Thực phẩm bẩn đẩy dân vào thế “lưỡng nan”
Không ăn thì không thể tồn tại, ăn thì phó mặc may rủi cho số phận
Bệnh tật, suy giảm sức khỏe giống nòi, giảm sức cạnh tranh nền kinh tế, làm mất hình ảnh quốc gia.... có nguyên nhân không nhỏ từ thực phẩm bẩn.
Chỉ chọn một vấn đề, phân tích thật sâu, lần này Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga vẫn duy trì cách làm đó khi phát biểu về vệ sinh an toàn thực phẩm tại phiên thảo luận sáng 1/4 ở Quốc hội.
Đã rất đáng báo động
Thực trạng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam trong thời gian gần đây đã rất báo động, bà Nga nhìn nhận.
Theo đại biểu, vấn nạn thực phẩm bẩn đã đẩy người dân vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”: không ăn thì không thể tồn tại, ăn thì phó mặc may rủi cho số phận, bệnh đến lúc nào biết lúc ấy.
“Nếu chúng ta không ngăn chặn được vấn nạn thực phẩm bẩn thì không thể đảm bảo quyền tiếp cận thực phẩm sạch của người dân (một quyền phái sinh từ quyền sống, quyền được bảo vệ sức khỏe con người theo Hiến pháp), không có một nền nông nghiệp sạch và chúng ta sẽ thua ngay trên sân nhà trước các sản phẩm sạch ngoại nhập”, bà Nga phát biểu.
Trả lời câu hỏi hành lang pháp lý về an toàn thực phẩm đã đầy đủ nhưng vì sao vi phạm ngày càng nhiều, đại biểu Nga cho rằng, nguyên nhân bao trùm là: việc tổ chức thực thi luật còn nhiều yếu kém.
Quản lý yếu kém tại nhiều ngành, nhiều cấp dưới các dạng: không thực thi đầy đủ nhiệm vụ, buông lỏng quản lý, cá biệt có trường hợp tiếp tay, làm ngơ cho sai phạm nhưng lại không bị phát hiện, xử lý, bà Nga phân tích.
Ngoài ra, sự chia cắt và thiếu phối hợp trong quản lý dẫn đến khi có vụ việc xảy ra, ai cũng khẳng định mình làm đúng quy trình và cuối cùng không quy được trách nhiệm.
Lấy vị dụ với Salbutamol - chất có tác hại lớn đối với con người khi dùng làm thức ăn chăn nuôi, nhưng lại có tác dụng sản xuất thuốc chữa bệnh, đại biểu Nga nói rõ, chất này bị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấm nhập, nhưng được Bộ Y tế cho phép nhập.
Với số lượng lớn (hơn 9 tấn trong hai năm), sau khi vào được nội địa, cơ quan chức năng đã không kiểm soát được đường đi của chất này, hiện chưa ai trả lời được: có bao nhiêu tấn được dùng vào sản xuất thuốc, có bao nhiêu bị sử dụng sai mục đích, tuồn ra thị trường làm chất tạo nạc?
Thực trạng tiếp theo được Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp đề cập là kỷ luật công vụ lỏng lẻo. Các vụ ngộ độc, buôn bán chất cấm, sản xuất, chế biến thực phẩm bẩn vừa qua liên tiếp được báo chí phanh phui, nhưng việc quy trách nhiệm cho công chức quản lý, chí ít cũng về hành vi “thiếu trách nhiệm trong thực thi công vụ” hiếm khi được thực hiện.
Thậm chí đội ngũ cán bộ, công chức có trách nhiệm trong lĩnh vực này từ trung ương đến địa phương hàng năm đều được đánh giá là “hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”, bà Nga nhấn mạnh.
Chính phủ cần họp chuyên đề
Không quên trách nhiệm của Quốc hội, bà Nga nói, nhiệm kỳ khóa 13 chưa tổ chức một cuộc giám sát tối cao hoặc tái giám sát của Quốc hội, giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội hay một phiên giải trình của ủy ban chuyên môn riêng về vệ sinh an toàn thực phẩm.
“Tôi cho rằng, trước vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay, phương thức giám sát như vừa qua là chưa phát huy được sức mạnh của toàn thể Quốc hội để góp phần cùng Chính phủ chặn đứng tình hình”, đại biểu nhấn mạnh.
Với tính cấp thiết của vấn đề, đại biểu Nga đề nghị Quốc hội giám sát tối cao việc chấp hành pháp luật an toàn thực phẩm ngay tại kỳ họp thứ 2 của nhiệm kỳ mới.
Trước mắt, cần yêu cầu Chính phủ tổ chức thực hiện đúng 10 nhiệm vụ được Quốc hội giao từ 2009, bà Nga nhấn mạnh.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp cũnng đề nghị Chính phủ tổ chức ngay một phiên họp chuyên đề trong tháng tới để đánh giá chính xác thực trạng, mức độ mất an toàn thực phẩm hiện nay và có giải pháp chặn đứng tình hình.
Theo quy đinh tại Bộ luật Hình sự mới, tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm có mức phạt tiền cao nhất là 500 triệu đồng, phạt tù cao nhất là 20 năm.
Để áp dụng quy định này, đại biểu Nga đề nghị Chính phủ sớm rà soát, bổ sung, quy định rõ ràng, minh bạch hơn về danh mục chất cấm, quy chuẩn ngưỡng cho phép tồn dư hóa chất, kháng sinh, phương thức giám định xác định tỉ lệ tổn hại sức khỏe do thực phẩm bẩn gây nên.
