Lạm phát, chính sách tiền tệ thắt chặt khuynh đảo thị trường châu Á năm 2022
Sau hai năm bị ảnh hưởng bởi đại đại dịch Covid-19, thị trường châu Á năm 2022 lại phải đối mặt với một bối cảnh chưa từng thấy, trong đó bị chi phối bởi lạm phát cao lịch sử và động thái thắt chặt chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương...
Theo Nikkei Asia, đồng Yên Nhật là tiền tệ mất giá so với USD mạnh nhất trong số các tiền tệ lớn kể từ khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu chu kỳ thắt chặt tiền tệ vào tháng 3. Cùng với đó, các cổ phiếu công nghệ đình đám của khu vực, như Samsung Electronics và Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TMSC), lao dốc do chính sách tiền tệ bị thắt chặt và dự báo suy thoái kinh tế.
Tuy nhiên, các dữ liệu cũng cho thấy một số quốc gia và lĩnh vực có sức chống chịu tốt trong bối cảnh mới nhờ việc điều hành chính sách linh hoạt cùng các yếu tố nền tảng mạnh.
THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ: NHẬT BẢN GÂY BẤT NGỜ VÀO CUỐI NĂM
Hoạt động trên thị trường tiền tệ năm nay kết thúc với quyết định bất ngờ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) khi nâng biên độ tăng lãi suất mục tiêu vào tuần trước, giúp đồng Yên tăng giá mạnh.
Tuy nhiên, giá đồng nội tệ của Nhật vẫn giảm 13% so với đồng USD trong 12 tháng tính tới ngày 21/12. Đây là mức giảm lớn hơn đáng kể so với các đồng tiền châu Á khác. Đồng Yên có thời điểm giảm xuống mức 150 Yên đổi 1 USD hồi tháng 10 - lần đầu tiên trong vòng 32 năm, khi BOJ tiếp tục đi ngược xu hướng thắt chặt tiền tệ toàn cầu để duy trì chính sách tiền tệ siêu nới lỏng.
“Thị trường ngoại hối châu Á năm nay đã trải qua nhiều khó khăn khi các tiền tệ mất giá so với đồng USD, đặc biệt là Yên Nhật”, nhà kinh tế cấp cao Lloyd Chan tại Oxford Economics, nhận định trong một báo cáo hồi đầu tháng.
Tuy nhiên, đồng Đôla Singapore chỉ giảm 0,15% so với USD trong năm tính tới ngày 21/12. Tính từ tháng 10/2021 đến tháng 10/2022, ngân hàng trung ương của quốc đảo này đã nâng lãi suất 5 lần để kiềm chế lạm phát.
THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU: LỢI SUẤT TRÁI PHIẾU TĂNG
Song song với việc các ngân hàng trung ương tăng lãi suất, lợi suất trái phiếu chính phủ ở hầu hết các nước châu Á năm nay đều tăng. Đơn cử, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Hàn Quốc ngày 21/12 ở mức 3,567%, tăng đáng kể so với mức 2,255% vào cuối năm 2021. Tại Nhật, quyết định nới biên độ tăng lãi suất của BOJ đã đẩy lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm lên 0,47% hôm 21/12.
THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA: GIÁ CẢ TRỞ VỀ MỨC ĐẦU NĂM
Trên thị trường hàng hóa, sự gián đoạn chuỗi cung ứng do cuộc chiến tranh Nga-Ukraine cho thấy hàng hóa đang được phân phối không đồng đều trên toàn thế giới. Vì Ukraine là nhà xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới, còn Nga là xuất khẩu dầu và khí đốt hàng đầu, giá lúa mì và dầu thô đã tăng vọt sau khi chiến tranh do những lo ngại về tình trạng khan hiếm nguồn cung. Điều này ảnh hưởng lướn tới các doanh nghiệp và hộ gia đình ở châu Á.
Từ giữa năm nay, giá các mặt hàng năng lượng, thực phẩm và kim loại thiết yếu đã bắt đầu giảm và trở lại mức trước chiến tranh, một phần nhờ việc nối lại xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Tuy nhiên, triển vọng suy thoái kinh tế toàn cầu cũng ảnh hưởng đến giá cả thị trường vào thời điểm cuối năm. Một số kim loại cơ bản cho thấy sự nhạy cảm với triển vọng kinh tế. Ví dụ, tính tới ngày 21/12, giá kim loại đồng đã giảm hơn 10%, chủ yếu do suy thoái kinh tế ở Trung Quốc - nước tiêu thụ đồng lớn nhất.
Theo các nhà phân tích, dù giá cả đã hạ nhiệt từ đỉnh, nhưng vẫn đang ở mức cao trong dài hạn. Điều này có thể là nguồn cơn khiến lạm phát tăng cao trong những năm tới.
