Từ bỏ Zero Covid, kinh tế Trung Quốc sẽ ra sao trong năm nay?

Sự hà khắc của Zero Covid đã bóp nghẹt nhiều hoạt động kinh tế ở Trung Quốc trong thời gian qua. Cùng với đó, các đợt phong toả và đóng cửa biên giới của Trung Quốc đã khiến nước này “lạc nhịp” với thế giới, gây gián đoạn chuỗi cung ứng, cản trở dòng chảy thương mại và đầu tư. Bởi vậy, tiến trình tái mở cửa của Trung Quốc được kỳ vọng sẽ mang lại một luồng sinh khí mới cho kinh tế Trung Quốc. Bước tiến này cũng có thể tạo ra một “cú huých” mà nền kinh tế toàn cầu đang rất cần, trong bối cảnh thế giới đứng trước một loạt thách thức gồm khủng hoảng năng lượng, tăng trưởng giảm tốc và lạm phát cao.

Tuy nhiên, tiến trình mở cửa trở lại của Trung Quốc được các chuyên gia dự báo sẽ là một chặng đường gập ghềnh với không ít “đau thương” trong những tháng đầu tiên của năm 2023. Ngoài ra, giới chuyên gia cũng cho rằng cuộc khủng hoảng bất động sản chưa kết thúc của Trung Quốc và nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu cũng sẽ đè nặng lên triển vọng của nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới trong năm nay.

“Trong ngắn hạn, tôi tin rằng nền kinh tế Trung Quốc nhiều khả năng sẽ trải qua tình trạng bấp bênh thay vì khởi sắc ngay được”, nhà phân tích cấp cao Bo Zhuang của công ty đầu tư Loomis, Sayles & Company nhận định.

GẬP GHỀNH CHẶNG ĐƯỜNG MỞ CỬA TRỞ LẠI

Trong gần 3 năm, Trung Quốc đã kiên định với Zero Covid, cho dù chính sách này gây ra những tổn thất kinh tế chưa từng có tiền lệ. Trong năm 2022, tăng trưởng kinh tế sụt giảm mạnh, lợi nhuận của doanh nghiệp lao dốc và tỷ lệ thất nghiệp ở giới trẻ nước này tăng lên mức kỷ lục. Những tổn thất đó được xem là lý do khiến Bắc Kinh “quay xe” trong tháng 12 vừa qua, có những bước đi đầu tiên tới xoá bỏ Zero Covid.

Ban đầu, thị trường tài chính đón nhận việc Trung Quốc mở cửa trở lại bằng sự hưng phấn cao độ. Nhưng sự thận trọng đã nhanh chóng quay trở lại trong tâm trí nhà đầu tư và các chuyên gia phân tích. “Ở giai đoạn đầu, tôi tin rằng việc mở cửa trở lại sẽ dẫn tới một làn sóng lây nhiễm có thể khiến hệ thống y tế của Trung Quốc phải chật vật. Cùng với đó, các hoạt động tiêu dùng và sản xuất có thể suy giảm”, ông Zhuang nói.

Ở thời điểm hiện tại, sự gia tăng của số ca nhiễm mới đã khiến nhiều người Trung Quốc ngại ra khỏi nhà, các nhà hàng và khu mua sắm càng vắng khách. Các nhà máy và doanh nghiệp buộc phải đóng cửa hoặc cắt giảm sản xuất vì nhiều công nhân nhiễm Covid. “Sống chung với Covid ở Trung Quốc khó khăn hơn so với hình dung ban đầu của nhiều người”, nhóm phân tích của Capital Economics nhận định.

Công ty phân tích kinh tế này dự báo nền kinh tế Trung Quốc suy giảm 0,8% trong quý 1/2023 và phục hồi vào quý 2.

Nhiều chuyên gia khác cũng dự báo kinh tế Trung Quốc phải qua tháng 3 mới có thể khởi sắc. Trong một báo cáo gần đây, ngân hàng HSBC dự báo tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc giảm 0,5% trong quý 1 nhưng sẽ tăng trưởng 5% trong cả năm 2023.

CUỘC KHỦNG HOẢNG BẤT ĐỘNG SẢN CHƯA CÓ HỒI KẾT

Những thách thức đi kèm với mở cửa trở lại không phải là nhân tố duy nhất có thể kéo tụt tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong năm nay. Giới chuyên gia còn đang chờ xem các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc sẽ hành động như thế nào để vực dậy ngành bất động sản đang chìm trong khủng hoảng của nước này. Cần phải nói thêm rằng bất động sản đóng góp khoảng 30% GDP của Trung Quốc.

Bắt đầu vào cuối năm 2021, khủng hoảng bất động sản Trung Quốc đến nay đã đẩy một loạt doanh nghiệp địa ốc lớn của nước này vào cảnh vỡ nợ, gây nên tình trạng đình trệ các dự án nhà ở đã được bán trước ở nước này và một làn sóng người vay ngân hàng để mua nhà từ chối thanh toán các khoản vay đáo hạn.

Chính phủ Trung Quốc đã có nhiều nỗ lực để cứu ngành bất động sản, bao gồm một kế hoạch 16 điểm công bố hồi tháng 11 để giải toả tình trạng thắt chặt thanh khoản trên thị trường nhà đất. Dù vậy, các báo cáo thống kê vẫn cho thấy một bức tranh u ám. Trong 11 tháng đầu năm 2022, doanh số bán nhà ở Trung Quốc giảm hơn 26% so với cùng kỳ năm trước. Đầu tư trong lĩnh vực bất động sản cũng giảm 9,8%.

Tại một cuộc họp chính sách quan trọng vào tháng 12 vừa qua, các nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Trung Quốc cam kết tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm 2023, phát tín hiệu sẽ triển khai các biện pháp mới để cải thiện điều kiện tài chính cho thị trường bất động sản và cải thiện niềm tin của thị trường.

“Các biện pháp được công bố tính đến thời điểm hiện tại là chưa đủ để tạo ra một bước ngoặt, nhưng các nhà hoạch định chính sách đã phát tín hiệu sẽ hỗ trợ thêm. Điều này sẽ giúp trấn an người mua nhà để cải thiện doanh số trong nửa đầu năm 2023”, báo cáo của Capital Economics nhận định.

NGUY CƠ SUY THOÁI KINH TẾ TOÀN CẦU

Khả năng kinh tế toàn cầu suy thoái là một mối lo lớn khác có thể ảnh hưởng nhiều đến triển vọng kinh tế Trung Quốc trong năm 2023.

Thương mại vốn là một động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong năm 2022, khi xuất khẩu của nước này tăng trưởng bùng nổ cùng với sự trượt giá của đồng Nhân dân tệ. Nhưng những tháng gần đây, thương mại - lĩnh vực chiếm khoảng 1/5 GDP của Trung Quốc và tạo 180 triệu việc làm cho người lao động nước này - đã bắt đầu sụt tốc khi kinh tế toàn cầu giảm tốc mạnh.

Tháng 11, xuất khẩu của Trung Quốc giảm 8,7% so với cùng kỳ năm trước, sâu hơn nhiều so với mức giảm 0,3% ghi nhận trong tháng 10 và là mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 2/2020 - thời điểm nền kinh tế Trung Quốc gần như tê liệt vì Covid-19 trở thành đại dịch.

“Xuất khẩu của Trung Quốc đã đảo ngược phần lớn sự tăng trưởng đạt được trong thời gian đại dịch. Một cuộc suy thoái toàn cầu đồng nghĩa xuất khẩu của Trung Quốc sẽ tiếp tục sụt giảm trong những quý tới đây”, Capital Economics nhận định.