Việt Nam vẫn lỡ hẹn chuyến tàu nâng hạng FTSE, lại chờ tới mùa xuân năm 2024
Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi chưa được nâng hạng do chưa đáp ứng tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)” hiện được đánh giá là “Hạn chế”...
Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân của Công ty Chứng khoán Yuanta, Việt Nam đã được FTSE Russell thêm vào Danh sách theo dõi (Watchlist) vào tháng 9/2018 để có thể được xét nâng hạng thành Thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging market).
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi chưa được nâng hạng do chưa đáp ứng tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)” hiện được đánh giá là “Hạn chế”. Vì thông lệ thị trường là tiến hành kiểm tra trước giao dịch để đảm bảo có sẵn tiền trước khi thực hiện giao dịch. Thị trường không gặp phải các giao dịch thất bại nên tiêu chí “Thanh toán – Tỷ lệ giao dịch thất bại hiếm gặp” không được xếp hạng.
FTSE Russell ghi nhận những tương tác mang tính xây dựng của cơ quan quản lý thị trường Việt Nam trong 12 tháng qua và việc ban hành luật nhằm hỗ trợ tham vọng nâng cao thông lệ thị trường.
Ngoài ra, nên có những cải tiến liên quan đến việc đăng ký tài khoản mới, hiện tại thông lệ thị trường có thể kéo dài quá trình đăng ký. Hướng đến một cơ chế hiệu quả cho giao dịch đối với những chứng khoán đã hoặc sắp đạt đến giới hạn sở hữu nước ngoài (cổ phiếu fullroom) cũng được coi là quan trọng.
"Việt Nam vẫn nằm trong Danh sách theo dõi với tư cách là thị trường cận biên (Frontier market) và sẽ được xem xét để phân loại lại thành Thị trường mới nổi thứ cấp trong chương trình Phân loại quốc gia của FTSE tại Đánh giá tạm thời vào tháng 3/2024", ông Nguyễn Thế Minh cho biết.
Theo SSI Research, các cơ quan chức năng hiện đang tập trung nhiều nguồn lực để có thể đảm bảo thỏa mãn được các tiêu chí từ các tổ chức xếp hạng như FTSE Russel.
Nhìn chung, các tiêu chí định lượng không phải trở ngại lớn với Việt Nam vì trên thị trường đã có đủ số lượng cổ phiếu đại diện. Nhóm tiêu chí định tính mới là những rào cản chính trong quá trình nâng hạng của Việt Nam. Trong số các tiêu chí định tính mà tổ chức xếp hạng FTSE Russel và MSCI đưa ra, các yêu cầu từ FTSE Russel đơn giản hơn khá nhiều, chủ yếu là do FTSE Russel có phân chia thị trường mới nổi ra thành hai mức độ tùy theo cấp độ phát triển của thị trường như thị trường mới nổi Cấp 1 (Secondary) và Cấp 2 (Advanced).
MSCI sẽ có nhiều những tiêu chí khó hơn cần được đáp ứng trong đó có các yếu tố về thị trường ngoại hối hay giới hạn sở hữu nước ngoài sẽ gặp nhiều trở ngại nhất. Tuy nhiên, điểm chung của cả hai tổ chức xếp hạng này là Việt Nam hiện đang thiếu những điều kiện tiên quyết về hoạt động thanh toán bù trừ (và việc chuyển giao đối ứng thanh toán).
Hiện tại với những nỗ lực và quyết tâm từ cơ quan quản lý, các bước đi để tiến tới nâng hạng thị trường đang trong quá trình khởi động. Các thành viên thị trường và các nhà đầu tư cần có thêm thời gian để thích ứng với các giải pháp mà cơ quan quản lý dự kiến ban hành triển khai áp dụng thực tiễn.
Việc vận hành hệ thống KRX là điều kiện cần và sự xuất hiện của cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) là điều kiện đủ để các giao dịch được thực hiện và kiểm soát rủi ro về mặt thanh toán. Việc vận hành có hiệu quả của cơ chế thanh toán bù trừ trung tâm CCP cần sự tham gia nỗ lực từ các bên trong đó về phía các cơ quan quản lý như Ngân hàng Nhà Nước, Bộ Tài Chính hay Ủy Ban Chứng khoán, các Luật liên quan cần phải sửa đổi như Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Chứng khoán, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp.
Thông tin từ Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM cho biết, sau giai đoạn kiểm thử hệ thống trong quý 2/2023, có 25/76 Công ty chứng khoán đã hoàn thành 100% các kịch bản kiểm thử, 36/76 công ty đã thực hiện trên 80% và 15/76 công ty đạt dưới 80%. Theo kế hoạch, dự kiến KRX hoàn thành công tác chuẩn bị hệ thống vào cuối tháng 12/2023 để sẵn sàng triển khai.
"Do vậy chúng tôi kỳ vọng Việt Nam vẫn trong danh sách theo dõi nâng hạng của FTSE Russel trong kỳ đánh giá năm nay. Cơ hội được FTSE Russel nâng hạng có thể rõ hơn ngay trong năm 2024 và khả năng được nâng hạng bởi MSCI trong các năm sau đó sẽ đòi hỏi sự nỗ lực và quyết tâm cao của tât cả các thành viên tham gia thị trường", SSI Research kỳ vọng.
