Số phận các cuộc điều tra nhằm vào "đế chế" doanh nghiệp của tỷ phú Elon Musk

Tháng 12/2024, trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ Tổng thống Joe Biden, Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) đặt ra thời hạn chỉ trong vài ngày yêu cầu tỷ phú Elon Musk, CEO hãng xe điện Tesla, phải trả tiền dàn xếp hoặc đối mặt với một loạt cáo buộc dân sự liên quan tới vi phạm luật chứng khoán liên quan tới quá trình mua lại công ty mạng xã hội Twitter với giá 44 tỷ USD vào năm 2022.

Ông Musk sau đó gây chú ý khi đăng tải lên mạng xã hội viết: “Ôi Gary, sao ông có thể làm thế với tôi”, đề cập tới ông Gary Gensler, Chủ tịch SEC.

Vị tỷ phú thêm biểu tượng mặt cười và viết tiếp: Chúng tôi muốn được biết ai đã chỉ đạo những hành động này – dù đó là ông (Gary) hay Nhà Trắng”.

SEC không phải là cơ quan điều tra duy nhất mà ông Musk đang thách thức và cáo buộc có hành vi lạm dụng chính trị. Tỷ phú này từng nhiều lần chỉ trích sự giám sát của nhà chức trách Mỹ và tự coi mình là một nạn nhân của “những kẻ quan liêu" đang kìm hãm những sáng kiến có thể cứu sống các công ty của ông.

Nhà Trắng sẽ sớm đổi chủ khi ông Donald Trump – người mà ông Musk đã chi khoảng 200 triệu USD để hậu thuẫn chiến dịch tranh cử – chính thức nhậm chức vào ngày 20/1 tới. Ông Trump đã đề cử một người mới thay thế vị trí Chủ tịch SEC của ông Gensler. Trên thực tế,ông Gensler cũng có kế hoạch từ chức sau khi tổng thống đắc cử nhậm chức. Trong khi đó, bản thân ông Musk cũng được đề cử giữ một vị trí trong nội các của chính phủ mới.

Mối quan hệ với tổng thống đắc cử cùng sức ảnh hưởng chính trị của ông Musk đặt ra câu hỏi lớn về số phận của các cuộc điều tra liên bang và hành động pháp lý nhằm vào các doanh nghiệp của ông.

Theo nguồn tin thân cận của hãng tin Reuters, hiện tại đang có ít nhất 20 cuộc điều tra như vậy, bao gồm cáo buộc vi phạm luật chứng khoán; nghi vấn về tính an toàn của hệ thống tự lái Autopilot và Full Self-Driving (FSD) của Tesla; vi phạm phúc lợi động vật trong các thí nghiệm gắn chip não của Neuralink; cáo buộc về ô nhiễm; phân biệt đối xử trong tuyển dụng; vấn đề cấp phép tại SpaceX…

Trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Musk nói rằng: “Tôi chưa bao giờ yêu cầu ông Trump ưu ái mình và ông ấy cũng chưa bao giờ ưu ái tôi”.

Một người phát ngôn chương trình chuyển giao chính quyền của ông Trump từng gọi ông Musk là một doanh nhân “kiệt xuất” và khẳng định chính quyền Trump sẽ tuân thủ lập pháp, đối xử với mọi công dân Mỹ như nhau.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, các vụ việc liên quan tới ông Musk có thể bị trì hoãn hoặc hủy bỏ bởi các cơ quan hoặc người đứng đầu cơ quan chính phủ do ông Trump bổ nhiệm.

Ví dụ, ông Trump đã lựa chọn cho vị trí Bộ trưởng Tư pháp (DOJ) 2 luật sư từng bảo vệ ông trong các phiên tòa hình sự và luận tội. Còn ứng viên cho chức giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) là người được ông Musk ủng hộ mạnh mẽ và từng tuyên bố sẽ truy đuổi đối thủ của ông Trump.

Tuy nhiên, một số chuyên gia pháp lý cho rằng ít có khả năng ông Musk can thiệp chính trị và các cuộc điều tra nhằm vào doanh nghiệp của ông chậm tiến độ có thể vì không đủ bằng chứng.

"Tôi cho rằng ông Musk ít có khả năng tác động tới các vụ án”, ông Robert Frenchman, luật sư bào chữa tội phạm kinh tế tại Dynamis ở New York, nhận định. “Hầu hết công tố viên đều đưa ra các vụ án mà họ cho là mình có thể thắng”.

Đại diện DOJ cũng như tất cả bộ và cơ quan đang điều tra ông Musk hoặc các công ty của ông không bình luận về các cuộc điều tra cũng như lộ trình điều tra sắp tới. Trong khi đó, Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) và Cục Quản lý an toàn giao thông đường bộ quốc gia (NHTSA) khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện trách nhiệm của mình.