CHỨNG KHOÁN: CỔ PHIẾU CÔNG NGHỆ LAO DỐC, CỔ PHIẾU NGÂN HÀNG VÀ HÀNG KHÔNG TĂNG MẠNH
Bên cạnh thị trường hàng hóa, áp lực lạm phát cũng đã ảnh hưởng tới các thị trường khác như trái phiếu, tiền tệ và cổ phiếu. Nhiều công ty giá trị nhất châu Á chứng kiến vốn hóa lao dốc mạnh trong năm 2022. Tính từ đầu năm đến ngày 21/12, giá cổ phiếu hai “đại gia” công nghệ Tencent Holdings và Alibaba Group Holding của Trung Quốc lần lượt giảm 28% và 29% trong năm nay. Còn cổ phiếu Samsung Electronics của Hàn Quốc giảm 26% giá trị. Giá cổ phiếu TSMC của Đài Loan cũng sụt 25%.
Những cổ phiếu tăng trưởng mạnh trong giai đoạn cao điểm Covid giờ đây cũng giảm mạnh. Giá cổ phiếu Sea - tập đoàn game trực tuyến và thương mại điện tử có trụ sở tại Singapore - đã giảm 77% trong năm nay.
Ngược lại, những cổ phiếu tăng giá năm nay chủ yếu là các công ty hàng hóa, như công ty khai thác dầu khí Inpex của Nhật Bản (tăng 40%). Nhóm cổ phiếu ngân hàng cũng tăng trưởng tốt khi tăng lãi suất, trong đó cổ phiếu ngân hàng Bank Central Asia của Indonesia tăng 19%. Các cổ phiếu hàng không của như Singapore Airlines của Singapore và ANA Holdings của Nhật cũng ghi nhận mức tăng trưởng 2 con số.
CHỨNG KHOÁN ẤN ĐỘ, SINGAPORE CHỐNG CHỌI TỐT
Xét chung cả thị trường, dù năm nay thị trường chứng khoán châu Á nói chung đi xuống, chỉ số Sensex của chứng khoán Ấn Độ vẫn tăng trưởng 4,8% nhờ động lực của nền kinh tế tăng trưởng nhanh bậc nhất thế giới.
Ấn Độ là một trong những thị trường chứng khoán tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Nửa cuối năm 2022, dòng vốn chảy vào chứng khoán nước này tăng mạnh. Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), nền kinh tế Ấn Độ được dự báo tăng trưởng 7,2% trong năm 2023.
Chỉ số Straits Times của Singapore cũng tăng 4,2% năm nay nhờ sự nhạy cảm lớn với lĩnh vực ngân hàng - lĩnh vực được hưởng lợi nhờ lãi suất tăng.
Nhìn chung, sóng suy thoái của thị trường chứng khoán từ cuối năm 2021 đã tiếp tục kéo dài sang năm 2022, với hầu hết các chỉ số cổ phiếu châu Á đều giảm. Chỉ số chứng khoán tại các quốc gia có ngành công nghiệp công nghệ cao giảm đáng kể, trong đó chỉ số KOSPI của Hàn Quốc và Taiex của Đài Loan giảm khoảng 22%.
TRIỂN VỌNG NĂM 2023: ÁP LỰC LẠM PHÁT VẪN LỚN
Với dự báo suy thoái kinh tế, các thị trường châu Á có thể sẽ tiếp tục đối mặt với một số “cơn gió ngược”. Theo ông Chan của Oxford Economics, công ty nghiên cứu này đã hạ dự báo triển vọng của các tiền tệ nhạy cảm với chu kỳ thương mại toàn cầu như đồng Won của Hàn Quốc và Đôla Đài Loan, trong bối cảnh triển vọng tiêu cực bên ngoài.
Trong khi đó, ông Justin Tang, giám đốc nghiên cứu về châu Á tại United First Partners (Singapore), lưu ý rằng cuộc chiến tranh Ukraine và các biện pháp chống Covid của Trung Quốc sẽ tiếp tục là những yếu tố quan trọng cần theo dõi trong năm 2023.
"Chúng tôi đang theo dõi sát sao tình hình ở Ukraine, vì điều này sẽ làm tăng áp lực lạm phát do giá năng lượng”, ông nói.
Còn ở Trung Quốc, ông cho biết Chính phủ đang nới lỏng các biện pháp phòng chống Covid nhưng hiện phải đối mặt với làn sóng ca nhiễm tăng mạnh.
“Chúng tôi không chắc liệu Bắc Kinh có ‘quay xe’ và thực hiện các biện pháp hạn chế lần nữa hay không. Nhưng kể cả khi họ không làm vậy, số ca nhiễm gia tăng đồng nghĩa một lượng lớn người lao động không thể làm việc trong thời gian đó và điều này một lần nữa lại tác động tới chuỗi cung ứng”, ông Tang nói.
Ông Tang dự báo năm 2023 lạm phát sẽ vẫn ở mức cao, ít nhất là vào đầu năm và điều này sẽ gia tăng áp lực với các ngân hàng trung ương để ít nhất duy trì quỹ đạo tăng lãi suất của mình.
