnh vực xe điện cũng phản ánh những quan hệ khăng khít trong lĩnh vực điện tử nói chung, được hậu thuẫn bởi nỗ lực vươn lên trong chuỗi giá trị sản xuất của ASEAN và thị trường tiêu dùng rộng lớn đầy hứa hẹn với tầng lớn trung lưu gia tăng 5% mỗi năm”, bà Amanda Murphy cho biết.

Đồng thời, bà Amanda Murphy cho biết một điểm sáng tương tự là năng lượng tái tạo khi các doanh nghiệp Trung Quốc cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn đối với các thị trường ASEAN trong bối cảnh chính phủ các nước trong khu vực đang nỗ lực chuyển dịch hướng tới cân bằng phát thải.

VIỆT NAM - TRUNG QUỐC CÓ NHIỀU TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ SỐ

Đối với Việt Nam, ông Ahmed Yeganeh, Giám đốc toàn quốc Khối Dịch vụ Ngân hàng doanh nghiệp, HSBC Việt Nam nhận định: “Trung Quốc hiện là một trong những đối tác thương mại với kim ngạch song phương vượt mốc 106 tỷ USD, chủ yếu trong lĩnh vực điện tử, dệt may và máy móc thiết bị. Trong vòng 10 năm qua, quan hệ thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong 20 hành lang thương mại hàng đầu thế giới”.

Ngoài ra, những thỏa thuận tầm cỡ khu vực như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đồng nghĩa các liên kết kinh tế giữa Trung Quốc và Việt Nam sẽ tiếp tục chặt chẽ hơn, chú trọng hơn vào lĩnh vực số hóa.

Thực tế, năm 2023 đã đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc đạt thị phần lớn nhất trong số các nhà đầu tư vào Việt Nam. Tính chung lại, Trung Quốc, Đài Loan , Hồng Kông, Macau (Trung Quốc) chiếm gần một nửa dòng vốn FDI mới của Việt Nam. Chỉ tính riêng năm 2023, các công ty sản xuất hàng đầu Trung Quốc đã tăng cường đầu tư với gần 20% vốn FDI đăng ký mới.

Theo báo cáo về kinh tế điện tử của Đông Nam Á (e-Conomy SEA) năm 2023, Việt Nam là nền kinh tế số phát triển nhanh nhất ở ASEAN với tốc độ tăng trưởng ấn tượng là 20%.

Do đó, theo chuyên gia tại HSBC, trong bối cảnh Trung Quốc vốn đang tiên phong và mở rộng quy mô các công nghệ số, không quá bất ngờ khi các doanh nghiệp Trung Quốc hiện tại nhận diện ngay cơ hội tăng trưởng ở khu vực láng giềng là ASEAN. Trong khi khu vực này cũng đang muốn khai mở thêm cơ hội tăng trưởng trị giá 2.000 tỷ USD vào năm 2030 thông qua triển khai Hiệp định Khung về Kinh tế Số .

Đơn cử như TikTok chi 840 triệu USD mua lại 75% cổ phần mảng thương mại điện tử Tokopedia của GoTo tại Indonesia và Alibaba đầu tư thêm 630 triệu USD vào công ty con Lazada ở Singapore.