Như vậy, để vừa xử lý nghiêm minh nhưng cũng tránh oan sai và hình sự hóa các vi phạm hành chính, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp chốt lại phần phát biểu.
Chỉ chọn một vấn đề, phân tích thật sâu, lần này Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga vẫn duy trì cách làm đó khi phát biểu về vệ sinh an toàn thực phẩm tại phiên thảo luận sáng 1/4 ở Quốc hội.
Đã rất đáng báo động
Thực trạng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam trong thời gian gần đây đã rất báo động, bà Nga nhìn nhận.
Theo đại biểu, vấn nạn thực phẩm bẩn đã đẩy người dân vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”: không ăn thì không thể tồn tại, ăn thì phó mặc may rủi cho số phận, bệnh đến lúc nào biết lúc ấy.
“Nếu chúng ta không ngăn chặn được vấn nạn thực phẩm bẩn thì không thể đảm bảo quyền tiếp cận thực phẩm sạch của người dân (một quyền phái sinh từ quyền sống, quyền được bảo vệ sức khỏe con người theo Hiến pháp), không có một nền nông nghiệp sạch và chúng ta sẽ thua ngay trên sân nhà trước các sản phẩm sạch ngoại nhập”, bà Nga phát biểu.
Trả lời câu hỏi hành lang pháp lý về an toàn thực phẩm đã đầy đủ nhưng vì sao vi phạm ngày càng nhiều, đại biểu Nga cho rằng, nguyên nhân bao trùm là: việc tổ chức thực thi luật còn nhiều yếu kém.
Quản lý yếu kém tại nhiều ngành, nhiều cấp dưới các dạng: không thực thi đầy đủ nhiệm vụ, buông lỏng quản lý, cá biệt có trường hợp tiếp tay, làm ngơ cho sai phạm nhưng lại không bị phát hiện, xử lý, bà Nga phân tích.
Ngoài ra, sự chia cắt và thiếu phối hợp trong quản lý dẫn đến khi có vụ việc xảy ra, ai cũng khẳng định mình làm đúng quy trình và cuối cùng không quy được trách nhiệm.
Lấy vị dụ với Salbutamol - chất có tác hại lớn đối với con người khi dùng làm thức ăn chăn nuôi, nhưng lại có tác dụng sản xuất thuốc chữa bệnh, đại biểu Nga nói rõ, chất này bị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấm nhập, nhưng được Bộ Y tế cho phép nhập.
Với số lượng lớn (hơn 9 tấn trong hai năm), sau khi vào được nội địa, cơ quan chức năng đã không kiểm soát được đường đi của chất này, hiện chưa ai trả lời được: có bao nhiêu tấn được dùng vào sản xuất thuốc, có bao nhiêu bị sử dụng sai mục đích, tuồn ra thị trường làm chất tạo nạc?
Thực trạng tiếp theo được Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp đề cập là kỷ luật công vụ lỏng lẻo. Các vụ ngộ độc, buôn bán chất cấm, sản xuất, chế biến thực phẩm bẩn vừa qua liên tiếp được báo chí phanh phui, nhưng việc quy trách nhiệm cho công chức quản lý, chí ít cũng về hành vi “thiếu trách nhiệm trong thực thi công vụ” hiếm khi được thực hiện.
Thậm chí đội ngũ cán bộ, công chức có trách nhiệm trong lĩnh vực này từ trung ương đến địa phương hàng năm đều được đánh giá là “hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ”, bà Nga nhấn mạnh.
Chính phủ cần họp chuyên đề
Không quên trách nhiệm của Quốc hội, bà Nga nói, nhiệm kỳ khóa 13 chưa tổ chức một cuộc giám sát tối cao hoặc tái giám sát của Quốc hội, giám sát của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội hay một phiên giải trình của ủy ban chuyên môn riêng về vệ sinh an toàn thực phẩm.
“Tôi cho rằng, trước vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay, phương thức giám sát như vừa qua là chưa phát huy được sức mạnh của toàn thể Quốc hội để góp phần cùng Chính phủ chặn đứng tình hình”, đại biểu nhấn mạnh.
Với tính cấp thiết của vấn đề, đại biểu Nga đề nghị Quốc hội giám sát tối cao việc chấp hành pháp luật an toàn thực phẩm ngay tại kỳ họp thứ 2 của nhiệm kỳ mới.
Trước mắt, cần yêu cầu Chính phủ tổ chức thực hiện đúng 10 nhiệm vụ được Quốc hội giao từ 2009, bà Nga nhấn mạnh.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp cũnng đề nghị Chính phủ tổ chức ngay một phiên họp chuyên đề trong tháng tới để đánh giá chính xác thực trạng, mức độ mất an toàn thực phẩm hiện nay và có giải pháp chặn đứng tình hình.
Theo quy đinh tại Bộ luật Hình sự mới, tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm có mức phạt tiền cao nhất là 500 triệu đồng, phạt tù cao nhất là 20 năm.
Để áp dụng quy định này, đại biểu Nga đề nghị Chính phủ sớm rà soát, bổ sung, quy định rõ ràng, minh bạch hơn về danh mục chất cấm, quy chuẩn ngưỡng cho phép tồn dư hóa chất, kháng sinh, phương thức giám định xác định tỉ lệ tổn hại sức khỏe do thực phẩm bẩn gây nên.
Như vậy, để vừa xử lý nghiêm minh nhưng cũng tránh oan sai và hình sự hóa các vi phạm hành chính, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp chốt lại phần phát biểu.
